Μυρίστηκε αίμα στη Ζιμπάμπουε το ΔΝΤ

Μυρίστηκε αίμα στη Ζιμπάμπουε το ΔΝΤ26.11.2017Πρόσωπα

Η παραίτηση Μουγκάμπε έδωσε την ευκαιρία στα «κοράκια» των αγορών να «εισβάλουν», με στόχο τα πλούσια κοιτάσματα της χώρας

Από τη
Θεανώ Καρούτα

Το τέλος μιας εποχής σήμανε στη Ζιμπάμπουε με την παραίτηση, ύστερα από 37 χρόνια στην εξουσία, του προέδρου Ρόμπερτ Μουγκάμπε, και, πριν καλά καλά στεγνώσει το μελάνι από την υπογραφή του νέου προέδρου Εμερσον Μναγκάγκουα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο

έσπευσε να δηλώσει «παρόν» για την επόμενη ημέρα! Η Ζιμπάμπουε, της οποίας η οικονομία στηρίζεται κυρίως στις πωλήσεις ελεφαντόδοντου και στη γεωργία, έχει επίσης σημαντικά έσοδα από τα ορυχεία της, από τα οποία εξάγονται μεταλλεύματα χρωμίου, νικελίου, μολύβδου και σπάνιων γαιών.

Κι όμως, η πλούσια Ζιμπάμπουε έχει φτάσει στο χείλος της οικονομικής καταστροφής λόγω της κακοδιαχείρισης του πρώην προέδρου, ο οποίος, έχοντας προσωπική περιουσία μεγαλύτερη του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων, άφηνε τον λαό να λιμοκτονεί, τον πληθωρισμό να σκαρφαλώνει στα ύψη και την οικονομία της χώρας του να γνωρίζει αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης! Και το παράδειγμα της άλλοτε Νότιας Ροδεσίας δεν είναι το μόνο... Οι χώρες της μαύρης ηπείρου, με τους πλούσιους φυσικούς πόρους, το πετρέλαιο, τα αδαμαντωρυχεία και τα μέταλλα, αποτελούσαν πάντα το ιδανικό έδαφος για τα «κοράκια» του δυτικού κόσμου. Χώρες, αλλά και οργανισμοί εκμεταλλεύονταν με την πρώτη ευκαιρία τη φτώχεια, την ανέχεια και την απουσία μόρφωσης των λαών των χωρών της κεντρικής και της Υποσαχάριας Αφρικής, και παράλληλα την απληστία, την αλαζονεία και τη διαφθορά των ηγετών τους, και κατάφερναν να βάλουν στο χέρι τις πλουτοπαραγωγικές πηγές τους.

Δεν είναι να απορεί κανείς, λοιπόν, που χώρες, όπως το Σουδάν, ιδιαίτερα πλούσιο σε κοιτάσματα πετρελαίου, το Κονγκό, η Ζάμπια, η Αγκόλα, η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, η Σουαζιλάνδη, η Ισημερινή Γουινέα και πολλές ακόμα της Κεντρικής Αφρικής συγκαταλέγονται μεταξύ των φτωχότερων κρατών στον κόσμο. Βλέποντας το παράδειγμα μίας από αυτές, εύκολα φαντάζεται κανείς τους λόγους για τους οποίους το ΔΝΤ -που δεν φημίζεται για τον... αλτρουισμό του- προτρέπει τη νέα ηγεσία της Ζιμπάμπουε να στραφεί στο εξωτερικό για οικονομική βοήθεια. Είναι πλέον αδιαμφισβήτητο ότι, άπαξ και συμβεί αυτό, η πορεία της χώρας στη συνέχεια είναι προδιαγεγραμμένη... Εξετάζοντας το παράδειγμα της Ζάμπια παίρνει κανείς μερικά πολύ χρήσιμα μαθήματα επί του θέματος. Η Ζάμπια, η φτωχότατη αυτή χώρα της Αφρικής (αν και είναι η δεύτερη στην ήπειρο χώρα σε παραγωγή χαλκού), έχει πληθυσμό 15.000.000 κατοίκους, η πλειονότητα των οποίων (64%) ζει κάτω από το όριο της φτώχειας.

Τη δεκαετία του 1970, οι τιμές του πετρελαίου ανέβηκαν και αυτές του χαλκού καταποντίστηκαν, και η χώρα καταχρεώθηκε και χρεοκόπησε, έχοντας πρώτα δανειστεί τεράστια ποσά από τράπεζες της Δύσης, τα οποία δεν ήταν σε θέση να αποπληρώσει. Βέβαια, τότε τα δάνεια κρίνονταν απαραίτητα, αφού το ρευστό κινούσε την οικονομία, με τίμημα την εκτόξευση του δημόσιου χρέους από 800.000.000 δολάρια σε 3,2 δισεκατομμύρια!

Οταν έγινε αδύνατο για τη Ζάμπια να αποπληρώνει τα χρέη της, εμφανίστηκε το ΔΝΤ και το 1983 δάνεισε τη χώρα για να πληρώσει τις τράπεζες. Τα χρέη έφεραν περικοπές στις δημόσιες υπηρεσίες και η οικονομία της χώρας συρρικνώθηκε περαιτέρω. Σαν άλλη «μαύρη τρύπα», η Ζάμπια έπαιρνε χρήματα και έδινε χρήματα που δεν είχαν κανένα αντίκρισμα στην πράξη, και στα μέσα της δεκαετίας του 2000 το χρέος της άγγιξε τα 7 δισεκατομμύρια δολάρια!

Η αποπληρωμή του χρέους κόστιζε στη χώρα από 160.000.000 μέχρι 250.000.000 δολάρια κάθε χρόνο και κατάφερε να ξεχρεώσει μόνο υπαγόμενη στο πρόγραμμα HIPC για τις φτωχές και υπερχρεωμένες χώρες. Οι πολίτες της, βέβαια, ακόμα πεινούν... Η «αρπακτική» κουλτούρα της Δύσης απέναντι στις πάμπλουτες χώρες της Αφρικής φαίνεται ξεκάθαρα και στην περίπτωση του Κονγκό, της χώρας με τα τεράστια κοιτάσματα χρυσού, χαλκού, διαμαντιών, κοβαλτίου, ουρανίου, κολτάν, πετρελαίου και άνθρακα. Η αξία των ανεκμετάλλευτων ορυκτών αποθεμάτων της υπολογίζεται σε 24 τρισεκατομμύρια δολάρια, κι όμως οι Κονγκολέζοι είναι ο φτωχότερος λαός του πλανήτη!

Πώς ο ιδεαλιστής και επαναστάτης Μουγκάμπε μετατράπηκε σε στυγνό δικτάτορα

«Αυτή είναι μια μεγάλη στιγμή, που χαρίζει σε όλους μας την πλήρη κυριαρχία και δημοκρατικά δικαιώματα. Δημιουργήσαμε μια νέα, ανεξάρτητη χώρα, μακριά από ρατσιστικά κατάλοιπα». Με αυτά τα λόγια, ο Ρόμπερτ Μουγκάμπε, ο πρόεδρος της Ζιμπάμπουε, που έμελλε να περάσει στην Ιστορία ως ο μακροβιότερος ηγέτης της Αφρικής, έδινε το στίγμα του στους πολίτες, που ζητωκραύγαζαν και μόνο βλέποντάς τον, όταν ανέλαβε την εξουσία, βάζοντας τέλος στην -κάτι λιγότερο από ενός αιώνα- βρετανική κατοχή. Το κράτος του, η Νότια Ροδεσία (όπως λεγόταν ως βρετανική αποικία), καταγράφηκε ως το οικονομικό θαύμα της δεκαετίας του 1980, αφότου ανεξαρτητοποιήθηκε. Ο αναλφαβητισμός μειώθηκε σημαντικά, η δημόσια υγεία βελτιώθηκε αισθητά, ο μέσος όρος ζωής αυξήθηκε, η πείνα εξαλείφθηκε.

Η Ζιμπάμπουε ανθούσε! Και, πίσω από την άνθησή της, βρισκόταν ο μαρξιστής που είχε σπουδάσει δάσκαλος, ο επαναστάτης που φυλακίστηκε για τις ιδέες του, όμως δεν τις πρόδωσε, ο άνδρας που ανέλαβε την εξουσία με στόχους του τη δημοκρατία και την ισότητα, ο κυρίαρχος αντάρτης του απελευθερωτικού αγώνα εναντίον της βρετανικής αποικιοκρατίας με σύνθημά του την ανατροπή της λευκής ρατσιστικής κυβέρνησης του Ιαν Σμιθ. Ωσπου, μια μέρα, όλα άλλαξαν! Ο ιδεαλιστής Μουγκάμπε δεν άργησε να γίνει ένας στυγνός δικτάτορας, που η Βρετανία παρομοίαζε με τον Χίτλερ. Ενας ακραίος εθνικιστής, ένας ηγέτης με μηδενικό σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα.

Η πείνα επέστρεψε στον κάποτε πλουσιότερο σιτοβολώνα της Αφρικής, το προσδόκιμο ζωής έπεσε στα 40 έτη, η βία άλωσε τους δρόμους της πρωτεύουσας Χαράρε, η διαφθορά κινούσε τα γρανάζια της κρατικής μηχανής, η ομοφυλοφιλία χαρακτηρίστηκε αδίκημα και απαγορεύτηκε διά νόμου, και δικαίωμα ψήφου είχαν μόνο οι πολίτες που διέθεταν ηλεκτρικό ρεύμα. Ο Ρόμπερτ Μουγκάμπε, ο ήρωας που εξέπεσε, συνέδεσε αναμφίβολα το όνομά του με την άνοδο και την πτώση της Ζιμπάμπουε, η οποία -πληγωμένη τώρα- ετοιμάζεται να περάσει σε μια νέα εποχή, που, σύμφωνα με τις ενδείξεις, δεν αναμένεται καλύτερη από την προηγούμενη...