Όταν γράφει η Λένα Μαντά αφήνει στην άκρη ό,τι την πονά

Η εκπομπή “Nυχτερινές Αμαρτίες” (22.00-24.00) του Ραδιοφώνου 24/7, στους 88.6 έκανε πρεμιέρα με το “Φαινόμενο Μαντά”. Οι Μένιος Σακελλαρόπουλος και Νίκη Μπάκουλη κάλεσαν την Λένα Μαντά για ποδαρικό, ανήμερα των γενεθλίων της και λίγα εικοσιτετράωρα πριν “ταξιδέψει” η νέα της δουλειά, με τίτλο “Ζωή σε πόλεμο”.

Η υποδοχή έγινε με το αγαπημένο της τραγούδι (“Η Επιμονή σου” της Ελεωνόρας Ζουγανέλη και του Κώστα Λειβαδά), το οποίο έχει επιλέξει η ίδια και η κόρη της, ως ήχο κλήσης στα κινητά τους. Το

“Ζωή σε πόλεμο” που θα κυκλοφορήσει την Πέμπτη 3/5, από τις εκδόσεις Ψυχογιός είναι το υπ' αριθμόν 18 βιβλίο της. Το ντεμπούτο είχε γίνει το 2001, με το “Τη μέρα που σε γνώρισα”. Με εξαίρεση το διάστημα 2002-04, συνηθίζει κάθε χρόνο να κυκλοφορεί τουλάχιστον μια δουλειά της.

Χρειάζεται ζωηρή φαντασία, ταλέντο, πείσμα, δουλειά, αυτοπειθαρχία και μεγάλη τρέλα

Κάτι που σε επίπεδο συγκέντρωσης και δημιουργικότητας δεν είναι ακριβώς εύκολο: να “στύβεις” δηλαδή, το μυαλό σου, να βρίσκεις ιδέες και τρόπο να τις εκτελείς, κάνοντας παράλληλα έρευνα επί ιστορικών γεγονότων -καθώς όλες οι αφηγήσεις έχουν μια ιστορική αναφορά. Τι προϋποθέτει όλο αυτό; “Ζωηρή φαντασία, ταλέντο που στο δίνει ο Θεός, πείσμα, δουλειά, αυτοπειθαρχία. Και μεγάλη τρέλα. Εξελίσσεις τις ικανότητες σου, σου δίνονται ίσως και κάποιες ευκαιρίες. Δεν είναι εύκολα τα πράγματα. Στην αρχή οι αποτυχίες και τα χαστούκια είναι πολλά. Αυτά ή σε κάνουν να δειλιάσεις και κάνεις δέκα βήματα πίσω ή σε πεισμώνουν και προχωράς με πιο μάχιμη διάθεση. Λέω πάντα πως η συγγραφή είναι έρωτας. Δεν χωρά λογική. Απλά αφήνεσαι και το ζεις. Κάπως έτσι νομίζω πως δημιουργούνται όλα τα βιβλία. Είναι έρωτας. Δεν μπορώ να πω τίποτα άλλο”.

Το “Το σπίτι δίπλα στο ποτάμι” κάνει πια καριέρα στις ΗΠΑ

Το 2007 κυκλοφόρησε το “Το σπίτι δίπλα στο ποτάμι” που πολλοί πίστεψαν πως ήταν το πρώτο της βιβλίο. Ήταν η πρώτη μεγάλη επιτυχία. Έφτασε τα 350.000 αντίτυπα. “Ούτε ξέρω πού βρίσκεται πια. Εδώ και λίγους μήνες έχει ξεκινήσει μια άλλη καριέρα, καθώς έχει κυκλοφορήσει -μεταφρασμένο- στην Αμερική. Είχε άστρο αυτό το βιβλίο. Δεν εξηγείται αλλιώς. Αγαπήθηκε πάρα πολύ και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Όλοι είχαν πιστέψει πως εκείνο ήταν το πρώτο μου βιβλίο. Επί της ουσίας, ήταν το τέταρτο. Αλλά ήταν αυτό που με γνώρισε με τους αναγνώστες. Και δεν υπάρχει καλύτερη διαφήμιση από το ψίθυρο του ευχαριστημένου αναγνώστη”.

Υπάρχουν άνθρωποι που “ψωνίζονται” με μια μικρή επιτυχία (“με καμία επιτυχία” σχολίασε ο Σακελλαρόπουλος), με δυο φωτογραφίες δεξιά και αριστερά ή κάποιες παρέες στο Facebook. Πώς η συγγραφέας των 2.000.000 αντιτύπων δεν έχει επηρεαστεί από την επιτυχία; Από την ανταπόκριση του κόσμου, σε κάθε βιβλίο της, σε κάθε παρουσίαση -οπουδήποτε και αν γίνεται αυτή στην Ελλάδα; “Η επιτυχία ήλθε όταν ήμουν αρκετά μεγάλη, για να πατώ στη γη. Επιπλέον, στην ηλικία που είμαι σήμερα (κλείνω τα 54, σήμερα) έχεις ανάγκη από τέσσερις τροχούς. Και το καλάμι, ως γνωστόν δεν έχει τροχούς. Άρα είναι επικίνδυνο. Γκρεμοτσακίζεσαι πολύ εύκολα”.

Το βιβλίο είναι σαν διακοπές

Η ιστορία της, η πορεία που διέγραψε έως τα 2.000.000 αντίτυπα δεν ήταν ακριβώς ασφαλτοστρωμένη ευθεία. “Υπήρξαν φορές που έμπαινε το θέμα “θα πάρουμε γάλα για τα δυο μας παιδιά; Θα έχουμε να φάμε; Θα πληρώσουμε το ρεύμα -γιατί μας το έκοβαν κάτι σαββατοκύριακα; Εκείνη η εποχή είχε πόνο. Προσπαθούσαμε να παίζουμε με τα παιδιά, για να μην αισθάνονται τη λύπη της απουσίας από μια δραστηριότητα τους. Όταν πήρα τα πρώτα σοβαρά λεφτά, πήγαμε να φάμε”.

Σε εκείνο το δείπνο, αγόρασε η οικογένεια ένα ΞΥΣΤΟ. Και κέρδισε! “Αυτό έγινε πριν πολλά χρόνια. Ήταν πάρα πολύ δύσκολα τα πράγματα”. Η πίεση της αδυναμίας να ανταποκριθείς στα έξοδα δεν μπλόκαρε την έμπνευση; Δεν λειτούργησε ως βάρος; “Κατά ένα περίεργο τρόπο, στις πολύ δύσκολες στιγμές, η συγγραφή ήταν πραγματικά το ταξίδι που είχε ανάγκη η ψυχή. Πάντα λέω πως ένα βιβλίο είναι σαν διακοπές. Όταν πηγαίνουμε διακοπές, προφανώς δεν έχουμε λύσει όλα μας τα προβλήματα. Εκεί όμως, φορτίζουμε τις μπαταρίες και επιστρέφουμε να αντιμετωπίσουμε τα πάντα, με πιο καθαρό μυαλό. Εγώ όταν έγραφα, ταξίδευα. Μπλόκαρα τα δυσάρεστα, κρατούσα μακριά ό,τι πονούσε και μου έκανε πάρα πολύ καλό. Η συγγραφή είναι η απόλυτη ψυχοθεραπεία”.

Η συμφιλίωση με τη μαμά Αθηνά

Εν όψει του “Ζωή σε πόλεμο” οι φαν της Μαντά ξεχνούν όλα όσα ξέρουν, τα αφήνουν στην άκρη και ανακαλύπτουν μια νέα πτυχή της συγγραφέως. Η μητέρα της, Αθηνά έφυγε από το μάταιο τούτο κόσμο στις 31/10 του 2016 και η Λένα έρχεται να αφηγηθεί την ιστορία της. “Όταν αρρώστησε η μητέρα μου είχα πει πως θα γράψω ένα βιβλίο για εκείνη. Το είχα δηλαδή, αποφασίσει, γιατί ήξερα ότι θα φύγει. Το μόνο πράγμα που δεν είχα ξανακάνει στη ζωή μου, ήταν να γράψω εν θερμώ. Σε δυο μήνες, μετά το θάνατο της, άρχισα να γράφω. Αυτή ήταν η πιο σοβαρή ψυχοθεραπεία που έχω κάνει. Με αυτό το βιβλίο μπόρεσα να κάνω ειρήνη μαζί της. Αν όχι να συγχωρήσω, να καταλάβω κάποια πράγματα. Να συμφιλιωθώ. Να πω, ήρεμη πια, το αντίο. Διάλεξα αυτόν τον τρόπο να πω το αντίο, αντί για κάποιο μνημόσυνο. Ήταν επώδυνο. Δεν άλλαξα ούτε λέξη. Πριν παραδώσω το όποιο βιβλίο, διαβάζω το κείμενο και κάνω κάποιες διορθώσεις. Είναι το μόνο που δεν άλλαξα ούτε ένα “και”. Βγήκε ένας χείμαρρος από μέσα μου. Ήταν έτοιμος. Έτσι γράφτηκε και έτσι παραδόθηκε”.

Η θεατρική παρουσίαση του βιβλίου “Ζωή σε πόλεμο”

Μετά δέκα χρόνια, πέρυσι αποφάσισε να κάνει μια παύση από τις περιοδείες και ό,τι άλλο είχε ανάγκη η προώθηση της δουλειάς της, για κανονικές διακοπές. Από φέτος επιστρέφει κανονικά στο πρόγραμμα. “Αρχίζω 23/5 στην Κύπρο, συνεχίζω με Κρήτη, ανεβαίνω Βόρειο Ελλάδα, μετά Πελοπόννησο, νησιά. Υπάρχει μια μεγάλη και απαιτητική περιοδεία για φέτος. Θα ήθελα ωστόσο, να φυλάξουν, όσοι ενδιαφέρονται την ημερομηνία, γιατί τη Δευτέρα 14/5 είναι η πρώτη επίσημη παρουσίαση του βιβλίου “Ζωή σε πόλεμο” στην Αθήνα. Θα γίνει στο θέατρο “Κάτια Δανδουλάκη”. Πρόκειται για θεατρικό που 'χω γράψει πάνω στο βιβλίο και τους δυο κεντρικούς ρόλους θα υποδυθούν οι Κάτια Δανδουλάκη και Μαριάννα Τουμασάτου. Η ηρωίδα λέγεται Φραντζέσκα. Δεν χρησιμοποίησα τα αληθινά ονόματα, διότι δεν θα μπορούσα να λειτουργήσω συγγραφικά αν έπρεπε να επαναλαμβάνω το όνομα της μητέρας μου, διαρκώς. Ήθελα να αποστασιοποιηθώ στα ονόματα”.

Πώς αντιλαμβάνεται η Λένα το “Φαινόμενο Μαντά”;

Η παραπάνω είναι ερώτηση ακροατή που ζήτησε από τη συγγραφέα να εξηγήσει τι υπάρχει στο μυαλό της, επ' αυτού που έχει επιτύχει. Εκείνη είπε πως “δεν με αφορά όλο αυτό. Φαίνεται περίεργο. Γράφω πρώτα από όλα για εμένα, για να μου αρέσει αυτό που διαβάζω. Δεν με αγγίζουν όλα τα υπόλοιπα. Το μόνο που παίρνω είναι η αγάπη του κόσμου. Είναι τόσο μεγάλη ευλογία, που μόνο ευτυχισμένος μπορείς να νιώσεις. Το “Φαινόμενο Μαντά”, όπως το ονομάζουν, με τη ψωνίστικη έννοια δεν με ενδιαφέρει καθόλου. Δεν ξέρω αν είναι φαινόμενο ή αν ο κόσμος αντιλαμβάνεται τη δική μου αλήθεια. Το πόσο πολύ τους αγαπάω και πόσο μου αρέσει να βλέπω φίλους αγαπημένους, σε αναγνώστες και βιβλιοπώλες, μετά τόσα χρόνια. Μπορεί να αισθάνονται την αγάπη μου και αυτός να είναι ο λόγος που συρρέουν στις παρουσιάσεις μου”.

Τι έχει να απαντήσει στους haters

Είναι πολλοί αυτοί που την αγαπούν, όπως φαίνεται και από τις πωλήσεις. Υπάρχουν και κάποιοι που καταδικάζουν το έργο τους και το χαρακτηρίζουν Άρλεκιν -σαν να είναι κάτι το μεμπτό αυτό ή όλοι είμαστε υποχρεωμένοι σε αυτή τη ζωή, να διαβάζουμε σύνθετα και δύσκολα κείμενα.

“Στην αρχή στενοχωριόμουν πάρα πολύ, γιατί τα θεωρούσα άδικα όλα αυτά τα σχόλια. Τώρα έχω μάθει να χαμογελώ. Είναι τέτοια η αγάπη του κόσμου που έχω πάρει, που νομίζω έχει γίνει ασπίδα. Δεν με πιάνει τίποτα. Δημοκρατία έχουμε. Ο καθένας μπορεί να λέει ό,τι θέλει. Είναι απόλυτα λογικό να υπάρχουν κάποιοι που κατακρίνουν τη δουλειά μου. Δεν γίνεται να αρέσουμε όλοι σε όλους. Θέλω όμως, να επισημάνω κάτι.

“Τις αήθεις επιθέσεις, τα πιο σκληρά χτυπήματα κάτω από τη ζώνη, τα έχω δεχθεί από ανθρώπους που υποτίθεται πως υπηρετούν την κουλτούρα και την ποιότητα, τα οποία εγώ καταστρέφω με τα βιβλία μου”.

Πέρα από αυτό, όταν εκτίθεσαι με τη δουλειά σου, περιμένεις και ότι θα σε χτυπήσουν. Θα είναι ανόητο και ουτοπικό να σκέφτεσαι πως όλοι θα είναι εκστασιασμένοι. Εστιάζω ωστόσο, στον τρόπο που εκθέτεις την αντίθεση σου στη δουλειά του άλλου. Τελευταίο καιρό βλέπω κάτι που με ενοχλεί πολύ: δεν τα βάζουν μαζί μου, αλλά με τους αναγνώστες που με διαβάζουν. Αυτό είναι κάτι ακόμα χειρότερο”. Οι αναγνώστες απαντούν σε αυτήν την κριτική, αγοράζοντας τα βιβλία της, οπότε τα λόγια των ποιοτικών μένουν λόγια.