Έκαναν τελετή έναρξης και τελετή λήξης στους Αρχαίους Ολυμπιακούς;

Δεν υπήρχαν πυροτεχνήματα, ούτε DJ, ούτε drones. Στην αρχαία Ολυμπία όμως, κάτι βαθύτερο συνέβαινε όταν ξεκινούσαν οι Ολυμπιακοί. Ήταν μια τελετή όχι μόνο για τους αθλητές, αλλά για τους θεούς. Δεν την έλεγαν «τελετή έναρξης», αλλά κάθε της στοιχείο φώναζε ότι κάτι ιερό άρχιζε.

Πριν ξεκινήσει οποιοσδήποτε αγώνας, όλοι οι συμμετέχοντες συγκεντρώνονταν στη Βουλή των Ηλείων, κοντά στον ναό του Δία. Εκεί, πάνω σε κομμάτια τουρκικού λίθου, έδιναν όρκο ότι θα αγωνιστούν δίκαια. Το ορκίζονταν μπροστά σε ένα άγαλμα του Δία με κεραυνούς στα χέρια, που τους υπενθύμιζε τι σημαίνει να παραβείς τους θεϊκούς κανόνες.

Ακολουθούσαν θυσίες ζώων στον Δία και στην Ήρα, ενώ στους ελεύθερους πολίτες απαγορευόταν να μετακινούνται οπλισμένοι ή να προκαλούν βία – ήταν το λεγόμενο “εκεχειρία”, η ιερή ανακωχή. Ήταν η επίσημη έναρξη. Όχι με δηλώσεις πολιτικών ή πομπές με σημαίες, αλλά με μυρωδιές από σφάγια, ήχους αυλού και ιερό φόβο.

Όσο για την τελετή λήξης; Δεν υπήρχε όπως σήμερα. Δεν είχε λόγια και απονομές με φανφάρες. Είχε μια σιωπή, μια επιστροφή στο ιερό. Οι νικητές στεφανώνονταν με κότινο – ένα στεφάνι ελιάς από ιερό δέντρο που το έκοβε ένα παιδί με χρυσό δρεπάνι. Ύστερα επέστρεφαν στις πόλεις τους, όπου τους τιμούσαν με πομπές, γλέντια και μνημεία. Στην Ολυμπία όμως, απλά έφευγαν.

Κάποιες χρονιές υπήρχαν γιορτές προς τιμήν των θεών, αγώνες μουσικής ή ποίησης, ακόμα και χοροί. Αλλά δεν οργανώνονταν για εντυπωσιασμό. Ήταν προσφορά, τελετουργία και σύνδεση με το θείο. Ούτε φώτα, ούτε πλαστικά σημαιάκια. Μόνο ανθρώπινα σώματα, ιδρώτας, φωνές και θεοί που παρακολουθούσαν.

Το 2004, οι Ολυμπιακοί της Αθήνας τίμησαν αυτή την απλότητα. Οι νικητές στεφανώθηκαν με κότινο, όπως τότε. Για μια στιγμή, έστω και τεχνητά, η παράδοση των αρχαίων ξαναζωντάνεψε μπροστά στα μάτια του κόσμου. Όχι για τηλεθέαση. Για μνήμη.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Keywords