Έρευνα Eteron: GenZ και ραπ, μια σχέση αυθεντική όσο και αντιφατική

Το πολιτικό σύστημα και η φτώχεια φαίνεται πως είναι οι μεγαλύτεροι προβληματισμοί της GenZ και ταυτόχρονα, αποτελούν και δύο βασικούς πυλώνες της θεματολογίας της ραπ, διαχρονικά.

Η ραπ μουσική αποτελεί το δεύτερο δημοφιλέστερο μουσικό είδος στη gen z - μετά την ποπ - σε ποσοστό 61,5%, όπως διαπιστώνει η έρευνα Rapture του Ινστιτούτου Eteron, σε συνεργασία με την εταιρεία aboutpeople.

Η έρευνα δείχνει ότι η ελκυστικότητα της ραπ για τη Gen Z δεν περιορίζεται μόνο στον ήχο και τον ρυθμό, αλλά επεκτείνεται στις εμπειρίες, τις αξίες και τις συναισθηματικές ταυτίσεις που ενεργοποιεί.

Σύμφωνα με τα δεδομένα, το 56,9% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι τους αρέσει η ραπ κυρίως λόγω του ρυθμού, ωστόσο το 36,8% αναγνωρίζει την παρουσία κοινωνικού και πολιτικού στίχου ως ουσιαστικό στοιχείο του είδους. Επιπλέον, 28,6% δηλώνει ότι ταυτίζεται με τις εμπειρίες που περιγράφουν οι ράπερ.

Αυτή η ταύτιση είναι εντονότερη μεταξύ των ατόμων με χαμηλότερη εκπαίδευση, αλλά και των μη εργαζομένων, ένα εύρημα που σε γενικές γραμμές ενισχύει την αντίληψη γύρω από την πιο εργατική/λαϊκή καταγωγή της ραπ και την πολυεπίπεδη σχέση της με το περιθώριο.

Τα βασικότερα ευρήματα της έρευνας Η ραπ μουσική αποτελεί το δεύτερο δημοφιλέστερο μουσικό είδος στη gen z σε ποσοστό 61,5% και το πρώτο δημοφιλέστερο στους άνδρες της συγκεκριμένης ηλικιακής κατηγορίας.

Η ραπ ξεπερνά αισθητά άλλα είδη όπως τα λαϊκά ελληνικά (53,7%), το ροκ (52,5%) και τα έντεχνα (48,7%), ενώ η K-pop βρίσκεται χαμηλότερα με 18,7%.

Σε συντριπτικό ποσοστό το 79,8% θεωρεί πως η ραπ και η τραπ δεν ανήκουν στο ίδιο μουσικό είδος.

Στο τι είναι αυτό που τα διαφοροποιεί, το 49.2% απάντησε πως είναι ο στίχος, δηλαδή η τραπ εκφράζει στιχουργικά και νοηματικά κάτι τελείως διαφορετικό από αυτό που εκφράζει η ραπ. Μάλιστα, το 25.8% και το 23.1% αναφέρουν πως εντοπίζουν διαφορές και στο πρότυπο lifestyle αλλά και στον ήχο αντίστοιχα. Αυτό σημαίνει, πως η τραπ, παρά την κυριαρχία της και του newschool ήχου στη ραπ σκηνή στις Η.Π.Α, όπου λειτουργεί ως το κατεξοχήν παράδειγμα εξαγωγής ραπ μουσικής προς άλλες χώρες, στην Ελλάδα δεν έχει πετύχει εντελώς ως υπο-κατηγορία και αυτό που παραδοσιακά θεωρείται υπο-είδος της ραπ σε άλλες περιπτώσεις, εδώ αμφισβητείται έντονα.

Το 48,3% χαρακτηρίζει υποτιμητικούς για τις γυναίκες τους στίχους της τραπ μουσικής, ενώ για τη ραπ γενικότερα το αντίστοιχο ποσοστό είναι 19%. Σε ποσοστά 70+% τα άτομα που ακούν ραπ δηλώνουν ότι τους έχει βοηθήσει να κατανοήσουν καλύτερα τα ζητήματα της φτώχειας και των κοινωνικών ανισοτήτων, της διαφθοράς του πολιτικού συστήματος, της αστυνομικής βίας και αυθαιρεσίας. Αν οι ακροατές/τριες της ραπ μπορούσαν να αλλάξουν κάτι στη ραπ σκηνή, το 39,1% θα έδινε περισσότερο χώρο στις γυναίκες ράπερ, το 30,6% θα περιόριζε τις αντιπαραθέσεις στα social media και το 26,9% θα ήθελε μεγαλύτερη πολιτική και κοινωνική δραστηριοποίηση των καλλιτεχνών. Κυρίαρχος μέσο ακρόασης το YouTube

Αναφορικά με τα μέσα ακρόασης, το YouTube κυριαρχεί ίσως όπως είναι αναμενόμενο με ποσοστό 78,3%, ακολουθούμενο με μικρή διαφορά από τις ψηφιακές πλατφόρμες όπως Spotify και iTunes (76,3%). Πιο παραδοσιακές μορφές (βινύλια, CD) συγκεντρώνουν μόλις το 12,7%.

Η επιλογή του YouTube είναι ελαφρώς υψηλότερη στους άνδρες και σε όσους διαμένουν εκτός Αττικής, ενώ η χρήση των ψηφιακών πλατφορμών (π.χ. Spotify) είναι πιο έντονη μεταξύ των χρηστών που δηλώνουν προτίμηση στο ραπ (82,8%) σε σχέση με άλλες μουσικές κατηγορίες (66%).

Γιατί επιλέγουν τη ραπ;

Το 56,9% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι τους αρέσει η ραπ κυρίως λόγω του ρυθμού, ωστόσο το 36,8% αναγνωρίζει την παρουσία κοινωνικού και πολιτικού στίχου ως ουσιαστικό στοιχείο του είδους. Επιπλέον, 28,6% δηλώνει ότι ταυτίζεται με τις εμπειρίες που περιγράφουν οι ράπερ. Αυτή η ταύτιση είναι εντονότερη μεταξύ των ατόμων με χαμηλότερη εκπαίδευση, αλλά και των μη εργαζομένων, ένα εύρημα που σε γενικές γραμμές ενισχύει την αντίληψη γύρω από την πιο εργατική/λαϊκή καταγωγή της ραπ και την πολυεπίπεδη σχέση της με το περιθώριο.

Η ραπ λειτουργεί ως μέσο εκτόνωσης για το 41,9% των συμμετεχόντων, ενώ το 28,8% δηλώνει ότι τη χρησιμοποιεί για να ξεφεύγει από την καθημερινότητα. Επίσης, ένα σεβαστό ποσοστό (26,9%) αναφέρει ότι η ραπ τούς βοηθά να κατανοούν την ελληνική κοινωνική πραγματικότητα, ενώ σχεδόν το ίδιο ποσοστό (23,1%) τη συνδέει με την έκφραση δυσαρέσκειας.

Συνολικά, τα ευρήματα δείχνουν ότι η Gen Z αντιμετωπίζει τη ραπ περισσότερο ως πολιτικό πεδίο και λιγότερο ως ένα ακόμη μουσικό είδος, έστω κι αν δεν υπάρχει ενιαία ερμηνεία για το τι συνιστά «πολιτικό» ή «σωστό». Η αποδοχή και η απόρριψη συνυπάρχουν, αποτυπώνοντας μια κοινωνική πραγματικότητα γεμάτη αντιφάσεις και μεταβατικές ταυτότητες. Το βασικό ίσως που αναδύεται από τα υψηλά ποσοστά αναζήτησης κάποιας πολιτικής τοποθέτησης ή κάποιας κοινωνικής ταυτότητας μέσα από τη ραπ, είναι πως το κοινό φαίνεται να έχει απορρίψει ή τουλάχιστον να είναι αρκετά σκεπτικό ως προς άλλες μεθόδους πολιτικοποίησης και ενασχόλησης με κοινωνικά ζητήματα, που είναι πιο παραδοσιακές. Φαίνεται δηλαδή πως απομακρύνεται από το πολιτικό σύστημα όπως αυτό είναι διαμορφωμένο και αναζητά εναλλακτικούς τρόπους και κώδικες πολιτικής επικοινωνίας.

Η ραπ στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, η ραπ εμφανίζεται την δεκαετία του ‘80, με διάφορους τρόπους, με πειρατικές και μη ραδιοφωνικές εκπομπές, με bootleg αντίτυπα από κυκλοφορίες του εξωτερικού, με την κουλτούρα του graffiti ( ενός εκ των 4 στοιχείων του χιπ χοπ, δομικού συστατικού δηλαδή), τα φαρδιά κλπ. Εμφανίζεται λοιπόν μέσα στη δεκαετία του ‘80 και στην αρχή αφορά λίγο κόσμο, έχει χαρακτηριστικά ρεύματος υπο-κουλτούρας, έχει συγκεκριμένο κώδικα επικοινωνίας, έχει συγκεκριμένη μορφολογία, έχει συγκεκριμένες πολιτισμικές αναφορές. Το ταξίδι που διένυσε η ραπ από τότε μέχρι τώρα είναι αρκετά μεγάλο και σίγουρα δεν φτάνει ο χώρος για να αναλυθεί εδώ με πολλές πληροφορίες.

Η ένταση του ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, είναι κάτι αξιοσημείωτο. Την τελευταία δεκαετία, ολοένα και μεγαλύτερα κομμάτια της κοινωνίας, κυρίως τα πιο νεαρά σε ηλικίες, φαίνεται να αγκαλιάζουν τη ραπ και λόγω αυτή της δημοτικότητας, έχει αυξηθεί και ιδιαίτερα το ενδιαφέρον σε επίπεδο δημοσίου λόγου. Η ραπ με τα διάφορα παρακλάδια της ( την trap, την conscious, την fem, την drill) φαίνεται πως απασχολεί ιδιαίτερα την κοινή γνώμη, σε σχέση κυρίως με την επίδραση της, το περιεχόμενο των στίχων και τον τρόπο που αντιλαμβάνεται την καθημερινότητα, την πολιτική, τα μέσα ενημέρωσης αλλά και μια σειρά κοινωνικών ζητημάτων και φαινομένων, όπως το φύλο, την σεξουαλικότητα, τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, το ζήτημα της παραβατικότητας ή της οπαδικής συμπεριφοράς, επεσημαίνει ο Κώστας Σαββόπουλος, διδάκτορας Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ και ερευνητικής χιπ χοπ κουλτούρας.

Δείτε εδώ αναλυτικά όλο το report

#ETERON #GEN_Z #ΡΑΠ