Το κρίσιμο ερώτημα για τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Το δεύτερο κύμα της πανδημίας είναι εδώ. Στην Ελλάδα και στον κόσμο. Το όραμα του εμβολίου παραμένει φευγαλέο. Τα πρωτόκολλα θεραπείας ρευστά. Και η προοπτική για την οικονομία ολοένα και πιο σκοτεινή.

Το ΔΝΤ προειδοποιεί τα κράτη να μην βιαστούν να αποσύρουν τα μέτρα στήριξης. Η Παγκόσμια Τράπεζα ευθαρσώς υποστηρίζει ότι η επιστροφή στην κανονικότητα θα είναι μετά το 2021 – αλλά και

πάλι θα είναι σε μία νέα κανονικότητα. Οι διαδικτυακές διαλέξεις και συνέδρια συντάσσονται με αυτήν την προοπτική και εμμένουν στο θέμα των ανισοτήτων.

Στο πλαίσιο αυτό, η θέση της στήλης ότι το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2021 είναι μάλλον υπεραισιόδοξο, τείνει να δικαιώνεται.

Το κρίσιμο ερώτημα για τον πολιτικό κόσμο και ειδικά για την κυβέρνηση και την Ν.Δ. είναι αν υπάρχει εναλλακτικό σχέδιο (plan B);

Διότι, είναι πλέον ξεκάθαρο ότι δεν θα επιστρέψουμε σε καμία γνωστή κανονικότητα. Αντίθετα, όπως εύστοχα επισήμανε ο τίτλος του πρόσφατου Athens Democracy Forum, η επιστροφή θα είναι σε μία «νέα μη-κανονικότητα» (new abnormal).

Οι αλλαγές συμβαίνουν ήδη. Νέοι τομείς ανέρχονται και άλλοι υποβαθμίζονται. Το ηλεκτρονικό εμπόριο επεκτείνεται σε βάρος του παραδοσιακού. Ο κλασσικός τουρισμός υποφέρει, ο ιατρικός σε συνδυασμό με το ευ ζην δείχνει να είναι το μέλλον. Οι μεταφορές περιορίζονται, η τοπικότητα είναι προτιμητέα. Η έννοια και ο φυσικός χώρος της δουλειάς και του γραφείου είναι σε αναθεώρηση. Οι σχέσεις εργοδότη-εργαζόμενου εισέρχονται σε νέα τροχιά σύγκρουσης.

Μία από τις χειρότερες επιπτώσεις της πανδημίας είναι η μεγάλη αύξηση των ανισοτήτων. Οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι και οι πλούσιοι πλουσιότεροι. Η τάση ήταν εμφανής ήδη από την δεκαετία του 1990. Η πανδημία την ενίσχυσε και την επέκτεινε: η ανισότητα έφτασε πλέον και στον θάνατο.

Η παγκόσμια κοινότητα βρίσκεται σε σημείο καμπής. Πολλές χώρες προετοιμάζονται για την δυστοπική επόμενη ημέρα, με σοβαρότητα – δηλαδή με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη διορατικότητα. Στην περίπτωση της χώρας μας αυτό οφείλει να ισχύσει σε εκθετικό βαθμό.

Η απόφαση της Ε.Ε. να διαθέσει 750 δις. ευρώ σε χορηγήσεις και δάνεια μπορεί να θεωρηθεί ως το πρώτο βήμα για μία πραγματική δημοσιονομική ένωση. Για κράτη-μέλη όπως η Ελλάδα (και γενικά για τον ευρωπαϊκό Νότο) πρόκειται για μία ευκαιρία ζωής. Αν την σπαταλήσουμε, όπως κάναμε εν πολλοίς με τα ΕΣΠΑ, η ευθύνη θα είναι ακέραια εθνική.

Η Ισπανία ήδη ανακοίνωσε δύο βασικούς άξονες δράσης: το 37% από τα πρώτα 72 εκατ. ευρώ ευρωπαϊκών κονδυλίων που της αναλογούν θα κατευθυνθεί στην πράσινη ανάπτυξη και το 33% στον ψηφιακό μετασχηματισμό.

Εμείς τι έχουμε να πούμε;

Οφείλουμε να ενθαρρύνουμε την ροή των επενδύσεων (κεφάλαια, εργασία, ικανότητες, γνώσεις, τεχνολογία) σε ανερχόμενους τομείς. Να επεκτείνουμε το δίκτυ προστασίας για να καλύψουμε εκείνους που υποχρεωτικά θα μείνουν πίσω. Να προγραμματίσουμε πως θα αντιμετωπίσουμε τον καταιγισμό των χρεοκοπιών που θα χαρακτηρίσουν ήδη το τελευταίο τρίμηνο του έτους. Ή, αν τα μέτρα στήριξης επεκταθούν χρονικά και ενταθούν ποσοτικά, πως θα ξεπεράσουμε τον σκόπελο του τεράστιου χρέους που θα φορτωθεί η οικονομία—ιδιωτική και δημόσια.

Πρέπει να σχεδιάσουμε για το χειρότερο, και να ελπίζουμε για το καλύτερο. Εμείς δείχνουμε προσβλέπουμε σε μία γρήγορη επιστροφή στην κανονικότητα του χθες. Θα είναι μεγάλο λάθος.

Το 1945 το Σχέδιο Μάρσαλ, ανόρθωσε την Ευρώπη και έσωσε την Ελλάδα. Σήμερα, η Ε.Ε. προσέρχεται με το δικό της σχέδιο Μάρσαλ, ενώ οι ΗΠΑ σπαράσσονται από τον διχαστικό κήρυγμα και την αλλοπρόσαλλη πολιτική του Τραμπ.

Ως χώρα, έχουμε την δυνατότητα να εκμεταλλευτούμε τη νέα ευκαιρία που μας δίνεται, Φτάνει να μην αναλωθούμε σε μεγαλεπήβολα σχέδια, σε δημόσιες φαντασιώσεις, σε επάρσεις εθνικισμού.

Το μέλλον μας είναι μόνο στην Ευρώπη—και η Ευρώπη δείχνει ότι ανταποκρίνεται στις παγκόσμιες προκλήσεις.

Το τραίνο του εκσυγχρονισμού και της προσαρμογής δεν θα περιμένει πολύ. Και ο έλεγχος εισιτηρίων θα είναι αυστηρός.