Οι ισορροπίες, το μπόνους και το τέρας

Η ρήση του Μάνου Χατζιδάκι, για το πρόσωπο του τέρατος είναι γνωστή και παραμένει επίκαιρη. «Όποιος δεν φοβάται το πρόσωπο του τέρατος, πάει να πει ότι του μοιάζει. Και η πιθανή προέκταση του αξιώματος είναι, να συνηθίσουμε τη φρίκη, να μας τρομάζει ή ομορφιά».

Στις δύσκολες ημέρες που περνάει η ανθρωπότητα, με τους χιλιάδες άμαχους να δολοφονούνται εν ψυχρώ, όσο περιμένουν να πάρουν επισιτιστική βοήθεια ή κατά τη διάρκεια της νοσηλεία τους σε νοσοκομεία, κανείς δε έχει όρεξη να ασχοληθεί με τον αθλητισμό. Μπροστά στις εικόνες σκοτωμένων, ακρωτηριασμένων, πεινασμένων και τρομαγμένων παιδιών, που θρηνούν πάνω από τις σορούς των γονιών τους ή απελπισμένων γονέων που κουβαλάνε στα χέρια τα άψυχα σώματα των παιδιών τους, το να σχολιάσει κάποιος τις άθλιες συμπεριφορές παραγόντων, παικτών και φιλάθλων δεν έχει κανένα απολύτως νόημα.

Πριν μερικές μέρες, από τους τηλεοπτικούς δέκτες μας, αντί για μπάσκετ, παρακολουθήσαμε πρόεδρους ομάδων να προβαίνουν σε λόγω και έργω εξύβριση… Ακούσαμε δηλώσεις που προάγουν τη βία… Είδαμε ακριβοπληρωμένους «αθλητές» να επιδίδονται σε προσβλητικές χειρονομίες απέναντι σε συναδέλφους και σε φιλάθλους. «Οπαδούς» να βρίζουν και να απειλούν με χυδαίο τρόπο παράγοντες, προπονητές και αθλητές. «Προπονητές» να βρίζουν δημόσια φιλάθλους.

Τα εισαγωγικά δεν τέθηκαν τυχαία. Αθλητής δεν είναι εκείνος που απλώς βάζει πολλά καλάθια ή σημειώνει πολλά γκολ, αλλά εκείνος που, εκτός από τις επιδόσεις του στο γήπεδο, διακρίνεται για το ήθος του και επιδεικνύει σεβασμό στο άθλημα που υπηρετεί. Ομοίως, οπαδός (πολλώ δε μάλλον φίλαθλος) δεν είναι εκείνος που υποστηρίζει μία ομάδα, αλλά εκείνος που το κάνει με πάθος, χωρίς να προσβάλλει τον αντίπαλο. Και προπονητής δεν είναι κάποιος που διδάσκει τα αγωνιστικά συστήματά, αλλά ο παιδαγωγός και διαχειριστής του ανθρώπινου δυναμικού της ομάδας, την τεχνική ηγεσία της ομάδας που έχει αναλάβει.

Στα τραγελαφικά που συνέβησαν στο κλειστό γυμναστήριο του ΟΑΚΑ και στο ΣΕΦ η αντίδραση του Αναπληρωτή Υπουργού Αθλητισμού ήταν προς την κατεύθυνση της τήρησης ισορροπιών και όχι προς την αποφασιστική πάταξη ακραίων παραβατικών συμπεριφορών. Η Κυβέρνηση, στο πρόσωπο του κου Βούρτση επεδίωξε να συμβιβάσει καταστάσεις. Οι όροι που έθεσε ο αρμόδιος Υπουργός, για να συνεχιστεί το πρωτάθλημα, αγνοήθηκαν από τους διοικητικούς ηγέτες των ομάδων. Παρόλο που εν τέλει δεν τηρήθηκαν, το πρωτάθλημα τελείωσε «κανονικά».

Το μπόνους

Και όχι μόνο… Η ελληνική Κυβέρνηση κατέθεσε πρόταση για ανάληψη της διοργάνωσης του Final-4 της επόμενης περιόδου, καταθέτοντας εγγύηση 9 εκ. Ευρώ! Δηλαδή, στο τέλος της ημέρας, όχι μόνο δεν τιμωρήθηκαν οι αρμόδιοι, αλλά τους δόθηκε και μπόνους να διεκδικήσουν του χρόνου το Κύπελλο στην Αθήνα!

Προφανώς, όσα συνέβησαν στο μπάσκετ δεν είναι ούτε πρωτόγνωρα, ούτε μεμονομένα, ούτε μοναδικά. Έχουν συμβεί κι άλλα, στο παρελθόν, στα οποία δε δόθηκε η πρέπουσα σημασία. Για παράδειγμα, προχθές συνελήφθησαν δεκατρείς οπαδοί της ΑΕΚ, στους οποίους ασκήθηκε ποινική δίωξη για επτά κακουργήματα και δέκα πλημμελήματα, όπως διεύθυνση και ένταξη εγκληματικής οργάνωσης, συγκρότηση εγκληματικής οργάνωσης, ληστεία κατά συναυτουργία, αρπαγή, βαριά σκοπούμενη σωματική βλάβη διακίνηση ναρκωτικών ουσιών και άλλες πράξεις σε βαθμό πλημμελήματος, όπως κατοχή φωτοβολίδων και επικίνδυνη σωματική βλάβη.

Κατά τη συζήτηση της πρότασης δυσπιστίας κατά της Κυβέρνησης, ο κος Χρυσοχοΐδης, Υπουργός Προστασίας του Πολίτη, είπε ότι οι μπαχαλάκηδες που προκαλούν επεισόδια στις διαδηλώσεις είναι οργανωμένοι οπαδοί της Θύρας 13.

Οι Κροάτες χούλιγκαν που κατηγορούνταν ότι δολοφόνησαν τον Μιχάλη Κατσούρη, στη Νέα Φιλαδέλφεια, αφέθηκαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, χωρίς να δικαστούν, ενώ κανένας δεν θεωρήθηκε υπεύθυνος για το γεγονός ότι εκατοντάδες νεοφασίστες Κροάτες οπαδοί της Δυναμό, πέρασαν τα σύνορα και βρέθηκαν τον προπερασμένο Ιούλιο στη Νέα Φιλαδέλφεια, με σκοπό να δολοφονήσουν.

Κάποια από αυτά είναι πιο πρόσφατα και άλλα είναι παλιά. Όλα, όμως, αποδεικνύουν ότι το Ελληνικό Κράτος, υπό την ευρεία του έννοια και η Ελληνική Κυβέρνηση υπό τη στενή έννοια, με την ανοχή των διοικήσεων των ΠΑΕ, επιτρέπουν σε δολοφόνους ή έστω σε υπόδικους ή καταδικασμένους για κακουργήματα να συνυπάρχουν στα γήπεδα με απλούς, αγνούς φιλάθλους, παιδιά, γυναίκες, άντρες, οικογένειες.

Πρόκειται για μία ανοχή που έχει πολλές διαβαθμίσεις. Στην πιο ελαφριά μορφή της, αποδεχόμαστε ότι εξέχοντα μέλη του επιχειρηματικού κόσμου και επιφανείς αθλητές έχουν το δικαίωμα να βρίζονται μεταξύ τους, με τον πιο χυδαίο τρόπο. Στην πιο βαριά μορφή σκανδαλιζόμαστε για μερικές ημέρες όταν δολοφονείται εν ψυχρώ από οργανωμένους οπαδούς ένας αστυνομικός ή ένας νέος άνθρωπος, τιμωρούμε τους αγνούς φιλάθλους κλείνοντας τα γήπεδα και μετά από λίγο επιστρέφουμε στη βαρβαρότητα της καθημερινότητας.

Δε θα είχε κανένα απολύτως νόημα, τις δύσκολες ημέρες που περνάει η ανθρωπότητα, να ασχολούμαστε με τις αθλιότητες σε ένα γήπεδο μπάσκετ. Όμως, υπάρχει μία λεπτή γραμμή, η οποία ενώνει τις ισορροπίες που έχει μάθει να κρατάει η Ελληνική Πολιτεία (και) για τα θέματα του αθλητισμού, με την «ισορροπημένη στάση» της Κυβέρνησης για τις σφαγές των Παλαιστινίων στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη.

Το πρόσωπο του τέρατος

Μαθαίνουμε τη φρίκη, την εγκληματικότητα, την κακογουστιά, τη φυσική και λεκτική βία, τη χυδαιότητα. Όχι μόνο δε μας ενοχλεί, αλλά την υπερασπιζόμαστε, όταν προέρχεται από τον πρόεδρο, τον προπονητή, τους παίκτες και τους οπαδούς της ομάδας που υποστηρίζουμε. Ηρωοποιούμε αυτούς που επιδίδονται σε όλα αυτά όταν φοράνε τη φανέλα της ομάδας μας. Και όταν συμπεριφερόμαστε έτσι για τα μικρά, εύκολα δείχνουμε αντίστοιχη ανοχή και για τα μεγάλα.

Η «ισορροπημένη στάση» του κου Βρούτση για τα έκτροπα στο ΣΕΦ δε διαφέρει καθόλου, από την «ισορροπημένη στάση» της Κυβέρνησης για τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή. Φυσικά, η ανοχή στο μεσαίο δάχτυλο του κου Λεσόρ ή του κου Φουρνιέ δεν έχει την ίδια αξία με την ανοχή απέναντι σε μία γενοκτονία. Η πρώτη ανοχή όμως μας κάνει να συνηθίζουμε και τη δεύτερη.

Η ρήση του Μάνου Χατζιδάκι, για το πρόσωπο του τέρατος είναι γνωστή και παραμένει επίκαιρη. «Όποιος δεν φοβάται το πρόσωπο του τέρατος, πάει να πει ότι του μοιάζει. Και η πιθανή προέκταση του αξιώματος είναι, να συνηθίσουμε τη φρίκη, να μας τρομάζει ή ομορφιά».

Κάποιες δραστηριότητες έχουν και μία βαθιά παιδαγωγική αξία. Εμποτίζουν τους ανθρώπους με τις πιο υψηλές αξίες του σεβασμού στον άνθρωπο και τα ιδανικά του. Προάγουν την Ειρήνη και την ομορφιά. Μαθαίνουν τους ανθρώπους να αποστρέφονται τη βία, να υπερασπίζονται την ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ των λαών και να καταδικάζουν όποιον τα παραβιάζει, για οποιονδήποτε λόγο. Ο αθλητισμός είναι αναμφισβήτητα μία από αυτές τις δραστηριότητες. Και γι’ αυτό, κάθε αρμόδιος (βλ. Υπουργός Αθλητισμού, Γενικός Γραμματέας Αθλητισμού, Αθλητικός Δικαστής, Ομοσπονδία), αλλά και άλλος εμπλεκόμενος (Πρόεδρος ομάδας, προπονητής, αθλητής) εκτός από στοιχειώδη ευαισθησία, θα πρέπει να έχει και την ανάλογη συναίσθηση ότι από τη θέση του, υπηρετεί τις αξίες του αθλήματος, με το οποίο ασχολείται. Σε διαφορετική περίπτωση, ο αθλητισμός από δραστηριότητα που προάγει της Ειρήνης, του Πολιτισμού και του σεβασμού στον άνθρωπο καταντάει σε μέσο για να συνηθίσουμε ακόμα και τις πιο ακραίες μορφές βίας, όπως αυτές που σημειώνονται καθημερινά στη Μέση Ανατολή.

(Ο Κώστας Καρβουναρίδης είναι Δικηγόρος – Διεθνές Μάστερ Αθλητικού Δικαίου και Μάνατζμεντ / Διεθνές Κέντρο Αθλητικών Σπουδών – CIES –FIFA)