Σαν σήμερα η απελευθέρωση από τους ΝΑΖΙ

Σαν σήμερα η απελευθέρωση από τους ΝΑΖΙ12.10.2018Άρθρα

Πριν από 74 χρόνια η Αθήνα γιόρταζε τη λευτεριά και το BBC, σε παραλήρημα χαράς, έπαιζε τον Εθνικό Υμνο μας

Από τον
Τάσο Κ. Κοντογιαννίδη

Το ηλιόλουστο πρωινό της Πέμπτης 12 Οκτωβρίου 1944 στην Αθήνα (σαν σήμερα, πριν από 74 χρόνια), ένας λόχος της Βέρμαχτ καταθέτει στεφάνι στον Aγνωστο Στρατιώτη και απομακρύνεται βιαστικά,

ενώ με την ίδια βιασύνη μαζεύει και από την Ακρόπολη το μισητό λάβαρο που αντίκριζαν καθημερινά σκυθρωποί ο Παρθενώνας και οι Καρυάτιδες…

Την ίδια ώρα αρχίζουν να χτυπούν χαρμόσυνα οι καμπάνες και ο κόσμος από κάθε γειτονιά της Αθήνας με αλαλαγμούς ξεχύνεται στους δρόμους με μια σημαία στα χέρια και πανηγυρίζει!

Κανείς δεν πίστευε στ’ αυτιά του και τα μάτια του με αυτό που συνέβαινε. Το χαρμόσυνο νέο, ότι ο ναζισμός ξεψυχά και τα τελευταία υπολείμματα της Βέρμαχτ αποχωρούν από την Αθήνα, μέθυσε κάθε πονεμένη ψυχή. Ξέχασαν μονομιάς τα πάντα, καθώς έβλεπαν να ανατέλλει ο ήλιος της λευτεριάς.

Την ίδια ώρα, μέσα στην παραζάλη, ο ανταποκριτής του BBC τρέχει και μεταδίδει την έκτακτη είδηση στο Λονδίνο, και ο βρετανικός ραδιοσταθμός μεταδίδει την «είδηση της απελευθερώσεως των Αθηνών», διαπράττοντας από ενθουσιασμό μοναδική παρατυπία: Μετά την είδηση παίζει τον ελληνικό Εθνικό Υμνο, κάτι που απαγορεύεται ρητώς και δεν έγινε ποτέ σε δελτία ειδήσεων του BBC!

Πανδαιμόνιο

Φεύγουν και τα τελευταία καμιόνια με Γερμανούς στρατιώτες προς την πατρίδα τους, χωρίς κανείς να τους δίνει σημασία, μέσα σ’ εκείνο το πανδαιμόνιο. Μόνο ένα μεμονωμένο επεισόδιο σημειώνεται, όταν ένας Γερμανός στρατιώτης πέφτει στα χέρια κάποιων φανατικών, οι οποίοι βγάζουν πάνω του όλο το άχτι τους… Η γερμανική κατοχική νύχτα, που άρχισε με την κατάληψη της Αθήνας στις 27 Απριλίου 1941, κράτησε 1.260 μερόνυχτα. Ο λαός πείνασε, υπέφερε, βασανίστηκε, αλλά δεν έχασε την ελπίδα του. Πολλοί εκτελέστηκαν και ακόμα περισσότεροι πέθαναν από την πείνα. Ομως, στους ζωντανούς δεν έλειψαν η ελπίδα και η προσμονή της λευτεριάς…

Πειθαρχημένες οι ένοπλες αντιστασιακές ομάδες του ΕΔΕΣ και του ΕΛΑΣ περνούν στους δρόμους με τάξη και ευπρέπεια, τις οποίες δείχνουν και οι διάφορες οργανώσεις που παρελαύνουν με σημαίες και πλακάτ. Στη θέα των Αγγλων στρατιωτών τα πλήθη παραληρούν, τρέχουν, τους αγκαλιάζουν και τους σηκώνουν στους ώμους...
Προηγήθηκε των πανηγυρισμών μεγάλο παρασκήνιο για να υπάρξει ομαλή μετάβαση από τη σκλαβιά στην ελευθερία. Ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός συζήτησε την αποφυγή εκτρόπων με τον Γερμανό στρατηγό Φέλμι, ενώ ο στρατηγός των Ες Ες Σιμάνα απειλούσε ότι θα ανατινάξει την Αθήνα, αν παρενοχλούσε κανείς την αποχώρησή τους.

Ηδη είχαν υπονομεύσει το φράγμα Μαραθώνος, την τηλεφωνική και την ηλεκτρική εταιρία Πάουερ, τον Ισθμό της Κορίνθου, γεφύρια, σταθμούς, εργοστάσια, σιδηροδρόμους, στρατώνες, τελωνεία και αποθήκες. Αν προχωρούσε στις απειλές, η Αθήνα θα ισοπεδωνόταν! Γιατί, επιπλέον, ο Σιμάνα με τα κανόνια που είχε τοποθετήσει σε πέντε τούνελ του Λυκαβηττού θα έκανε στάχτη την πρωτεύουσα.

Ο Ζαλοκώστας

Εν τω μεταξύ, ο Χρήστος Ζαλοκώστας, μέλος της Επιτροπής Αγώνα και συνεργάτης του στρατιωτικού διοικητή Αθηνών, στρατηγού Παν. Σπηλιωτόπουλου, δέχτηκε πρόταση από τον κατοχικό αντιπρόεδρο της κυβερνήσεως Ράλλη, τον ομογενή από τη Ρωσία Εκτορα Τσιρονίκο, αν υπήρχε κάποιο εθνικό θέμα, να το έθετε στον στρατηγό Νοϊμπάχερ, διοικητή των γερμανικών δυνάμεων Νοτίου Ευρώπης, τον οποίο θα συναντούσε στο Βελιγράδι.

Ο Ζαλοκώστας, με επιφύλαξη, ενημέρωσε και μετέφερε σημείωμα του στρατηγού Σπηλιωτόπουλου με πέντε αιτήματα προς τον Νοϊμπάχερ. Ο Τσιρονίκος φαίνεται ότι έκανε πολύ καλή δουλειά, αφού ο Γερμανός στρατηγός αποδέχτηκε όλα τα αιτήματα που του υπέβαλε.

Η αποδοχή των αιτημάτων εξιλέωνε κάπως τον Τσιρονίκο, αφού σε όλη την κατοχική περίοδο ήταν μέλος των κυβερνήσεων και συνεργαζόταν στενά με τους Γερμανούς. Μέσα σε λίγες ώρες αφαιρέθηκαν από τον Μαραθώνα 80 τόνοι δυναμίτη, ικανοί να σωριάσουν ολόκληρο το φράγμα και να κορακιάσει η Αθήνα, καθώς και από οργανισμούς ζωτικής σημασίας.

Ο στρατηγός των Ες Ες Σιμάνα ανακλήθηκε στο Βερολίνο και στη θέση του διορίστηκε ο Φέλμι. Το κλίμα μεμιάς άλλαξε με την απομάκρυνση του μισητού στρατηγού, που είχε καθιερώσει το απαίσιο σύστημα για κάθε Γερμανό που σκοτωνόταν να εκτελούνται 50 Ελληνες όμηροι!

Ο ΕΛΑΣ, η Γιάλτα και η άφιξη Παπανδρέου - Σκόμπι

Τρεις ημέρες μετά την απευλευθέρωση, η ελληνική παροικία στο Λονδίνο τέλεσε δοξολογία στον ορθόδοξο Ναό της Αγίας Σοφίας, ψάλλοντας στο τέλος τον Εθνικό Υμνο μας, ενώ στην Αθήνα τα βλέμματα όλων ήταν στραμμένα στη θάλασσα, όπου θα πρόβαλλε το θωρηκτό «Αβέρωφ», το οποίο θα έφερνε τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου και την εξόριστη κυβέρνησή του, η δε ηγεσία του ΕΛΑΣ συγκέντρωνε δυνάμεις για να καταλάβει την Αθήνα μετά την αποχώρηση των Γερμανών.

Ενας μυστικός πόλεμος ανάμεσα σε πράκτορες των Αγγλων, του ΕΛΑΣ και της κυβέρνησης θα ξεσπάσει για το ποιος θα έχει τον έλεγχο της πρωτεύουσας. Ο ΕΛΑΣ προσπαθεί να ελέγξει κομβικά σημεία της Αθήνας και η κυβέρνηση με τους Αγγλους μεταφέρει δυνάμεις για να το αποτρέψει. Την παρουσία των Αγγλων επιβάλλει η συμφωνία της Γιάλτας μεταξύ Τσόρτσιλ και Στάλιν για τον διαχωρισμό των κρατών σε σφαίρες επιρροής. Η Ελλάδα ανήκει στο δυτικό μπλοκ.

Η άφιξη του Παπανδρέου και του στρατηγού Σκόμπι στις 18 Οκτωβρίου με το «Αβέρωφ» γίνεται δεκτή από τα πλήθη με ζητωκραυγές, αλλά και με το σύνθημα «Λαοκρατία» από το ΚΚΕ. Στις 10 το πρωί ο Παπανδρέου φτάνει στην Ακρόπολη για την έπαρση της ελληνικής σημαίας, κατόπιν τελείται δοξολογία στη Μητρόπολη και εν συνεχεία εκφωνεί στην πλατεία Συντάγματος τον λόγο της Απελευθερώσεως, μιλώντας για την επάνοδο της ελευθερίας στην πατρίδα της. Στο επόμενο διάστημα θα αρχίσει η αδελφοκτόνα σύρραξη, με τον διχασμό που πλήρωσαν οι μετέπειτα γενιές…