Γιώργος Ξένος: «Η τέχνη δεν κινδυνεύει σε καμία εποχή. Επιζεί ακόμη και μέσα στα σκουπίδια»

Τριπλή εκθεσιακή παρουσία στη Θεσσαλονίκη

«Τα τελευταία χρόνια ζούμε σε μία από τις σημαντικότερες εποχές στην ιστορία της ανθρωπότητας. Σε μία μεταιχμιακή εποχή, που μας οδηγεί από την μία φάση του πολιτισμού και της ιστορίας στην άλλη. Κι αν αυτό μας προκαλεί ανησυχία, ίσως και φόβο, αρκεί να σκεφτούμε ότι, σε τέτοιες περιόδους, ο άνθρωπος ενεργοποιεί όλες του τις δυνάμεις, χρησιμοποιεί τον εγκέφαλό του περισσότερο, κάνει πιο σύνθετους και πολύπλοκους συνδυασμούς… Γιατί η ανθρωπότητα ποτέ δεν πήγε προς τα πίσω. Μπροστά πηγαίνει πάντα, παρ’ ότι κάθε εποχή που δρασκελίζει ο άνθρωπος έχει

και το δικό της ήθος».

Με έργο βαθιά υπαρξιακό, που αφήνει πάντα περιθώριο στα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα, με το βλέμμα στραμμένο διαρκώς προς το μέλλον, γιατί «Η τέχνη είναι αυτή που φέρνει σήμερα το νέο, που δημιουργεί μέλλον και κάνει την ουτοπία εικόνα, ήχο και κίνηση», όπως λέει, ο Γιώργος Ξένος, ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες εικαστικούς, με σπουδαίο έργο στην Ελλάδα και το εξωτερικό, πιστεύει ακράδαντα στην καταλυτική σημασία της τέχνης στην εποχή μας και σε κάθε εποχή.

«Διερχόμενοι» στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

«Η τέχνη είναι ο μηχανισμός για να γίνει ο κόσμος αντιληπτός», λέει. «Η τέχνη γεννάει και ο θεατής μπορεί να λάβει τα σήματα που δίνει ο καλλιτέχνης. Κατασκευάζει το μοντέλο, δημιουργώντας νέες εικόνες και αντλώντας στοιχεία από εκεί, που δεν μπορεί να τα προσλάβει ο θεατής. Άλλωστε, η εικόνα είναι το ταχύτερο μέσο για να αντιληφθεί κανείς τα πράγματα».

Νοέμβριος 2019, ένας μήνας για τη Θεσσαλονίκη γεμάτος από τις «εικόνες» του Γιώργου Ξένου, χάρις στην τριπλή παρουσία του στην συμπρωτεύουσα, αρχίζοντας από σήμερα, 7 του μήνα, με εκθέσεις στην Γκαλερί Λόλα Νικολάου, στο Γενί Τζαμί και με συμμετοχή του στην Art Thessaloniki. Μία επιλογή από έργα του της τελευταίας δεκαετίας, που αποκαλύπτουν ιδανικά τον προβληματισμό του καλλιτέχνη απέναντι στα μεγάλα ερωτήματα της εποχής.

«Διερχόμενοι» στον αρχαιολογικό χώρο των Δελφών

Σε διοργάνωση της Δημοτικής Πινακοθήκης Θεσσαλονίκης, με τον τίτλο «Δίοδος», η οπτικοακουστική εγκατάσταση στο Γενί Τζαμί αποδίδει ακριβώς αυτό το μεταιχμιακό στάδιο και το πέρασμα από τη μία εποχή στην άλλη. Με το πλήθος των «Διερχόμενων», που μπορεί να είμαστε όλοι εμείς, περί τις 70 μεταλλικές, αλλά αέρινες ανθρώπινες φιγούρες, διαφορετικές η καθεμιά από την άλλη, να δείχνουν το δρόμο, καθώς κινούνται ανάμεσα στα τεράστια ζωγραφικά έργα, που καταλαμβάνουν όλο το χώρο.

Μία ακόμη ομάδα από τους «Διερχόμενους», μαζί με επιτοίχια ζωγραφική φρίζα με το ίδιο θέμα παρουσιάζεται στην Art Thessaloniki, που πραγματοποιείται σε περίπτερο της ΔΕΘ. Και στην Γκαλερί Λόλα Νικολάου κυριαρχούν τα «Μαύρα άνθη», έργο διαστάσεων 2,80Χ 8 μέτρων, που «ακουμπά» στα «Άνθη του κακού» του Μπωντλέρ, με την έννοια της σπανιότητας και της διαφορετικότητάς τους. Εδώ, όμως, παρουσιάζεται και μία ομάδα από το σύνολο των 2500 περίπου «Φιδιών» του Γιώργου Ξένου, που εκτέθηκαν για πρώτη φορά τον περσινό χειμώνα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Έκθεση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης

Όχημα, ωστόσο, σε όλα αυτά, πάντα η εικόνα. «Γιατί η εικόνα είναι μαγική», όπως λέει ο ίδιος. «Έχει το μεγαλείο να είναι αναγνώσιμη από όλους ανεξαιρέτως. Μιλάει όλες τις γλώσσες και αναπτύσσεται σε όλο το φάσμα της τέχνης: εικαστικά, ψηφιακά, κινηματογραφικά. Είναι αυτή, που επηρεάζει τα πάντα και μ΄ αυτήν αντιλαμβάνεσαι τα πάντα».

-Τι μπορεί να συμβεί όμως σ΄ αυτήν την επερχόμενη νέα εποχή;

-Το βέβαιο είναι ότι η επιστήμη μας οδηγεί σε ολοένα και μεγαλύτερη αντίληψη των πραγμάτων. Φαντάζεστε τι μπορεί να σημαίνει αυτό; Πόσοι νέοι ορίζοντες
μπορεί να ανοιχτούν;

Ο Γιώργος Ξένος ενώ στήνει τα έργα του στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης-Είναι πιθανό άραγε το μέλλον να καταστρέψει την ανθρωπότητα;

-Όχι. Αυτό δεν συνέβη ποτέ, ούτε υπάρχει κίνδυνος να συμβεί τώρα. Άλλωστε είναι κάτι που επαναλαμβάνεται ήδη από την Λίθινη εποχή. Και πιο νωρίς ακόμη. Ο άνθρωπος, όμως, έχει βρει τον τρόπο να αντιμετωπίζει τη θνητότητά του, αφήνοντας το ίχνος του, μία γραμμή σε μια σπηλιά. Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσο σέβομαι αυτά τα ίχνη. Είναι μια κληρονομιά για όλη την ανθρωπότητα. Γιατί δείχνουν από πού ξεκίνησε ο άνθρωπος, ώσπου να φθάσει ως τους σημερινούς τρόπους επικοινωνίας και ταυτόχρονα αποκαλύπτει τη δύναμή του να επεμβαίνει στα πράγματα.

-Και πού πηγαίνει;

-Παίρνει την πυξίδα του, γιατί ο καθένας μας έχει την εσωτερική του πυξίδα με τις εμπειρίες, την πληροφορία, την μνήμη του και πορεύεται.

Μικρό μέρος από την ενότητα «Φίδια» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών-Ποια είναι η δική σας θέση μέσα σ΄ αυτό το μέλλον;

-Σκέφτομαι ότι ο χώρος είναι μεγάλος και σ΄ αυτόν μπορώ να υπάρχω κι εγώ και να κάνω ό,τι θέλω. Είναι το προνόμιο των καλλιτεχνών αυτό. Είναι η ελευθερία που παρέχει το απέραντο. Και η δύναμη του απέραντου το κάνει θεϊκό.

-Από πού αντλείτε έμπνευση;

-Από τη συνειδητοποίηση της απεραντοσύνης του σύμπαντος. Και από τη δύναμη της φαντασίας, που ενυπάρχει στην αντίληψη του σύμπαντος. Άλλωστε, η φαντασία ταξιδεύει με την μεγαλύτερη ταχύτητα, απλώς δεν ξέρουμε την εξίσωση για να την αποδώσουμε.

Εγκατάσταση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών

Γέννημα θρέμμα της Αθήνας, αλλά από νωρίς ταξιδευτής, ο Γιώργος Ξένος ανήκει στη γενιά των Ελλήνων καλλιτεχνών που σπούδασαν μετά τον απόηχο του Μάη του ’68 στο Παρίσι, στην Ecole Nationale Superieure des Beaux Arts – Section des Arts Plastiques, ενώ αργότερα, ζώντας επί μία πενταετία στο Βερολίνο έκανε τις μεγάλες του εκθέσεις στο Pergamon Museum, στο Schliemann Zentrum στο Neubuckow και στο Winckelmann Museum στο Stendal. Ήταν την εποχή λίγο πριν – λίγο μετά την πτώση του Τείχους, μία άλλη μεταιχμιακή περίοδος, στην οποία ήταν παρών.

«Τα χρόνια στο Βερολίνο ήταν από τα συναρπαστικότερα της ζωής μου», λέει. «Γιατί στη Γερμανία της εποχής εκείνης γινόταν μία κοσμογονία, με μουσεία και γκαλερί, που άνοιγαν το ένα μετά το άλλο. Για μένα, μάλιστα, που το σπίτι μου ήταν στο Δυτικό Βερολίνο και το εργαστήρι μου στο Ανατολικό, ήταν ακόμη πιο
ενδιαφέρον, αφού καθημερινά πήγαινα από το ένα τμήμα της πόλης στο άλλο».

Εικαστική εγκατάσταση στο Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου-Κίνδυνος δεν υπήρχε;

-Μόνον στην αρχή, γιατί ύστερα με γνώριζαν, είχα και το «πάσο» μου, οπότε δεν υπήρχε πρόβλημα. Παρ΄ όλο που αυτή η μετακίνηση από το δυτικό στο ανατολικό τμήμα ήταν και δυσάρεστη, καθώς μπαινόβγαινα με όλους τους πράκτορες καθημερινά. Χώρια οι περιπτώσεις, που κάθε τόσο γίνονταν γνωστές, για τις απόπειρες ανθρώπων να περάσουν το Τείχος. Όταν όμως έπεσε, ήταν και για μένα η απαρχή ενός νέου κόσμου, χωρίς όρια και με σεβασμό στις ιδιαιτερότητες των πολιτισμών, κάτι που επέδρασε σημαντικά στη ζωγραφική μου.

-Κινδυνεύει η τέχνη από την παγκοσμιοποίηση;

-Όχι. Η τέχνη δεν κινδυνεύει σε καμία εποχή. Επιζεί ακόμη και μέσα στα σκουπίδια.

Εμένα, άλλωστε, δεν με ενδιαφέρουν τα σύνορα, δεν είναι αυτά που καθορίζουν την έκφραση. Και σας το λέει αυτό ένας άνθρωπος, που έζησε πολλά χρόνια σε πολλές χώρες.

Γιώργος Ξένος «Μαύρα άνθη»

Με εκθέσεις, επίσης, στη Γαλλία, τη Σουηδία, το Λουξεμβούργο, το Κρατικό Μουσείο Manege της Αγίας Πετρούπολης, το National Art Museum της Κίνας, ο Γιώργος Ξένος είναι ο κατ΄ εξοχήν καλλιτέχνης των μουσείων: Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών, Μυτιλήνης, Επιγραφικό, Βυζαντινό, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το Μουσείο Μπενάκη είναι μερικοί από τους χώρους όπου έχουν παρουσιαστεί μεγάλες ενότητες έργων του.

«Γιατί τα μουσεία είναι δημόσιος χώρος, έχουν παρελθόν και μνήμη, που είναι βασικά στοιχεία για μένα», όπως λέει.

Ζώντας εξάλλου στον Κεραμεικό, ένα βήμα από τα μνημεία της αρχαίας Αθήνας, νιώθει την εικόνα των ερειπίων να τον συγκινεί και τον συντροφεύει σ΄ έναν ανοιχτό διάλογο με το έργο του: «Σχεδόν γεννήθηκα με τη συνείδηση των αρχαίων, κάτι που υπάρχει στο έργο μου. Η εικόνα των αρχαίων αγαλμάτων πάντα με θαμπώνει».

Έκθεση στο Τσαρσί Χαμάμ Μυτιλήνης

«Ο Γιώργος Ξένος είναι εχέμυθα ανήσυχος. Αυτό μ΄αρέσει και μου προκαλεί σκέψεις. Αυτό με θέλγει. Γνωρίζει να επαναστατεί φρούτα και να τα ενσωματώνει στη φαντασία με το αζημίωτο. Ζώα τελείως ιερουργημένα. Μορφές – formes – μέσα στον ίλιγγο του ρήματος ΕΙΝΑΙ. Πιθανόν έχω θέαση. Περίπου όμως τυφλός…», γράφει σε ένα κείμενό του ο Νίκος Καρούζος για τον ζωγράφο.

Το ίδιο ποιητικά, αλλά με εικαστική γλώσσα σκεπτόμενος, ο Ξένος οραματίζεται ζωγραφική στον ουρανό: «Θα ήθελα να κάνω σχέδια στον ουρανό με λέιζερ. Από τον λόφο των Νυμφών, ας πούμε. Αλλά η τεχνολογία, όσο κι αν ακούγεται περίεργο, βάζει περιορισμούς», λέει.

Έκθεση του Γιώργου Ξένου στο Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών

Το κουδούνι της πόρτας χτυπάει και η συζήτηση τελειώνει εδώ. Έχει έρθει το φορτηγό που θα μεταφέρει τα πακεταρισμένα, ήδη, έργα στη Θεσσαλονίκη. «Κάθε
έκθεση είναι σαν να κλείνει ένα κεφάλαιο για να πας παρακάτω», μου λέει. «Γιατί, τελικά, ένα έργο κάνουμε στη ζωή μας. Απλώς με πολλά κεφάλαια».

Info
-Γκαλερί Λόλα Νικολάου: 7/11 έως 6/12/2019
-Art Thessaloniki με την Γκαλερί Λόλα Νικολάου: 21/11 έως 24/11/2019
-Γενί Τζαμί: 26/11/2019 έως 24/01/2020

Ο ζωγράφος Γιώργος Ξένος

The post Γιώργος Ξένος: «Η τέχνη δεν κινδυνεύει σε καμία εποχή. Επιζεί ακόμη και μέσα στα σκουπίδια» appeared first on mononews.