Μαρμελάδα: Κι αυτή ελληνικής καταγωγής

Η μαρμελάδα, αυτός ο γλυκός πολτός από φρούτα, που βράζονται μαζί με ζάχαρη ή μέλι με σκοπό να διατηρηθούν για πολύ μετά την εποχή τους, είναι ένα βασικό συστατικό ενός πλούσιου προγεύματος, που δεν ήταν και τόσο συνηθισμένο στην Ελλάδα. Βούτυρα και μαρμελάδες, αβγά και μπέικον και τέτοια, στόλιζαν μάλλον ευρωπαϊκά και αμερικανικά τραπέζια, και όχι το παραδοσιακό ελληνικό, που εκτός από τον καφέ, το φασκόμηλο ή το γάλα, υπήρχε και κάνα παξιμάδι, καμιά ελιά ή λίγο τυρί, κι έξω απ' την πόρτα.

Παραδόξως

όμως, η ευρωπαϊκή μαρμελάδα είναι ένα αντιδάνειο, με ελληνική προέλευση! Η λέξη παράγεται από τη γαλλική «marmalade», που κι αυτή προκύπτει από το πορτογαλικό «marmelada», από το «marmelo», που σημαινει κυδώνι. Το «marmelo» προέρχεται από το λατινικό «melimelum», δηλαδή το «γλυκό μήλο», από το ελληνικό «μελίμηλον», δηλαδή το κυδώνι.

Μαρμελάδα μπορείς να φτιάξεις ακόμα και με καρότο, εκτός φυσικά από τα εσπεριδοειδή, τις φράουλες, τα κεράσια, τα ροδάκινα, τα βατόμουρα, τα αχλάδια, τα σύκα και βέβαια τα βερίκοκα. Το βερίκοκο είναι ένα ακόμα αντιδάνειο. Το βερίκοκο, ή «apricot» στα αγγλικά, προέρχεται από την ελληνική λέξη «πραικόκιον», που σημαίνει «πρώιμο ροδάκινο». Τώρα, εάν θέλετε να δείξετε σε κάποιον τί εστί βερίκοκο, μάλλον τον απειλείτε, ίσως γιατί σας φώναξε να βγάλετε επιτέλους την μαρμελάδα από τα αυτιά σας, όπως λένε στον στρατό, δηλαδή να δώσετε προσοχή σε τί σας λέει ο κόσμος, τέλος πάντων!

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.