Ανάλυση Politico: Θα γίνει η Ουκρανία Συρία της Ευρώπης; Τα 3 σενάρια

Πώς μπορεί να τελειώσει αυτός ο εφιάλτης; Από τα σκοτεινά καταφύγια έναντι των βομβών στη Μαριούπολη μέχρι τους ευάερους διαδρόμους των επιτελείων του ΝΑΤΟ, το ερώτημα παραμένει. Και είναι εξίσου επείγον αλλά και καθόλου πιο ξεκάθαρο από τότε που οι ρωσικές δυνάμεις εισέβαλαν στην Ουκρανία, στις 24 Φεβρουαρίου.

Όπως γράφουν οι Sarah Wheaton και η Cristina Gallardo στο Politico, η ανακοίνωση της Μόσχας την Τρίτη ότι θα μετατοπίσει το ενδιαφέρον της από το Κίεβο στο Ντονμπάς, φαινόταν σαν ένα σημάδι ότι ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν

προσανατολίζεται προς μια πιο μετριοπαθή νίκη. Ωστόσο, αυτή η εικασία διαψεύστηκε γρήγορα καθώς οι δυνάμεις της Ρωσίας συνέχισαν τους βομβαρδισμούς γύρω από την ουκρανική πρωτεύουσα.

Με τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ να αρνούνται την παρέμβαση για λογαριασμό της Ουκρανίας, οι δυτικοί αξιωματούχοι βλέπουν, όλο και περισσότερο, τρεις εκδοχές για το πώς θα μπορούσε να τελειώσει αυτή η σύγκρουση. Ανεξάρτητα από το σενάριο που εκτυλίσσεται – αποπομπή Πούτιν, διευθέτηση κατόπιν διαπραγματεύσεων ή συνεχιζόμενο αδιέξοδο – δεν υπάρχει μεταπολεμική επιστροφή στην παλιά τάξη πραγμάτων.

Το πρώτο σενάριο της Δύσης: Απομάκρυνση Πούτιν

«Για όνομα του Θεού, αυτός ο άνθρωπος δεν μπορεί να παραμείνει στην εξουσία». Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν είπε αυτό που σκέφτονταν πολλοί δυτικοί ηγέτες. Δεν καταλαβαίνουν πώς σκέφτεται ο Πούτιν και δεν εμπιστεύονται ούτε λέξη από όσα λέει.

Υποκινούμενος από την ιδεολογία, ο Πούτιν «δεν είναι κάποιο είδος στοχαστή ανάλυσης κόστους-οφέλους», είπε ειρωνικά ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στη Μόσχα Μάικλ ΜακΦολ. Αυτό σημαίνει ότι ίσως δεν θα μπορούσε να είχε κάνει πολλά η Δύση για να αποτρέψει τον Πούτιν από αυτή την επιλογή, ούτε πολλά για να τον πείσει να τερματίσει την εισβολή στην Ουκρανία.

Αντίθετα, η Ουάσιγκτον και το Λονδίνο ονειρεύονται πώς θα μπορούσε να μοιάζει ένας κόσμος μετά τον Πούτιν. Και τους αρέσει.

Σε αυτό το σενάριο, η ουκρανική αντίσταση (με αρκετή βοήθεια από τη Δύση για να αποφευχθεί η κλιμάκωση) κρατά τον Πούτιν καθηλωμένο σε μια παρατεταμένη σύγκρουση.

Για να παραμείνει στο παιχνίδι, ο Πούτιν πρέπει να στρατολογεί όλο και περισσότερους στρατιώτες. Επιστρέφουν με τη σειρά τους στο σπίτι σε σακούλες, με σώματα που ακόμη και η μηχανή προπαγάνδας του δεν μπορεί να κάνει κάτι – ωθώντας τις μητέρες να βγουν στους δρόμους όπως έκαναν κατά τη διάρκεια της αποτυχημένης κατοχής του Αφγανιστάν από τη Ρωσία. Εν τω μεταξύ, οι ολοένα και πιο τιμωρητικές κυρώσεις ωθούν τη ρωσική μεσαία τάξη -που είναι πλέον συνηθισμένη σε καπιταλιστικές συμπεριφορές όπως με τα Ikea και τα McDonalds- να ριζοσπαστικοποιηθεί και να αντιταχθεί στον πόλεμο.

Οι ρωσικές ελίτ πιθανότατα θα δημιουργήσουν ένα κυκλικό «απόσπασμα βολής» για την «καταστροφική πρόοδο» της Ρωσίας στον πόλεμο της με την Ουκρανία, δήλωσε ένας δυτικός αξιωματούχος.

Υπήρξαν «σημαντικές ενδείξεις ανησυχίας σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η εισβολή επεκτάθηκε για τη Ρωσία μεταξύ της ρωσικής ελίτ που ορίζεται ευρέως», πρόσθεσε ο ίδιος αξιωματούχος.

Τελικά, οι Ρώσοι στρατηγοί και αρχηγοί κατασκοπείας – πολλοί από τους οποίους βρίσκονται σε κατ’ οίκον περιορισμό – αποφασίζουν να δώσουν στον Πούτιν μια δόση από το δικό του δηλητήριο και να τον ξεφορτωθούν με τη βία. Καθώς το πραξικόπημα συμπίπτει με μαζικές διαδηλώσεις, μια φιλοδυτική γενιά ηγετών αναδύεται από το χάος στη Μόσχα.

Ο «επαναστατικός θρίαμβος» των Ρώσων και ο θρίαμβος των Ουκρανών φέρνουν μια νέα όρεξη για φιλελεύθερη δημοκρατία που δεν έχει παρατηρηθεί από τις αρχές της δεκαετίας του 1990.

Η Ουκρανία γίνεται αντικειμενικό μάθημα, όχι μόνο για τη Μόσχα, αλλά και για το Πεκίνο. Ο Κινέζος Πρόεδρος Xi Jinping, ο οποίος μπορεί να είναι περισσότερο ένας «στοχαστής ανάλυσης κόστους-οφέλους» εξετάζει την ταπείνωση της Ρωσίας μπροστά σε ένα ενιαίο δυτικό μέτωπο και συνειδητοποιεί ότι δεν θα άξιζε τον κόπο να κάνει ένα παιχνίδι για την Ταϊβάν.

Αλλά ας επιστρέψουμε στην πραγματικότητα: Η τελευταία φορά που οι Ρώσοι ανέτρεψαν απότομα τον ηγέτη τους ήταν το 1917 – και δεδομένης της παντελούς απουσίας οργανωμένης αντιπολίτευσης, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι ένας διάδοχος του Πούτιν θα είχε διαφορετική νοοτροπία.

Εν τω μεταξύ, θα μπορούσε να είναι λάθος να πιστεύουμε ότι η εμπειρία της Ρωσίας θα έδινε στο Πεκίνο άλλες σκέψεις για την Ταϊβάν, όπως υποστήριξε ο ιστορικός Niall Ferguson. Η Κίνα, η οποία έχει πολύ μεγαλύτερη οικονομία από τη Ρωσία, μπορεί να παρηγορηθεί από την αδυναμία της Δύσης να απογαλακτιστεί από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και την άρνηση του ΝΑΤΟ να διακινδυνεύσει άμεσα την ασφάλεια των μελών του για να βοηθήσει την Ουκρανία.

Η προοπτική μιας συμφωνίας

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν επιμένει ότι μια ειρηνευτική συμφωνία υπό διαπραγμάτευση είναι ακόμα δυνατή. Τα περιγράμματα μιας πιθανής διευθέτησης ποικίλλουν σημαντικά και δεν είναι σαφές πόσες ουκρανικές παραχωρήσεις θα μπορούσε να δεχτεί η Δύση αλλά και ο ίδιος ο ουκρανικός λαός.

Οι δυτικοευρωπαϊκές χώρες έχουν μεγάλο κίνητρο να επιστρέψουν στην οικονομική ομαλότητα. Εν μέσω ενδείξεων ότι η επίδραση των κυρώσεων μειώνεται, οι τιμωρίες θα έπρεπε απλώς να είναι αυστηρότερες, και αυτό δεν βλάπτει μόνο τη Ρωσία. Το αυξανόμενο κόστος ζωής φαίνεται ότι θα είναι η μεγαλύτερη απειλή για την επανεκλογή του Μακρόν, για παράδειγμα, και στη Γερμανία, ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς προειδοποίησε ότι η διακοπή της προμήθειας ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου θα προκαλούσε ύφεση.

«Εάν είχαμε μια διευθέτηση μέσω διαπραγματεύσεων σε αυτή τη σύγκρουση που έβγαζε τις ρωσικές δυνάμεις από την Ουκρανία, που προστάτευε την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας στο μέλλον, που εξασφάλιζε την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, τότε οι κυρώσεις θα μπορούσαν να ανατραπούν», είπε η υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Βικτόρια Νούλαντ την Τετάρτη, μιλώντας στο ρωσόφωνο κανάλι Current Time TV που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ.

«Θα μπορούσατε να δείτε ένα σενάριο όπου, με βήματα για την απομάκρυνση των ρωσικών δυνάμεων από την Ουκρανία, ακολουθούσατε την επαναφορά των κυρώσεων», είπε, αν και «απέχουμε πολύ, πολύ μακριά από εκεί».

Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει ήδη εκφράσει με σαφήνεια τη θέση να  παραιτηθεί από την προσπάθεια για ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Ο Πούτιν μπορεί επίσης να μπορέσει να αποσπάσει κάποιο έδαφος – ας πούμε, αποχωρώντας με την Κριμαία και το Ντονμπάς χωρίς περαιτέρω ουκρανική αμφισβήτηση – με αντάλλαγμα μια ρωσική απόσυρση από την υπόλοιπη χώρα.

Εάν η Ουκρανία χωριστεί στα δύο, η ΕΕ μπορεί να αναλάβει επιδεικτικά την ευθύνη για την ανοικοδόμηση της ελεύθερης πλευράς. Αυτό δημιουργεί μια ελκυστική αντίθεση του στιλ Δυτικής-Ανατολικής Γερμανίας για να υπογραμμίσει πόσο κακή είναι η προσφορά τρόπου ζωής της Μόσχας. (Θυμηθείτε: Εξακολουθούμε να θέλουμε να φύγει ο Πούτιν.) Και το να έχουμε καθαρά de facto σύνορα ΕΕ-Ρωσίας στον ποταμό Δνείπερο είναι επίσης ελκυστικό — ειδικά όταν η εναλλακτική λύση θα ήταν τα σύνορα της Πολωνίας, της Σλοβακίας, της Ουγγαρίας και της Ρουμανίας, αν ο Πούτιν είχε καταφέρει να καταλάβει όλη την Ουκρανία.

Ας δούμε ξανά όμως την πραγματικότητα: Ο Πούτιν αθέτησε σχεδόν κάθε υπόσχεση που έδωσε τον περασμένο μήνα, είτε πρόκειται για την αποχώρηση από το Κίεβο είτε για την παροχή ανθρωπιστικών οδών διαφυγής από τη Μαριούπολη. «Η δική μου άποψη είναι ότι ο Πούτιν προφανώς δεν είναι αξιόπιστος», είπε ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον την Τετάρτη, καθώς αμφισβήτησε ότι οι διαπραγματεύσεις του Μακρόν με το Κρεμλίνο έχουν αξία.

Ακόμα κι αν ο Πούτιν τηρήσει μια συμφωνία, τα όποια κέρδη επιτυγχάνονται μέσω της απρόκλητης βίας, υπονομεύουν βαθιά την τάξη που βασίζεται σε κανόνες. Οι χώρες της Ανατολικής ΕΕ που ήταν επιθετικές απέναντι στη Ρωσία θα έβλεπαν μια τέτοια συμφωνία ως κατευνασμό για έναν νταή που απειλεί τη δική τους ασφάλεια. Ο Πούτιν μπορεί να το δει ως πρόσκληση να προσπαθήσει ξανά να εισβάλει σε έναν γείτονα — και αυτή τη φορά θα μπορούσε να είναι καλύτερα προετοιμασμένος.

Συνέχιση συγκρούσεων χωρίς ορατό τέλος

Το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ εκτιμά ότι η σύγκρουση θα μπορούσε να συνεχιστεί για μια δεκαετία. Πράγματι, δεν υπάρχει κανένα σημάδι ότι κανένα από τα μέρη θα είναι έτοιμο για σοβαρές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις σύντομα.

Ο Ζελένσκι αρνείται ακόμη σε παραχωρήσεις έως ότου οι Ρώσοι μετακινήσουν τα στρατεύματά του πίσω στις θέσεις προ της 24ης Φεβρουαρίου, και η άλλη πιθανή παραχώρησή του – ομολογημένη ουκρανική ουδετερότητα – απαιτεί ένα συνταγματικό δημοψήφισμα που είναι αδύνατο να οργανωθεί. Εν τω μεταξύ, οι εκτιμήσεις των δυτικών μυστικών υπηρεσιών υποστηρίζουν ότι ο Πούτιν δεν ξέρει καν πόσο άσχημα του πάνε τα πράγματα καθώς οι σύμβουλοι τον κρατούν σε μακάρια άγνοια. Η φθίνουσα επίδραση των κυρώσεων στη Ρωσία σκληραίνει την αποφασιστικότητα της Μόσχας, ενώ οι δυτικοί ηγέτες δείχνουν αυξανόμενη απροθυμία να επιτείνουν τον πόνο στους δικούς τους ψηφοφόρους.

Η συνεχιζόμενη στρατιωτική σύγκρουση αρχίζει να μοιάζει με Συρία στην Ανατολική Ευρώπη. Το ΝΑΤΟ παραμένει σταθερό στην άρνησή του να βάλει στρατεύματα στο έδαφος ή να καταρρίψει ρωσικά αεροπλάνα στον ουρανό. Οι Ουκρανοί, παρά το πάθος και την πειθαρχία τους, είναι πολύ αδύναμοι υπερασπιζόμενοι το Κίεβο και πάντως όχι ικανοί για να ξεκινήσουν μια πραγματική αντεπίθεση.

«Θα έρθει μια στιγμή που οι ρωσικές δυνάμεις θα αποφασίσουν ότι έχουν κάνει αρκετά στη Μαριούπολη και μετά θα κοιτάξουν να κινηθούν προς τα βόρεια και να προσπαθήσουν να πραγματοποιήσουν αυτήν την ευρύτερη επιχείρηση περικύκλωσης» των ουκρανικών δυνάμεων στο Ντονμπάς, είπε μια δυτική αξιωματούχος.

Καθώς οι Ρώσοι καταφέρνουν να καταλάβουν πόλεις, η καλύτερη ελπίδα των ουκρανικών δυνάμεων θα είναι να χρησιμοποιούν τεχνικές αντάρτικου για να αποτρέψουν μια στρατιωτική επιχείρηση να καθιερώσει μια νέα πολιτική πραγματικότητα. Αυτό σημαίνει απομάκρυνση των ρωσικών δυνάμεων από τις σκληρές γραμμές του μετώπου, μια «πολύ δαπανηρή αλλαγή στάσης», όπως δήλωσε η Jennifer Cafarella, από το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου που εδρεύει στις ΗΠΑ.

Χωρίς πολλές ελπίδες να κρατήσει πραγματικά την Ουκρανία, ο Πούτιν επιλέγει τη συστηματική καταστροφή, καθιστώντας το κόστος της ανοικοδόμησης της χώρας απαγορευτικά ακριβό. Η Ρωσία δεν κερδίζει ποτέ στην πραγματικότητα, αλλά η Ουκρανία χάνει τον πληθυσμό και την οικονομία της.

Ποια η πραγματικότητα; Το ΝΑΤΟ μένει έξω για να αποφύγει έναν Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αλλά ένας παρατεταμένος πόλεμος έχει παγκόσμιες συνέπειες. Οι Ουκρανοί πρόσφυγες που πλημμυρίζουν στη Δύση δεν θα μπορούν να πάνε σπίτι τους. Και δεν θα είναι οι μόνες νέες αφίξεις: Άνθρωποι από τη Μέση Ανατολή, την Αφρική και την Κεντρική Ασία που κινδυνεύουν από την κατάρρευση της ρωσικής οικονομίας και οι εξαγωγές τροφίμων που διακόπτονται θα επιτείνουν τις μεταναστευτικές ροές ως νέο ζήτημα στις δυτικές δημοκρατίες.

The post Ανάλυση Politico: Θα γίνει η Ουκρανία Συρία της Ευρώπης; Τα 3 σενάρια appeared first on Militaire.gr.