Πόσο πιθανό είναι να χτυπήσει το Ισραήλ τα πυρηνικά του Ιράν: Η εξίσωση των NYT για το ολέθριο βήμα

Η εξίσωση ενός ισραηλινού χτυπήματος στα πυρηνικά του Ιράν: Τα σχέδια του Τελ Αβίβ, η στάση των ΗΠΑ και οι τρεις λόγοι που η Δύση δεν μπορεί να εφησυχάζει

Οι New York Times εκτιμούν πως τα πρώτα αντίποινα του Τελ Αβίβ θα επικεντρωθούν σε στρατιωτικές βάσεις και ίσως στόχους που έχουν να κάνουν με τις μυστικές υπηρεσίες ή τη στρατιωτική διοίκηση της Τεχεράνης.

«Τουλάχιστον σε πρώτη φάση, το Ισραήλ φαίνεται απίθανο να "χτυπήσει" τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Έπειτα από διαβουλεύσεις σε υψηλότατα κλιμάκια, οι στόχοι αυτοί θα μπορούσαν να "περιμένουν" για αργότερα, εφόσον οι Ιρανοί κλιμακώσουν με δικά τους αντεπιθέσεις», σημειώνεται στην ανάλυση που υπογράφουν οι David E. Sanger, Eric Schmitt and Ronen Bergman

Παρ' όλα αυτά, στο εσωτερικό του Ισραήλ υπάρχουν πολλοί που ζητούν από την κυβέρνηση Νετανιάχου να «αδράξει τη στιγμή» - άποψη που απηχείται από ορισμένους στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αυτή η «μοναδική ευκαιρία», όπως περιγράφεται, θα μπορούσε να σημάνει το τέλος της ιρανικής προσπάθειας να εμπλουτίσει το οπλοστάσιό της κι αυτό ενώ, όπως προειδοποιούν Αμερικανοί αξιωματούχοι, η Τεχεράνη βρίσκεται στο κατώφλι της παραγωγής μιας πυρηνικής βόμβας.

Μεγάλο μέρος της συζήτησης στη δημόσια σφαίρα έχει επικεντρωθεί στο γεγονός ότι το Ιράν θα μπορούσε να αυξήσει τον εμπλουτισμό ουρανίου για να παράξει βόμβες μέσα σε λίγες εβδομάδες, αν και το πιο πιθανό είναι ότι θα χρειάζονταν μήνες ή ίσως περισσότερο από ένας χρόνος προκειμένου να μετατρέψει αυτό το καύσιμο σε ένα όπλο που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί.

«Το Ισραήλ έχει τώρα τη μεγαλύτερη ευκαιρία των τελευταίων 50 ετών, να αλλάξει το πρόσωπο της Μέσης Ανατολής», έγραψε πρόσφατα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο Ναφτάλι Μπένετ, σκληροπυρηνικός εθνικιστής και πρώην πρωθυπουργός του Ισραήλ.

«Πρέπει να δράσουμε ΤΩΡΑ για να καταστρέψουμε το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, τις κεντρικές ενεργειακές εγκαταστάσεις του και να "σακατέψουμε" θανάσιμα αυτό το τρομοκρατικό καθεστώς.

»Πλέον έχουμε τη δικαιολογία. Έχουμε τα εργαλεία. Τώρα που η Χεζμπολάχ και η Χαμάς έχουν παραλύσει, το Ιράν είναι εκτεθειμένο».

Αμερικανοί αξιωματούχοι, ξεκινώντας από τον ίδιο τον Τζο Μπάιντεν, έχουν οργανώσει μια εκστρατεία για να «βγάλουν από το τραπέζι» τέτοια χτυπήματα, προειδοποιώντας πως πιθανότατα θα ήταν αναποτελεσματικά και θα μπορούσαν να βυθίσουν την περιοχή σε έναν πόλεμο πλήρους κλίμακας.

Μάλιστα ο τρόπος με τον οποίο θα μπορούσε να χτυπηθεί το Ιράν έχει γίνει βασικό θέμα της προεκλογικής εκστρατείας.

Ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υποστήριξε ότι το Ισραήλ θα πρέπει «να χτυπήσει πρώτα τα πυρηνικά και να ανησυχήσει για τα υπόλοιπα... αργότερα».

Πρόκειται βέβαια για σχέδιο που είχε φροντίσει να αποφύγει στη διάρκεια της θητείας του. Την Κυριακή, ο αντιπρόσωπος Michael R. Turner, πρόεδρος της Επιτροπής Πληροφοριών της Βουλής των Αντιπροσώπων, επέκρινε τον Μπάιντεν, λέγοντας ότι «είναι εντελώς ανεύθυνο για τον πρόεδρο να λέει ότι ένα τέτοιο χτύπημα έχει φύγει από το τραπέζι, όταν προηγουμένως έχει πει ότι είναι στο τραπέζι».

Η κουβέντα που ανοίγει κρύβει όμως νέα ερωτήματα.

Εάν το Ισραήλ επιτεθεί, θα μπορούσε πραγματικά να περιορίσει τις πυρηνικές δυνατότητες του Ιράν;

Ή, το αποτέλεσμα θα ήταν απλώς να ενεργοποιήσει μια ώρα αρχύτερα το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, οδηγώντας την Τεχεράνη στην απόφαση να αποκλείσει ακόμη και τους ελάχιστους εμπειρογνώμονες που έχουν σήμερα περιορισμένη πρόσβαση στις εγκαταστάσεις του;

Τι θα συμβεί αν ένα ισραηλινό χτύπημα ωθήσει τους ηγέτες του Ιράν στην απόφαση να ολοκληρώσουν πράγματι την παραγωγή μιας βόμβας - μια «γραμμή» που για σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα δείχνουν να διστάζουν να διασχίσουν.

Για 22 χρόνια το επίκεντρο της προσοχής του Ισραήλ - και της Ουάσινγκτον - στο Ιράν ήταν το εργοστάσιο πυρηνικού εμπλουτισμού Νατάνζ, θαμμένο περίπου τρεις ορόφους μέσα στην έρημο. Το Τελ Αβίβ, μάλιστα, είχε αναπτύξει συγκεκριμένα σχέδια για το πώς θα μπορούσε να καταστρέψει ή έστω να προκαλέσει φθορές στη γιγαντιαία αίθουσα φυγοκέντρησης του σταθμού.

Και ενώ η Νατάνζ θα ήταν ένας αρκετά εύκολος στόχος, το χτύπημά της θα ήταν μια πράξη πολέμου.

Αυτός είναι κι ο λόγος που τα τελευταία 15 χρόνια, οι Ηνωμένες Πολιτείες επιμένουν στη διπλωματία, το σαμποτάζ και τις κυρώσεις - και όχι στις βόμβες.

Στη διάρκεια της θητείας του, ο Τζορτζ Μπους είχε απορρίψει τις αιτιάσεις του Ισραήλ για τις απαραίτητες βόμβες και τα βομβαρδιστικά Β-2 χρειαζόταν ένα τέτοιο χτύπημα.

Το Τελ Αβίβ επανήλθε με μια μυστική επιχείρηση γνωστή ως «Ολυμπιακοί Αγώνες», ένα άκρως απόρρητο ισραηλινο-αμερικανικό πρόγραμμα για την καταστροφή των φυγόκεντρων με τη χρήση ενός κυβερνο-όπλου. Περισσότερες από 1.000 φυγόκεντροι καταστράφηκαν από αυτό που έγινε γνωστό ως ιός Stuxnet - δολιοφθορά που πήγε το πρόγραμμα πίσω κατά ένα χρόνο ή και περισσότερο.

Οι Ισραηλινοί δολοφόνησαν επίσης επιστήμονες και χτύπησαν υπέργειες εγκαταστάσεις εμπλουτισμού, επιτέθηκαν με μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε κέντρα κατασκευής φυγόγεντρων και επένδυσαν τεράστιους πόρους για την προετοιμασία μιας πιθανής επίθεσης σε πυρηνικές εγκαταστάσεις.

Τα σχέδια του Τελ Αβίβ φρέναρε - στη συνέχεια - η κυβέρνηση Ομπάμα, καταλήγοντας σε πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, η οποία οδήγησε τη χώρα στη μεταφορά μεγάλου μέρος των πυρηνικών εκτός της χώρας.

Όταν ο Τραμπ απέσυρες τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη συμφωνία, ο ίδιος και ο Νετανιάχου ήταν πεπεισμένοι ότι οι Ιρανοί θα εγκατέλειπαν τα σχέδιά τους ως απάντηση στις απειλές της Ουάσινγκτον. Οι IDF έστρεψαν την προσοχή τους στη Χεζμπολάχ και στις υπόγειες σήραγγες όπου αποθήκευε πυραύλους ιρανικής παραγωγής.

Όταν, μάλιστα, ο Μπένετ έγινε πρωθυπουργός το 2021 - λένε Ισραηλινοί αξιωματούχοι - σοκαρίστηκε από την έλλειψη ετοιμότητας του Τελ Αβίβ να επιτεθεί στο ιρανικό πρόγραμμα.

Τότε διέταξε νέες ασκήσεις και διοχέτευσε νέους πόρους στις σχετικές προετοιμασίες.

«Ακόμη και σήμερα, η ικανότητα του Ισραήλ είναι περιορισμένη. Η χώρα βασίζεται σε έναν γερασμένο στόλο αεροσκαφών εναέριου ανεφοδιασμού Boeing 707 και θα περάσουν χρόνια μέχρι να παραδοθούν από τις Ηνωμένες Πολιτείες νεότερα μοντέλα, ικανά να μεταφέρουν καύσιμα για πολύ μεγαλύτερες αποστάσεις», τονίζουν οι New York Times.

Οι Ισραηλινοί εκτιμούν πως θα μπορούσαν να εξουδετερώσουν την αντιαεροπορική άμυνα γύρω από πολλές από τις πυρηνικές εγκαταστάσεις της Τεχεράνης - το χτύπημα του Απριλίου ήταν ένα μήνυμα προς την Τεχεράνη. Παρόλα αυτά το Ισραήλ δεν μπορεί να «χτυπήσει» τις πυρηνικές εγκαταστάσεις που έχει «κρύψει» η Τεχεράνη στα βουνά.

«Ο πυρηνικός στόχος είναι ένας πολύ δύσκολος στόχος», δηλώνει ο στρατηγός Frank McKenzie, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για τα πολεμικά σχέδια κατά του Ιράν. «Υπάρχουν πολλές εναλλακτικές λύσεις» που θα ήταν ευκολότερο να εκτελεστούν.

Είτε το Ισραήλ χτυπήσει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν είτε όχι, υπάρχουν σημαντικοί λόγοι ανησυχίας για το πυρηνικό μέλλον του Ιράν - προειδοποιούν οι New York Times.

Ο πρώτος είναι αυτός που ο Αμερικανός ΥΠΕΞ έχει αναφέρει επανειλημμένα τις τελευταίες εβδομάδες: Βασιζόμενος σε πληροφορίες για τις οποίες οι Ηνωμένες Πολιτείες αρνούνται να μιλήσουν δημοσίως, ο Άντονι Μπλίνκεν έχει υποστηρίξει πως η Ρωσία «μοιράζεται» τεχνογνωσία με το Ιράν για πυρηνικά θέματα.

Αξιωματούχοι κάνουν λόγο για «τεχνικής φύσης» βοήθεια, σημειώνοντας πως δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η Μόσχα παρέχει στο Ιράν το υλικό που χρειάζεται για να κατασκευάσει μια πολεμική κεφαλή.

Μέχρι να ξεσπάσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, η Ρωσία συνεργαζόταν με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη για τον περιορισμό του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, συμμετέχοντας μάλιστα στις διαπραγματεύσεις του 2015 στο πλευρό των δυτικών χωρών. Τώρα - εφόσον οι αμερικανικές αναφορές είναι ακριβείς - η ανάγκη της Ρωσίας για ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη και άλλα όπλα σημαίνει ότι θα μπορούσε να διευκολύνει την πρόοδο του Ιράν.

Η δεύτερη ανησυχία είναι ότι η ζημιά που προκλήθηκε στη Χεζμπολάχ τις τελευταίες εβδομάδες, συμπεριλαμβανομένου του αποκεφαλισμού της ηγεσίας της, θα μπορούσε να αφήνει το Ιράν εντελώς ευάλωτο. Δεν μπορεί πλέον να υπολογίζει στην ικανότητά της να χτυπήσει το Ισραήλ κι επομένως η απόκτηση πυρηνικού όπλου θα μπορούσε να είναι ο μόνος πραγματικός τρόπος αποτροπής του Ισραήλ.

Η τρίτη ανησυχία είναι πως σταδιακά το ιρανικό πρόγραμμα θα γίνεται όλο και πιο δύσκολο να χτυπηθεί. Πριν από αρκετά χρόνια, το Ιράν άρχισε να σκάβει ένα τεράστιο δίκτυο σηράγγων νότια της Νατάνζ, για αυτό που οι Ηνωμένες Πολιτείες πιστεύουν ότι είναι ένα νέο κέντρο εμπλουτισμού, το μεγαλύτερο του Ιράν.

Δεν έχει ακόμη τεθεί σε λειτουργία. Στο παρελθόν όταν το Ισραήλ κατέστρεψε μη ολοκληρωμένους πυρηνικούς αντιδραστήρες - στο Ιράκ το 1981 και στη Συρία το 2007- είχε επιλέξει ακριβώς αυτή τη συγκυρία για να πραγματοποιήσει τις «προληπτικές» επιθέσεις του.