Από τον κόσμο του Ομήρου – Τήνος και Κυκλάδες στη Μυκηναϊκή Εποχή

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς και το Μουσείο Μπενάκη εγκαινιάζουν τη Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου και ώρα 20:00 την αρχαιολογική έκθεση «Από τον κόσμο του Ομήρου. Τήνος και Κυκλάδες στη Μυκηναϊκή εποχή», στο Μουσείο Μπενάκη / Πειραιώς 138.

Η έκθεση αποτελεί σημαντικό σταθμό στην ανάδειξη αυτής της περιόδου, ρίχνοντας φως σε άγνωστες όψεις του κυκλαδικού παρελθόντος: εκατόν πενήντα ένα επιλεγμένα αντικείμενα, αντιπροσωπευτικά

έργα κεραμικής, μεταλλοτεχνίας, μικροτεχνίας, ειδωλοπλαστικής, κοσμηματοποιίας, συγκεντρώνονται για πρώτη φορά και αποκαλύπτουν στο κοινό μια ολοκληρωμένη εικόνα του Μυκηναϊκού πολιτισμού στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Κυκλάδων.

Άποψη της ανασκαφής στην Αγία Θέκλα, στην Τήνο, το 1979. Διακρίνονται τα υπολείμματα του θολωτού τάφου (κάτω) και η ομώνυμη εκκλησία (πάνω). Αρχείο της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας

Την αφήγηση, πλαισιωμένη από οπτικοακουστικές παραγωγές, συνθέτουν ενότητες μέσα από τις οποίες ξεδιπλώνονται βασικοί άξονες της ζωής των ανθρώπων της εποχής, όπως ο καθημερινός βίος, η λατρεία, τα ταφικά έθιμα, ο πόλεμος. Αναδεικνύονται έτσι όψεις της θαυμαστής παρακαταθήκης των Μυκηναίων, οι οποίοι αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τα κορυφαία έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, την Ιλιάδα και την Οδύσσεια.

Στο επίκεντρο βρίσκονται τα ευρήματα του σπάνιου για ολόκληρο το Αιγαίο μυκηναϊκού θολωτού τάφου στην Αγία Θέκλα, στη βόρεια Τήνο. Το μικρών διαστάσεων μνημείο αποκαλύφθηκε κατά τις εργασίες διάνοιξης δρόμου και τα υπολείμματά του ερευνήθηκαν από τον αείμνηστο Τηνιακό αρχαιολόγο Γεώργιο Δεσπίνη, το 1979.

Ο θολωτός τάφος της Αγίας Θέκλας, στην Τήνο, σήμερα. © Εφορεία
Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Κ. Ξενικάκης

Πρόκειται για έναν από τους μόλις τρεις γνωστούς θολωτούς μυκηναϊκούς τάφους στις Κυκλάδες και αποτελεί τη μοναδική, προς το παρόν, επιβεβαιωμένη μυκηναϊκή θέση στο νησί. Τόπος ταφής ενός γένους «αριστοκρατών», ο τάφος της Αγίας Θέκλας (13ος-12ος αι. π.Χ.) είχε χρησιμοποιηθεί για πολλαπλές ταφές. Τα ευρήματά του (αγγεία, κοσμήματα, χάλκινα αντικείμενα) αποτελούν πολύτιμη πηγή πληροφοριών για τις ταφικές πρακτικές, την κοινωνική οργάνωση και την τέχνη στις Κυκλάδες των τελευταίων αιώνων της 2ης χιλιετίας π.Χ.

Εκτός από την Τήνο, στην έκθεση περιλαμβάνονται αρχαία έργα και από άλλες σημαντικές προϊστορικές θέσεις στο Αιγαίο, και συγκεκριμένα από τη Νάξο, τη Δήλο, τη Μύκονο, την Πάρο, τη Μήλο, τη Σίφνο, τη Θήρα και την Κέα, με αποτέλεσμα ο επισκέπτης να αποκτά πληρέστερη εικόνα της φυσιογνωμίας και της σπουδαιότητας του Μυκηναϊκού πολιτισμού στις Κυκλάδες.

Χρυσές χάντρες από τον θολωτό τάφο της Αγίας Θέκλας, στην Τήνο (13ος αι. π.Χ.). Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Κ. Ξενικάκης

Μεταξύ αυτών, ξεχωρίζει η «Κυρά της Φυλακωπής» (περί τα μέσα του 14ου αι. π.Χ.), ένα από τα αριστουργήματα της μυκηναϊκής ειδωλοπλαστικής, το οποίο βρέθηκε στο ιερό της Φυλακωπής στη Μήλο. Η «Κυρά της Φυλακωπής», με τα μεγάλα εκφραστικά μάτια, υποδέχεται τους επισκέπτες και εντυπωσιάζει με το μέγεθος και την ποιότητα της κατασκευής της αποτελώντας, αναμφίβολα, ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα της Μυκηναϊκής εποχής στο Αιγαίο.

Η έκθεση «Από τον κόσμο του Ομήρου. Τήνος και Κυκλάδες στη Μυκηναϊκή εποχή» παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 2019 στην Τήνο, στο Μουσείο Μαρμαροτεχνίας του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς, ως αποτέλεσμα της γόνιμης συνεργασίας του Ιδρύματος με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, συγκεντρώνοντας το ενδιαφέρον 23.000 Ελλήνων και ξένων επισκεπτών.

Ψευδόστομος αμφορέας με παράσταση χταποδιού από το νεκροταφείο του Καμινιού στη Νάξο (12 ος /αρχές 11 ου αι. π.Χ.). Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Κ. Ξενικάκης

Υδρία με πλαστικά φίδια (12 ος /αρχές 11 ου αι. π.Χ.) από το νεκροταφείο των Απλωμάτων στη Νάξο (12 ος /αρχές 11 ου αι. π.Χ.). Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Κ. Ξενικάκης.

Ηθμωτή υδρία με παράσταση ψαράδων (12 ος /αρχές 11 ου αι. π.Χ.) από το νεκροταφείο των Απλωμάτων στη Νάξο (12 ος /αρχές 11 ου αι. π.Χ.). Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.Ειδώλιο βοοειδούς από το Ιερό της Φυλακωπής στη Μήλο (13 ος αι. π.Χ.) Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Κ. Ξενικάκης.Πήλινο ομοίωμα άρματος από το Ιερό της Φυλακωπής στη Μήλο (β΄μισό 12 ου αι. π.Χ.). Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Κ. Ξενικάκης Χρυσό έλασμα με έκτυπη παράσταση παιδικής μορφής από το νεκροταφείο του Καμινιού στη Νάξο (12ος αρχές 11 ου αι. π.Χ.). Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Κ. ΞενικάκηςΕλεφαντοστέινο πλακίδιο πολεμιστή από το Αρτεμίσιο, στη Δήλο (14ος-13ος αι. π.Χ.). Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Κ. Ξενικάκης Ειδώλιο γυναικείας μορφής («Κυρά της Φυλακωπής») από το Ιερό της Φυλακωπής στη Μήλο (περί τα μέσα του 14 ου αι. π.Χ.) Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.Κεφαλή ακρόλιθου ειδωλίου ανδρικής μορφής από τη Γρόττα, στη Νάξο (14ος αι. π.Χ.). Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Κ. Ξενικάκης Πήλινο ειδώλιο ανδρικής μορφής από το Ιερό της Φυλακωπής, στη Μήλο (12ος αι. π.Χ.). Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Κ. Ξενικάκης