Λιποδιαλυτές βιταμίνες: Γιατί είναι απαραίτητες; Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις

Οι βιταμίνες συμμετέχουν απαραίτητα στην διεξαγωγή του φυσιολογικού μεταβολισμού του ανθρώπινου οργανισμού, ο οποίος αφορά όλες εκείνες τις σημαντικές βιοχημικές αντιδράσεις και διεργασίες, που γίνονται σε όλα τα κύτταρα μας, ούτως ώστε αυτά να μπορέσουν να πολλαπλασιαστούν και να επιτελέσουν αποτελεσματικά τις λειτουργικές τους υποχρεώσεις.

Από την παιδική ηλικία, μας έχουν διδάξει ότι οι βιταμίνες είναι τα πιο σημαντικά συστατικά που απαιτούνται για ένα υγιές σώμα. Επομένως έχουμε φρέσκα φρούτα και λαχανικά

σε ημερήσια διάταξη στη διατροφή μας προκειμένου να καλυφθούν οι απαιτήσεις του σώματος μας. Όλοι γνωρίζουμε τις διάφορες βιταμίνες που απαιτούνται από το σύστημα του οργανισμού : βιταμίνες Α, C, D, E, K, και οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Αυτές οι βιταμίνες ταξινομούνται ως λιποδιαλυτές και υδατοδιαλυτές βιταμίνες.

Λιποδιαλυτές βιταμίνες

Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες εξαρτώνται από τα διατροφικά λιπαρά για την απορρόφηση και μεταφορά τους. Κατανέμονται σε 4 ομάδες Α, D , E και Κ. Οι βιταμίνες αυτές δεν προσφέρονται όλες από τροφικές πηγές και μερικές δημιουργούνται και συντίθενται από τους οργανισμούς.

Συνδεδεμένες με τα διατροφικά λιπαρά, απορροφώνται στον γαστρεντερικό σωλήνα. Στη συνέχεια κυκλοφορούν μέσω του λεμφικού συστήματος, ενσωματωμένες στις λιποπρωτεΐνες. Η απορρόφησή τους είναι μειωμένη σε τρόφιμα με χαμηλά λιπαρά (όπως το αποβουτυρωμένο γάλα), ακόμα και όταν έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε λιποδιαλυτές βιταμίνες. Επειδή οι λιποδιαλυτές βιταμίνες δεν αποβάλλονται από τον οργανισμό, αλλά αποθηκεύονται στο ήπαρ και στους λιπώδεις ιστούς, μπορεί με υπερβολική λήψη συμπληρωμάτων ή κατανάλωση ενισχυμένων τροφίμων η ποσότητά τους να ανέλθει σε τοξικά επίπεδα.

Η μονάδα μέτρησης των βιταμινών Α και D είναι η Διεθνής Μονάδα (IU, international unit) και βασίζεται σε μία καθορισμένη βιολογική δραστηριότητα. Η δραστηριότητα των βιταμινών Ε και Κ εκφράζονται σε μιλιγκραμ ( χιλιοστά του γραμμαρίου, δηλαδή 1 mg = 10^(-3)g = 0.001 γραμμάρια ) όπως και στις υδατοδιαλυτές βιταμίνες .

Η βιταμίνη Α

Η βιταμίνη Α (ρετινόλη) ανήκει στην ομάδα των λιποδιαλυτών βιταμινών και είναι απαραίτητη για την ομαλή ανάπτυξη και διαφοροποίηση των ιστών, την αναπαραγωγή και την εμβρυϊκή ανάπτυξη. Πλούσιες πηγές της βιταμίνης Α με τη μορφή ρετινόλης είναι το συκώτι, το ασπράδι του αβγού, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα λιπαρά ψάρια, ενώ τα καροτενοειδή απαντούν σε υψηλές συγκεντρώσεις σε πολύχρωμα φρούτα και λαχανικά (καρότα, μπρόκολο, σπανάκι, τομάτες, ροδάκινα, μάνγκο). Η έλλειψη βιταμίνης Α οφείλεται σε ανεπάρκεια πρόσληψης πρωτεϊνών και ενέργειας και οδηγεί σε ξηροφθαλμία, κερατινοποίηση των επιθηλιακών ιστών και σε διαταραχές στην ομαλή ανάπτυξη του εμβρύου. Συνιστώμενη ημερήσια δόση είναι τα 800 mg.

Η βιταμίνη Ε

Η βιταμίνη Ε (τοκοφερόλη) είναι το πιο ισχυρό λιπο-διαλυτό αντιοξειδωτικό της φύσης. Ο βασικός της ρόλος είναι η αναστολή της οξείδωσης των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων στις κυτταρικές μεμβράνες των ιστών, στις μεμβράνες που περιβάλλουν τα κύτταρα, στα υποκυτταρικά σωματίδια και στα ερυθροκύτταρα. Τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στη διαδικασία της οξείδωσης από τις ελεύθερες ρίζες. Οι τοκοφερόλες μπορούν να διακόψουν αυτήν τη διαδικασία οξείδωσης προσφέροντας ηλεκτρόνια, και προστατεύοντας έτσι την κυτταρική μεμβράνη από την οξειδωτική βλάβη. Πλούσιες πηγές της βιταμίνης Ε είναι τα φυτικά έλαια, οι ξηροί καρποί και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά. Προτεινόμενη ημερήσια πρόσληψη: 10 mg.

Η βιταμίνη Κ

Η βιταμίνη Κ είναι σημαντική για το σχηματισμό της προθρομβίνης και άλλων παραγόντων απαραίτητων για την πήξη του αίματος. Ασθενείς υπό αντιπηκτική αγωγή (κουμαντίνη) θα πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση τροφών με βιταμίνη Κ. Επιπρόσθετα, παίζει σημαντικό ρόλο στο σχηματισμό των οστών και στη νεφρική λειτουργία. Η χρόνια έλλειψη βιταμίνης Κ σχετίζεται με κακή οστεοποίηση και με προβλήματα κακής επιμετάλλωσης των οστών (οστεοπόρωση), καθώς και με αιμορραγικά επεισόδια. Απαντά σε δύο μορφές:

Η Κ1 απαντά σε πολλά τρόφιμα, όπως τα σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (σπανάκι, μπρόκολο, λάχανο), το σογιέλαιο και το ελαιόλαδο.

Η Κ2 παράγεται από τα βακτήρια του εντέρου.

Η βιταμίνη του… ήλιου (D)

Η βιταμίνη D είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη που σχηματίζεται με τη βοήθεια της ηλιακής ακτινοβολίας στο δέρμα και μετά μεταφέρεται στα όργανα-στόχους για μεταβολισμό και δράση. Η απορρόφηση της βιταμίνης D γίνεται από το έντερο μετά τη λήψη τροφής που την περιέχει. Τη βιταμίνη D τη βρίσκουμε στο ενισχυμένο με βιταμίνη D γάλα, στα λιπαρά ψάρια, στο μουρουνέλαιο και, σε μικρότερο βαθμό, στα αβγά. Η έλλειψη βιταμίνης D μπορεί να προκαλέσει σοβαρότερες επιπλοκές: χαμηλά επίπεδα ασβεστίου και φωσφόρου στο αίμα, η εγκατάσταση ραχίτιδας στα παιδιά μια πάθηση που οδηγεί σε παραμόρφωση των οστών και καθυστέρηση της ανάπτυξης, η ανάπτυξη οστεομαλακίας (διαταραχή που οδηγεί σε λέπτυνση των οστών) και οστεοπόρωσης στους ενήλικες, αυξημένη συχνότητα πτώσεων και συνοδών καταγμάτων.

Οι βιταμίνες έχουν καλύτερα αποτελέσματα όταν λαμβάνονται από τις τροφές. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δώσουν συγκεκριμένες ομάδες ατόμων, όπως οι χορτοφάγοι, οι καπνιστές, οι εγκυμονούσες και τα άτομα που ακολουθούν πολύ αυστηρή δίαιτα. Συμπληρώματα διατροφής, καλό είναι να λαμβάνονται μόνο μετά από συμβουλή ειδικού. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να φροντίζουμε τον εαυτό μας τρώγοντας υγιεινά και ισορροπημένα.

The post Λιποδιαλυτές βιταμίνες: Γιατί είναι απαραίτητες; Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις appeared first on newsitamea.gr.