Γιατί αποδεσμεύονται οι πύραυλοι ATACMS εναντίον της Ρωσίας

Η επέκταση αυτή από τα 80 στα 300 χλμ θεωρείται στροφή από το τακτικό στο στρατηγικό επίπεδο.

Δυο μήνες πριν την παράδοση της εξουσίας ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπάϊντεν αποδέσμευσε την χρήση των πυραύλων ATACMS (Army Tactical Missile System) από την Ουκρανία εναντίον της Ρωσίας.

Τα συστήματα αυτά, σχεδιασμένα την δεκαετία του ’80 και σε χρήση από το 1991, αποσκοπούσαν να πλήξουν το βάθος της πιθανής σοβιετικής επίθεσης ή άμυνας και ειδικά σταθμούς διοίκησης και τηλεπικοινωνιών, αποθήκες εφοδιασμού, γέφυρες και συγκεντρώσεις εφεδρειών. Ο όρος ‘’Tactical’’ χρησιμοποιήθηκε αν και τα όπλα αυτά προορίζονταν για το βάθος του πεδίου μάχης του ψυχρού πολέμου όπου οι σοβιετικές διοικήσεις και τα κέντρα ανεφοδιασμού ήταν περισσότερο στατικά και κλιμακωμένα σε μεγάλες αποστάσεις. Επίσης να θυμηθούμε ότι τότε δεν υπήρχαν αντιπυραυλικά αντίμετρα.

Τώρα πιά αυτό που τότε λεγόταν ‘’τακτικό’’ έχει στρατηγική σημασία και θεωρείται στρατηγικός στόχος. Εξάλλου, τα βλήματα αυτά έχουν βεληνεκές 300 χλμ και δεν χρησιμοποιούνται κοντύτερα από 25-70 χλμ. Καθοδηγούνται από GPS και έχουν ακρίβεια προσβολής περί τα 10 μέτρα. Επόμενα, είναι κατασκευασμένα για να προσβάλουν στόχους πέραν των 40 χλμ που βάλλονται από το κλασικό πυροβολικό.

Από τα παραπάνω συνάγεται ότι οι ισχυρισμοί ότι δόθηκαν για να προσβάλουν βορειοκορεατικά στρατεύματα που μάχονται στο μέτωπο δεν ευσταθεί και αποσκοπεί σε δημιουργία εντυπώσεων. Δεν γίνεται λόγω απόστασης αλλά και κανείς δεν θα σπαταλούσε ένα βλήμα του ενός εκατομμυρίου για να σκοτώσει 20-30 στρατιώτες.

Τα βλήματα ATACMS βάλλονται από εκτοξευτήρες Μ-270, παρόμοιους με αυτούς που έχει η Ελλάδα και η Τουρκία και από εκτοξευτήρες HIMARS που ήδη έχει η Ουκρανία και για την ώρα έχουν βεληνεκές 80 χλμ.

Η επέκταση αυτή από τα 80 στα 300 χλμ θεωρείται στροφή από το τακτικό στο στρατηγικό επίπεδο.

Γιατί όμως αποδεσμεύτηκε τώρα η χρήση τους και όχι πριν 1-2 χρόνια;

Οι Αμερικανοί δεν ήθελαν να προκαλέσουν κλιμάκωση της έντασης με την Ρωσία γιατί ήξεραν ότι οι Ουκρανοί θα τους χρησιμοποιούσαν με κάθε ευκαιρία για να πλήξουν στρατηγικούς ρωσικούς στόχους, όπως η γέφυρα του Κέρτς που ενώνει την Κριμαία με την ηπειρωτική Ρωσία ή κατοικημένους τόπους πολύ πέραν των ουκρανικών συνόρων.

Ένα σημείο που μας πονηρεύει είναι η λήξη της αμερικανο-ρωσικής ‘’προεδρικής συμφωνίας’’ που υπογράφτηκε από τον Ρέηγκαν και τον Γκορμπατσώφ (ενσωματώθηκε στην New Start) που υπογράφτηκε το 1991 και λήγει τον Φεβ. 2026 και η οποία περιλαμβάνει τους πυραύλους μικρού βεληνεκούς (300-1000 χλμ) που μπορεί να φέρουν πυρηνικά ή συμβατικά όπλα. Τέτοιοι είναι οι ρωσικοί Iskander. Οι Αμερικανοί ενδιαφέρονται για επέκταση της συμφωνίας επειδή οι Ρώσοι έχουν ήδη υπεροχή με τους πυραύλους Iskander που έχουν μεταφερθεί και στην Λευκορωσία και πιθανόν θα χρησιμοποιήσουν την παροχή ATACMS στους Ουκρανούς για να πιέσουν τους Ρώσους προκειμένου να πετύχουν κάτι αντίστοιχο με αυτό που έγινε το 1962 με την αμοιβαία απόσυρση πυραύλων από Κούβα και Τουρκία.

Ποια θα είναι τα άμεσα αποτελέσματα;

Οι Ουκρανοί θα πλήξουν στρατηγεία που βρίσκονται σε κατοικημένους τόπους, κέντρα ανεφοδιασμού, κέντρα συγκοινωνιών απ’ όπου μεταφέρονται εφόδια στο μέτωπο και γέφυρες. Είναι πιθανόν να προσβάλουν πυρηνικούς σταθμούς για να πλήξουν ενεργειακά την Ρωσία.

Οι Ρώσοι ήδη αυτές τις μέρες βομβαρδίζουν ενεργειακούς κόμβους της Ουκρανίας και θα εντείνουν τους βομβαρδισμούς με επίκεντρο συγκοινωνιακούς κόμβους που βρίσκονται σε πόλεις. Εκτός των άλλων επιδιώκουν να ρίξουν το ήδη χαμηλό ηθικό των Ουκρανών.

Επιπλέον θα πλήξουν χώρους στάθμευσης δυτικού υλικού, που ως τώρα αποφεύγουν, όπως αεροδρόμια με F-16 και κόμβους εκφόρτωσης υλικού από την Πολωνία.

Η κλιμάκωση αυτή θα είναι αναπόφευκτη αλλά δεν θα επηρεάσει την διεξαγωγή του πολέμου στο μέτωπο, όπου οι μάχες γίνονται από χωριό σε χωριό και σε μικρές αποστάσεις.

Οι Άγγλοι και οι Γάλλοι θα αποδεσμεύσουν, αν δεν το έχουν κάνει ήδη, τους δικούς τους πυραύλους STORM SHADOW και SCALP-EG, αντίστοιχα, οι οποίοι βάλλονται από αεροσκάφη και έχουν βεληνεκές πάνω από 250 χλμ. Παρόμοια η Γερμανία μπορεί να παραχωρήσει τους δικούς της πιο εξελιγμένους πυραύλους TAURUS με βεληνεκές πάνω από 500 χλμ.

Τι επόμενες βδομάδες είναι πιθανό μετά από ένα βομβαρδισμό του Κιέβου ή άλλης ουκρανικής πόλης, να υπάρξουν αντίποινα βομβαρδισμού σε ρωσικές πόλεις όπως στο Βόλγκοροντ, στο Βορονέζ, στο Ροστόβ ή ακόμη στην ίδια τη Μόσχα με κάποιο ουκρανικό F-16 που θα φέρει Storm Shadow και θα πλησιάσει στο μέσο της απόστασης των 700 χλμ που χωρίζει το Κίεβο από την Μόσχα. Οι συνέπειες τότε θα είναι απροσδιόριστες μια και θα έχει προσβληθεί το κέντρο αποφάσεων μιας πυρηνικής δύναμης.

Τα ρωσικά κέντρα φυλάσσονται από θόλους αντιαεροπορικής άμυνας αλλά όπως αποδείχτηκε και στο Ισραήλ δεν υπάρχει απόλυτη προστασία. Υπάρχουν όμως τώρα τα αντιπυραυλικά συστήματα και τα ηλεκτρονικά αντίμετρα για τα συστήματα GPS, που δεν υπήρχαν την δεκαετία του ’80, όταν σχεδιάστηκαν οι ATACMS.

Από πλευράς ρωσικής απάντησης υπάρχουν οι αντίστοιχοι ISKANDER (εδάφους-εδάφους, με βεληνεκές 500 χλμ) και οι υπερηχητικοί KINZHAL (αέρος-εδάφους, με βεληνεκές 500 χλμ) που ήδη χρησιμοποιούνται ευρέως για προσβολή στόχων ακριβείας.

Που αποσκοπεί ο Μπάιντεν;

Τώρα στο παραπέντε της παράδοσης της προεδρίας και ενώ οι Ρώσοι προωθούνται κάθε μέρα και περισσότερο, η λογική του Μπάιντεν είναι να κάνει την ζωή του επερχόμενου Τράμπ δύσκολη στην προσπάθειά του να σταματήσει τον πόλεμο, όπως έχει υποσχεθεί. Να κλιμακώσει την ένταση και να υποχρεώσει τους Ρώσους να αντιδράσουν σκληρά ώστε να είναι δύσκολο να τους κατευνάσει μετά τον Γενάρη ο Τράμπ. Να κάνει τον καλό στο στρατιωτικο-βιομηχανικό πλέγμα (ειδικά της κατασκευάστριας Lockheed, η οποία πήρε τον Ιούλιο παραγγελία 226 εκατομ. δολ.για επιπλέον ATACMS) και να δείξει στους θερμοκέφαλους Ευρωπαίους ποιος είναι μαζί τους και ποιος αύριο πιθανόν θα τους εγκαταλείψει. Οι δε Ευρωπαίοι επειδή θα έχουν και αυτοί αποδεσμεύσει τους δικούς τους πυραύλους θα είναι δύσκολο να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι με τους Ρώσους. Θα έχουν κοπεί με αυτό τον τρόπο όλες οι γέφυρες προσέγγισης της Ευρώπης με την Ρωσία και το αμερικανικό κεφάλαιο θα αλωνίζει από το Λονδίνο μέχρι το Βερολίνο και την Βαρσοβία. Για να αποδειχτεί για άλλη μια φορά ότι πιο συστημικός είναι ο Μπάιντεν και να μην ψάχνουμε τους λόγους απόρριψής του από τους Αμερικανούς εργαζόμενους, στις πρόσφατες εκλογές.

Οι επιπτώσεις στην Ευρώπη

Η Ευρώπη θα βρεθεί με την άνοδο στην προεδρία του Τράμπ, με μια κατάσταση κλιμακωμένη, όπου ο Τράμπ θα νίπτει τα χέρια του, οι ίδιοι όμως θα έχουν εμπλακεί για τα καλά και θα τους καταλογισθούν άμεσες καταστροφές στον ρωσικό χώρο.

Δεν θα μπορέσουν να γίνουν διαιτητές και να στείλουν ειρηνευτικά στρατεύματα στην ανατολική Ουκρανία, σε περίπτωση συμφωνίας, οπότε θα ζητηθούν στρατεύματα από άλλες ηπείρους, με ότι αυτό θα σημαίνει.

Δεν θα υπάρχει κλίμα ανεκτό για να επαναληφθούν οι εμπορικές σχέσεις με την Ρωσία.

Και η Ελλάδα;

Η χώρα μας θα εισπράξει τις επιπτώσεις που θα έχει και η υπόλοιπη Ευρώπη σε ότι αφορά τις σχέσεις Δύσης-Ρωσίας, με την διαφορά ότι στα μεγάλα κύματα αντέχουν τα μεγάλα πλοία αλλά όχι τα μικρά.

Επειδή τα αμερικανικά αποθέματα πυραύλων ATACMS είναι περιορισμένα δεν θέλω να σκεφτώ ότι θα ζητηθούν και από τα ελληνικά, όπως έγινε με άλλα πυρομαχικά.

Ας ελπίσουμε ότι η ενέργεια Μπάιντεν για τους πυραύλους ATACMS, είναι άλλη μια απόφαση με περιορισμένες συνέπειες, στο πλαίσιο μιας αμερικανικής εσωτερικής μικροπολιτικής, που δεν θα έχει παγκόσμιες επιπτώσεις.

(Ο Νίκος Τόσκας είναι πρώην υπουργός και υποστράτηγος ε.α.)