Κράμερ εναντίον Kράμερ με διαδίκους δικαστικούς

Κράμερ εναντίον Kράμερ με διαδίκους δικαστικούς08.07.2018Δικαστικά

Μια ιστορία η οποία είναι γνωστή στον νομικό κόσμο και αναζητεί δίκαιη κρίση αποτυπώνει την οδύσσεια πολλών γονιών στη χώρα μας

Θα μπορούσε να είναι ακόμη μία -ανάμεσα σε χιλιάδες άλλες- γονεϊκή διαμάχη για ένα ανήλικο παιδί, μέσα στο θλιβερό σκηνικό κατάρρευσης των ανθρώπινων σχέσεων που μαστίζει την κοινωνία μας, αν δεν φανέρωνε κάτι εξίσου σοβαρό: τις εγγενείς αδυναμίες και παθογένειες της ελληνικής Δικαιοσύνης, που την εμποδίζουν να χειριστεί τέτοιες υποθέσεις αμερόληπτα και προς το

συμφέρον των τέκνων, όπως επιβάλλουν η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το Σύνταγμα και οι νόμοι. Ας ξετυλίξουμε το κουβάρι αυτής της αξιοπερίεργης (και ευρύτερα γνωστής στον νομικό κόσμο) ιστορίας, στην οποία πολλοί γονείς ίσως αναγνωρίσουν τη δική τους προσωπική οδύσσεια...

Στις 30/3/2015 δικάστηκε στο Πρωτοδικείο Αθηνών ένα αίτημα προσωρινής διαταγής για επικοινωνία πατέρα με τέκνο. Αντίδικοι και γονείς του παιδιού, που γεννήθηκε εκτός γάμου την 1/12/2014, δύο δικαστικοί λειτουργοί: μητέρα η κυρία Κοραλία Παλιεράκη (φωτό κάτω αριστερά), πρωτοδίκης Πειραιώς, πατέρας ο κ. Παναγιώτης Κατσικερός (φωτό κάτω δεξιά), τότε πρόεδρος Πρωτοδικών Αθηνών. Αιτία της δίκης; Στις 26/1/2015 ο πατέρας αναγνώρισε εκούσια ενώπιον συμβολαιογράφου την πατρότητα του τέκνου, όμως η μητέρα αρνούνταν να συναινέσει συμβολαιογραφικά, μάλιστα δεν δήλωσε καν στοιχεία ταυτότητας πατέρα στη ληξιαρχική πράξη γέννησης του τέκνου. Ακόμη, κατά τους ισχυρισμούς του πατέρα, η μητέρα δεν του επέτρεπε να επικοινωνεί με το τέκνο, ούτε συμφωνούσε σε εξώδικη λύση της διαφοράς.

Προσωρινή διαταγή

Η μητέρα, αφού πρώτα της είχε κοινοποιηθεί η αίτηση προσωρινής διαταγής μαζί με αίτηση ασφαλιστικών μέτρων και αγωγή του πατέρα για αναγνώριση πατρότητας, συνάσκηση γονικής μέριμνας και επικοινωνία με το τέκνο, και μόλις δύο ημέρες πριν από την αρχική δικάσιμο της προσωρινής διαταγής (στις 26-3-2015), υπέβαλε αναφορά της (αμφιβόλου γνησιότητας ως προς την υπογραφή της) ενώπιον του προέδρου του Τριμελούς Συμβουλίου Επιθεώρησης Δικαστών και Δικαστηρίων του Αρείου Πάγου «για όσα υπέστη» από «πράξεις» του πατέρα, άνευ περιγραφής αυτών, αλλά «επιφυλασσόμενη να εκθέσει λεπτομέρειες εν ευθέτω χρόνω», χωρίς να προσκομίσει κανένα αποδεικτικό στοιχείο (ιατρικές γνωματεύσεις, φωτογραφίες, αυτόπτες μάρτυρες), ούτε να έχει καταγγείλει οτιδήποτε στην Αστυνομία ή την Εισαγγελία, παρότι πέρασε μεγάλο διάστημα από τη διακοπή της συμβίωσής τους (1/6/2014) ως την αναφορά (24/3/2015). Αφού διατάχθηκε από το Τμήμα Επιθεώρησης Δικαστηρίων του Αρείου Πάγου, σε σχέση με την παραπάνω αναφορά, προκαταρκτική εξέταση, που ανατέθηκε σε πρόεδρο Εφετών, ο τελευταίος εξέδωσε το από 1/12/2015 απαλλακτικό πόρισμά του, που εγκρίθηκε με την από 11/12/2015 πράξη αρχειοθέτησης επιθεωρητή - αρεοπαγίτη.

Τελικώς την 30/3/2015 η πρόεδρος Υπηρεσίας απέρριψε το αίτημα προσωρινής διαταγής για επικοινωνία του πατέρα με το παιδί του. Παρόμοια τύχη είχαν και τα επόμενα αιτήματα προσωρινής διαταγής του πατέρα, που απέρριψαν οι επιληφθένrες πρόεδροι Πρωτοδικών. Ετσι, με τις παραπάνω δικαστικές αποφάσεις ο πατέρας στερήθηκε την επικοινωνία με το παιδί του από τη γέννησή του και για διάστημα 10 μηνών μέχρι να εκδοθεί απόφαση για την αίτηση ασφαλιστικών μέτρων.

Στη δίκη ασφαλιστικών μέτρων της 28/5/2015 στο Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών η μητέρα προσκόμισε ένορκη βεβαίωση της θείας της, τότε αρεοπαγίτου (αργότερα αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου). Τελικά ανάμεσα στο αίτημα του πατέρα να επικοινωνεί με το παιδί στην οικία του και στην πλήρη άρνηση επικοινωνίας της μητέρας το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών βρήκε μια άλλη λύση, που κανείς από τους γονείς δεν είχε ζητήσει: να επικοινωνεί ο πατέρας με το τέκνο επί τρεις ώρες μία φορά την εβδομάδα στην εκάστοτε οικία της μητέρας, με παρουσία της ίδιας και ενός συγγενή της.

Είναι αντίθετο στην πάγια δικαστηριακή πρακτική να προβλέπεται στην επικοινωνία πατέρα - τέκνου, χωρίς μάλιστα αιτιολογία, η υποχρεωτική παρουσία της μητέρας, πολύ περισσότερο συγγενών της, εκτός αν υπάρχει σπουδαίος λόγος προστασίας του παιδιού, π.χ. όταν πρόκειται για πατέρα αποδεδειγμένα βίαιο, ναρκομανή, αλκοολικό, ψυχασθενή ή φυλακισμένο. Τέτοιες ιδιότητες, πάντως, δύσκολα γίνεται πιστευτό ότι είναι συμβατές με την προσωπικότητα ενός δικαστικού λειτουργού με εικοσαετή θητεία στο δικαστικό σώμα, πρόσφατα προαχθέντος στον βαθμό του εφέτη, χωρίς να έχει διαπιστωθεί οτιδήποτε από την υπηρεσία του. Παρ' όλα αυτά το δικαστήριο, άνευ αιτιολογίας, προέβλεψε την παρουσία της μητέρας στην επικοινωνία πατέρα - τέκνου, αλλά και ως τόπο αυτής την «εκάστοτε» οικία αυτής, ενώ παρόντα συγγενή της στην επικοινωνία όρισε, αποκλειστικά και μόνο, τη θεία αρεοπαγίτη.

Στις 12/10/2015 συζητήθηκε στο Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών η αγωγή του πατέρα για αναγνώριση πατρότητας, συνάσκηση γονικής μέριμνας και επικοινωνία με το τέκνο. Στο ακροατήριο του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών στις 12/10/2015 η θεία της μητέρας -αρεοπαγίτης- δίνει για δεύτερη φορά κατάθεση ως μάρτυρας (που θα παίξει καταλυτικό ρόλο στην έκβαση της δίκης, όπως θα φανεί παρακάτω): Κατέθεσε ενόρκως ότι ο πατέρας «ήταν ιδιόρρυθμος» και ότι η επικοινωνία του πατέρα με το τέκνο πρέπει να γίνεται «ελεγχόμενη» στο σπίτι της μητέρας με παρουσία συγγενούς της «για την ασφάλεια της ίδιας και του μωρού».

Αναβολή του γάμου

Η μάρτυρας θεώρησε σκόπιμο να αναφέρει, ενώπιον υφισταμένου της δικαστού, στην ίδια κατάθεσή της, ότι είναι 40 χρόνια δικαστής (το επανέλαβε τέσσερις φορές), ότι για τον γάμο της ανιψιάς της με τον πατέρα (που τελικά ματαιώθηκε) «είχε δώσει τα προσκλητήρια στο ένα τρίτο των δικαστών του Αρείου Πάγου» ότι δεν τον κάλεσαν στη βάπτιση του παιδιού καθώς «άλλωστε δεν υπήρχε και λόγος νομικός», ότι δεν θέλει διατροφή από αυτόν (προφανώς μιλώντας εξ ονόματος της ανιψιάς της), ενώ δικαιολόγησε την άρνηση συναίνεσης της ανιψιάς της με το σκεπτικό ότι «ήταν δικονομικό της δικαίωμα και η νομολογία είναι πλούσια πάνω σε αυτό». Σε άλλο σημείο της διαδικασίας, ύστερα από παρέμβαση του πατέρα, η μάρτυρας απαίτησε ότι «η επόμενη φορά θα είναι να βγει έξω, έτσι λέει η δικονομία», χωρίς η δικαστίνα να την ανακαλέσει στην τάξη.

Αφού πέρασαν οκτώ μήνες από τη δίκη, η πρόεδρος Πρωτοδικών στις 13/6/2016 (συμπτωματικά την ίδια ημέρα ανακοινώθηκε από το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο η μετάθεσή της στο Πρωτοδικείο Αγρινίου) εξέδωσε απόφαση με την οποία καθόρισε, επίσης, επιτηρούμενη επικοινωνία του πατέρα με το τέκνο: Για τον πρώτο χρόνο από τη δημοσίευση της απόφασης, πέντε έως επτά ώρες μία φορά την εβδομάδα στην οικία της μητέρας με παρουσία εκείνης και συγγενούς της (δηλαδή της αρεοπαγίτου, αφού αυτήν είχε εξαρχής ορίσει με εξώδικο η μητέρα). Περιορισμοί ανεξήγητοι, διότι και αυτή η δικαστική απόφαση δεν δέχθηκε καμία επικινδυνότητα του πατέρα για το τέκνο, ούτε ότι είχε βιαιοπραγήσει ποτέ κατά της μητέρας. Μόλις μετά τις 13/6/2017 η ίδια απόφαση επέτρεπε επικοινωνία πατέρα - τέκνου εκτός οικίας της μητέρας και χωρίς παρουσία αυτής ή συγγενών της.

Η ετυμηγορία του Εφετείου, η επιτήρηση και τα ερωτήματα που ζητούν απάντηση

Υστερα από έφεση του πατέρα και αντέφεση της μητέρας η υπόθεση έφτασε στο Εφετείο Αθηνών, και εκδόθηκε απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών στις 8/6/2017, κατά σύμπτωση, λίγες ημέρες μετά την προαγωγή του συζύγου της δικαστού που δίκασε την υπόθεση στον βαθμό του αρεοπαγίτη, αλλά και λίγες ημέρες πριν από την πρώτη επικοινωνία του πατέρα με το παιδί του χωρίς παρουσία της μητέρας του και συγγενών της (από 13/6/2017, όπως όριζε η πρωτοβάθμια απόφαση).

Με την απόφαση του Εφετείου Αθηνών η περιορισμένη και επιτηρούμενη επικοινωνία του πατέρα με το τέκνο παρατάθηκε για ακόμη ένα έτος έως την 8/6/2018 (σε ηλικία του παιδιού τριάμισι ετών), ενώ μόνο μετά την ημερομηνία αυτή θα γινόταν χωρίς τους παραπάνω όρους για επτά ώρες μία φορά την εβδομάδα. Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης, οι περιορισμοί της επικοινωνίας επιβάλλονταν λόγω βίαιων επεισοδίων και χειροδικιών του πατέρα σε βάρος της μητέρας, όταν συμβίωναν προ τριών ετών, χωρίς όμως να περιγράφονται συγκεκριμένα περιστατικά, ενώ η κρίση του δικαστηρίου δεν στηρίχθηκε σε απτές αποδείξεις (ιατρικές γνωματεύσεις, φωτογραφίες, αυτόπτες μάρτυρες ή έστω καταγγελίες στις εισαγγελικές και αστυνομικές αρχές) αλλά αποκλειστικά και μόνο στις ένορκες καταθέσεις της αρεοπαγίτου, που κρίθηκαν πειστικές (με παράλειψη οποιασδήποτε αναφοράς της εφετειακής απόφασης στις φωτογραφίες της 25/3/2014).

Στις 5/6/2018 η μητέρα κατέθεσε στο Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών αγωγή, αίτηση ασφαλιστικών μέτρων και αίτημα προσωρινής διαταγής, ζητώντας να τροποποιηθεί η επικοινωνία του πατέρα με το παιδί του από άνευ περιορισμών, που ήταν μετά τις 8/6/2018 (βάσει της απόφασης του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών), σε επιτηρούμενη, με παρουσία της μητέρας, συγγενούς της (στην οικία της μητέρας ή παιδότοπο) και παιδοψυχιάτρου (στο γραφείο της) επιλογής της, για τρεις έως πέντε ώρες την εβδομάδα, ως τον Ιούνιο του 2019.

Συμπτωματικά όμως μία ημέρα πριν η πρόεδρος του Συμβουλίου Επιθεώρησης των Δικαστηρίων, με το υπ. αρ. πρωτ. 521/4-6-2018 «εξαιρετικά επείγον» έγγραφό της, ζητά να ενημερώνεται η ίδια προσωπικά, καθώς και να ενεργούνται πάραυτα όλες οι ενέργειες από τους διευθύνοντες τα Εφετεία και τις Εισαγγελίες Εφετών, για οποιαδήποτε καταγγελία κακοποίησης ανηλίκων περιέρχεται σε γνώση τους. Επίσης τυχαία την επομένη ημέρα η μητέρα κατέθεσε την από 5/6/2018 αναφορά της ενώπιον του εισαγγελέα Ενδοοικογενειακής Βίας Αθηνών, με την οποία «επειδή τυχόν απομάκρυνση της ανήλικης από εμένα και εξαναγκαστική επικοινωνία της με τον πατέρα της, τον οποίο ουδόλως γνωρίζει, σε συνδυασμό με τον θυμώδη και ευέξαπτο χαρακτήρα του, όπως έχει κριθεί από την απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών, εγκυμονεί κινδύνους και πρόκληση βλάβης για τον ψυχοσυναισθηματικό κόσμο του τέκνου μας» ζητά από τον ως άνω εισαγγελέα «να προβεί στις νόμιμες προβλεπόμενες δικές σας ενέργειες για τη διαφύλαξη και διασφάλιση της ψυχοπνευματικής και ψυχοσωματικής κατάστασης του ανηλίκου τέκνου της».
Τέτοια όμως ζητήματα ουδέποτε είχαν ανακύψει ούτε προσκομίστηκε σχετική γνωμάτευση παιδοψυχιάτρου από τη μητέρα.

Το αίτημα προσωρινής διαταγής της μητέρας δικάστηκε στις 8/6/2018 και αυθημερόν έγινε δεκτό «εν μέρει» από την πρόεδρο Πρωτοδικών, η οποία καθόρισε η επικοινωνία του πατέρα με το παιδί του να γίνεται για τρεις ώρες μία φορά την εβδομάδα σε παιδότοπο ή πάρκο πλησίον της οικίας της μητέρας, με παρουσία της μητέρας και ενός προσώπου επιλογής της -φίλης, πληρεξούσιας δικηγόρου, συγγενούς της, παιδοψυχολόγου- ως τις 12/8/2018. Με την παραπάνω από 8/6/2018 προσωρινή διαταγή, που παρέτεινε την επιτήρηση στην επικοινωνία πατέρα - τέκνου δύο μόλις ημέρες πριν ο πατέρας δει το παιδί του στις 10/6/2018 χωρίς παρουσία τρίτων βάσει της απόφασης του Εφετείου Αθηνών, η εν λόγω πρόεδρος Υπηρεσίας του Πρωτοδικείου Αθηνών (πρόκειται να κριθεί για προαγωγή στον βαθμό του εφέτη στις επόμενες προαγωγικές κρίσεις) ανέτρεψε την ισχύουσα απόφαση ανώτερου δικαστηρίου (του Εφετείου Αθηνών). Μάλιστα όρισε επικοινωνία για λιγότερες ώρες (τρεις εβδομαδιαίως), με επιπλέον παρόντα πρόσωπα (φίλη ή πληρεξούσια δικηγόρο της μητέρας) και σε διαφορετικές ώρες (τα Σάββατα από 18.00 έως 21.00) σε σχέση με την αίτηση της μητέρας, ενώ η ισχύς της προσωρινής διαταγής ξεπερνά τον χρόνο συζήτησης της αίτησης ασφαλιστικών μέτρων στις 9/7/2018, δίκη της οποίας το αποτέλεσμα επίσης αναμένεται με έντονο ενδιαφέρον στους δικαστικούς και νομικούς κύκλους.