Το ισραηλινό ρεσάλτο στο Madleen υπό το πρίσμα του Διεθνούς Δικαίου και της Ναυτικής Δικαιοσύνης

Το περιστατικό με το ιστιοφόρο «Madleen» υπό το πρίσμα του Διεθνούς Δικαίου και της Ναυτικής ΔικαιοσύνηςΤου Ναυάρχου (ε.α.) Νικολάου Ιω.  ΣπανούΠρώην Διευθυντή Λιμενικής Αστυνομίας, Διευθυντή Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής, Πραγματογνώμονα Επιστημών Ναυτιλίας1. ΕισαγωγήΤο πρόσφατο περιστατικό με την κατάληψη του υπό βρετανική σημαία ιστιοφόρου «Madleen», ναυλωμένου από τον διεθνή συνασπισμό «Freedom Flotilla Coalition», αποτελεί ένα ακόμα επεισόδιο σε μια μακρά σειρά προσπαθειών ακτιβιστών να σπάσουν τον θαλάσσιο αποκλεισμό της Λωρίδας της Γάζας. Η συμμετοχή διεθνών προσωπικοτήτων, όπως της Γκρέτα Τούνμπεργκ και της Ρίμα Χασάν, προσέδωσε παγκόσμια δημοσιότητα στην επιχείρηση, αλλά και έφερε ξανά στο προσκήνιο την προβληματική συνύπαρξη στρατιωτικής πολιτικής και διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου.

Ενισχύστε το militaire.gr ,δείτε γιατί ΕΔΩ

2. Ο Θαλάσσιος Αποκλεισμός και το Διεθνές ΔίκαιοΟ ναυτικός αποκλεισμός αποτελεί μια νομιμοποιημένη πολεμική τακτική, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, σύμφωνα με το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο (International Humanitarian Law – IHL) και τις διατάξεις του Δικαίου των Ενόπλων Συρράξεων στη Θάλασσα, ιδιαίτερα όπως κωδικοποιούνται στον Στρατιωτικό Ναυτικό Κανονισμό (San Remo Manual on International Law Applicable to Armed Conflicts at Sea, 1994).Για να είναι νόμιμος ένας αποκλεισμός, θα πρέπει να πληροί τα εξής: Να έχει ανακοινωθεί επισήμως και να είναι αποτελεσματικός. Να μην έχει δυσανάλογες συνέπειες στον άμαχο πληθυσμό. Να μην παρεμποδίζει την πρόσβαση σε απαραίτητη ανθρωπιστική βοήθεια. Να επιβάλλεται στο πλαίσιο ένοπλης σύρραξης και όχι ως μέτρο συλλογικής τιμωρίας.Η περίπτωση της Γάζας εγείρει προβληματισμούς ως προς την αναλογικότητα και τη συνέπεια στον ανθρωπιστικό χαρακτήρα της εφαρμογής του αποκλεισμού.3. Η Υπόθεση «Madleen»: Νομική και Επιχειρησιακή ΑνάλυσηΤο ιστιοφόρο «Madleen» με σημαία Ηνωμένου Βασιλείου και σαφώς δηλωμένο ανθρωπιστικό σκοπό, έπλευσε προς τη Γάζα, αψηφώντας προειδοποιήσεις του Ισραήλ. Η αναχαίτισή του από μονάδες του ισραηλινού ναυτικού έγινε σε διεθνή ύδατα, γεγονός που γεννά νομικές αμφιβολίες ως προς τη δικαιοδοσία επέμβασης: Σύμφωνα με το Άρθρο 87 της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS, 1982), η ελευθερία πλεύσης σε διεθνή ύδατα είναι θεμελιώδες δικαίωμα. Η κατάληψη σκάφους σε διεθνή ύδατα είναι νόμιμη μόνο υπό αυστηρά καθορισμένες περιστάσεις: πειρατεία, δουλεμπόριο, μη εξουσιοδοτημένη ραδιοτηλεοπτική μετάδοση ή εάν υπάρχει εξουσιοδότηση από τον ΟΗΕ. Ενισχύστε το militaire.gr ,δείτε γιατί ΕΔΩΗ μονομερής αναχαίτιση σκάφους που δεν φέρει όπλα, δεν παραβιάζει διεθνές εμπάργκο και δεν συνιστά απειλή, μπορεί να θεωρηθεί παραβίαση της ελευθερίας πλεύσης, ειδικά αν δεν υπήρξε σαφής απόδειξη στρατιωτικού ή εχθρικού σκοπού.4. Σύγκριση με Προηγούμενα Περιστατικά(α) Mavi Marmara (2010):Το πιο γνωστό περιστατικό, όπου εννέα Τούρκοι ακτιβιστές σκοτώθηκαν από Ισραηλινούς κομάντο, όταν η αποστολή της Τουρκικής ΙΗΗ επιχείρησε να σπάσει τον αποκλεισμό. Το επεισόδιο είχε διεθνή κατακραυγή, και η έκθεση του ΟΗΕ (Palmer Report) έκρινε ότι ο αποκλεισμός είναι «νόμιμος», αλλά η ανάσχεση και η χρήση βίας κρίθηκαν υπερβολικές.(β) Estelle (2012):Σκάφος φινλανδικής σημαίας με Ευρωπαίους βουλευτές και ακτιβιστές. Αναχαιτίστηκε χωρίς απώλειες. Η αντίδραση των ισραηλινών αρχών ήταν τότε πιο συγκρατημένη, με έμφαση στην αποτροπή εικόνων σύγκρουσης.(γ) Zaytouna-Oliva (2016):Γυναικείο πλήρωμα με ανθρωπιστικό χαρακτήρα. Καταλήφθηκε από το ισραηλινό ναυτικό, και οι επιβαίνουσες απελάθηκαν. Παρά τις καταγγελίες για παραβίαση δικαιωμάτων, δεν υπήρξε έντονη διεθνής αντίδραση.Σε όλες τις περιπτώσεις, υπάρχει αμφισημία μεταξύ της νομικής κάλυψης του αποκλεισμού και των ανθρωπιστικών επιταγών της διεθνούς κοινότητας. Η εικόνα πλήρων από διεθνείς ακτιβιστές έχει καθοριστικό ρόλο στην αντίληψη του γεγονότος ως πράξη αντίστασης ή προπαγάνδας.5. Πολιτικοστρατιωτικές Επιπτώσεις και Διπλωματικές ΠροεκτάσειςΗ δημόσια αναφορά του Ισραηλινού Υπουργού Άμυνας στον όρο «αντισημίτρια Γκρέτα» είναι διπλωματικά ατυχής και ενισχύει την εντύπωση ότι πρόκειται για προσπάθεια ποινικοποίησης της αλληλεγγύης, παρά για επιχειρησιακή ουδετερότητα.

Ενισχύστε το militaire.gr ,δείτε γιατί ΕΔΩ

Ενέργειες αυτού του τύπου τροφοδοτούν: Διεθνή κατακραυγή για την ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα. Διπλωματική πίεση σε κράτη σημαίας ή συμμετοχής ακτιβιστών. Επιχειρησιακή φθορά του ισραηλινού ναυτικού ως εικόνα επιβολής επί αμάχων.6. Συμπεράσματα – ΠροτάσειςΤο Ισραήλ έχει δικαίωμα να διασφαλίσει την ασφάλειά του. Όμως το δικαίωμα αυτό πρέπει να ασκείται εντός του πλαισίου του διεθνούς δικαίου, με αναλογικότητα και σεβασμό στον ανθρωπιστικό χαρακτήρα των ενεργειών που δηλώνονται από τρίτους.Οι αποστολές τύπου Madleen μπορούν να αποκτήσουν νομιμοποίηση όταν ενσωματώνουν διαφάνεια και αποδέχονται εποπτεία από διεθνείς οργανισμούς όπως ο ΟΗΕ ή ο Ερυθρός Σταυρός.Η διεθνής κοινότητα πρέπει να επαναφέρει τη συζήτηση για: Την άρση του πλήρους αποκλεισμού και την αντικατάστασή του με ελεγχόμενους ανθρωπιστικούς διαύλους. Την ενίσχυση της εφαρμογής του διεθνούς ναυτικού δικαίου, ειδικά σε ζώνες αμφισβήτησης ή κατοχής.Τελική Εκτίμηση:Το περιστατικό με το «Madleen» δεν είναι μεμονωμένο· εντάσσεται σε ένα σταθερό μοτίβο ναυτικής αποτροπής που ακολουθεί το Ισραήλ εδώ και χρόνια, στο πλαίσιο του στρατηγικού του δόγματος για την ασφάλεια έναντι της Λωρίδας της Γάζας. Ωστόσο, η συνεχιζόμενη αναχαίτιση μικρών ανθρωπιστικών αποστολών, ειδικά όταν συνοδεύονται από διεθνώς αναγνωρίσιμες προσωπικότητες και δηλώνουν μη βίαιο σκοπό, έχει αρχίσει να παράγει αντιστρόφως ανάλογα πολιτικά αποτελέσματα. Αντί να ενισχύεται η νομιμοποίηση του αποκλεισμού, διαβρώνεται η εικόνα του Ισραήλ ως κράτους δικαίου και εντείνεται η διεθνής αμφισβήτηση των ενεργειών του, ιδιαίτερα όσον αφορά την αναλογικότητα και την ανθρωπιστική ευαισθησία.Παράλληλα, η επίκληση ρητορικής πόλωσης από επίσημους κρατικούς φορείς –όπως η δημόσια στοχοποίηση της Γκρέτα Τούνμπεργκ με χαρακτηρισμούς– όχι μόνο εκτρέπει τη συζήτηση από την ουσία (δηλαδή την ανάγκη προστασίας των αμάχων και τη ροή βοήθειας), αλλά ενδέχεται να ενισχύσει τα επιχειρήματα των επικριτών του Ισραήλ, μετατοπίζοντας το κέντρο βάρους από την ασφάλεια στην ηθική διάσταση της σύγκρουσης.

Ενισχύστε το militaire.gr ,δείτε γιατί ΕΔΩ

Τέλος, το ζήτημα του ναυτικού αποκλεισμού της Γάζας δεν είναι πλέον απλώς στρατιωτικό ή νομικό. Έχει μετατραπεί σε παγκόσμιο επικοινωνιακό και ανθρωπιστικό ζήτημα, όπου η στρατιωτική υπεροχή δεν αρκεί για τη διαμόρφωση της διεθνούς κοινής γνώμης. Για να αποφευχθεί η περαιτέρω φθορά του κύρους του, το Ισραήλ –και γενικότερα η διεθνής κοινότητα– οφείλει να επανεξετάσει μηχανισμούς εποπτευόμενης ανθρωπιστικής πρόσβασης, χωρίς να εκχωρεί την ασφάλειά του αλλά ούτε και να αρνείται την ύπαρξη μιας παρατεταμένης ανθρωπιστικής κρίσης.

The post Το ισραηλινό ρεσάλτο στο Madleen υπό το πρίσμα του Διεθνούς Δικαίου και της Ναυτικής Δικαιοσύνης appeared first on Militaire.gr.