ΕΟΔΥ: Μύθοι και αλήθειες για τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα - Σημαντική αύξηση κρουσμάτων

Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα στην πλειονότητά τους δεν εμφανίζουν συμπτώματα, αλλά έχουν σοβαρές επιπτώσεις.

Ιδιαίτερα σημαντική αύξηση των κρουσμάτων σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων παρατηρείται τα τελευταία χρόνια σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και στην Ελλάδα.

Με αυτή την αφορμή, στο νέο ενημερωτικό δελτίο του ο ΕΟΔΥ αναφέρει στοιχεία για αυτή την αύξηση, αλλά παραθέτει μύθους και αλήθεια για αυτά τα νοσήματα.

Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα αποτελούν μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο, υπογραμμίζει ο ΕΟΔΥ. Πρόκειται για νοσήματα που στην πλειονότητά τους δεν εμφανίζουν συμπτώματα, αλλά οι σοβαρές επιπτώσεις τους- όπως η υπογονιμότητα, η έκτοπη κύηση ή η γέννηση θνησιγενούς νεογνού, η νευρολογική ή καρδιαγγειακή νόσος, η εμφάνιση κακοηθειών και ο κοινωνικός στιγματισμός- έχουν σημαντική επίδραση στην υγεία και ποιότητα ζωής των ατόμων.

Σε καθημερινή βάση εκτιμάται ότι περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι μολύνονται από κάποιο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα- όπως η σύφιλη, η γονόρροια, οι λοιμώξεις από χλαμύδια και τριχομονάδες- σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Παράλληλα, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) σε πρόσφατες εκθέσεις επισημαίνει τις συνεχείς αυξήσεις των κρουσμάτων σε όλη την ΕΕ για το 2023, εκτιμώντας ότι θα μπορούσαν να αποδοθούν είτε σε μεγαλύτερο αριθμό διαγνωστικών ελέγχων, είτε σε περισσότερο ριψοκίνδυνη σεξουαλική συμπεριφορά, όπως η μειωμένη χρήση προφυλακτικού και ο αυξημένος αριθμός σεξουαλικών συντρόφων.

Η αύξηση των ΣΜΝ στην Ευρώπη

Με βάση τα δεδομένα του ECDC για το 2023, καταγράφηκε αύξηση των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων γονόρροιας στις χώρες της ΕΕ κατά 31% σε σχέση με το 2022 και πάνω από 300% σε σχέση με το 2014. Η αύξηση αυτή παρατηρείται σε διάφορες ηλικιακές ομάδες, τόσο σε άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες, όσο και σε ετεροφυλόφιλα άτομα.

Ανάλογη αύξηση υπάρχει και στα κρούσματα σύφιλης. Το 2023 παρατηρείται αύξηση κατά 13% σε σχέση με το 2022 και 100% σε σχέση με το 2014. Η σύφιλη καταγράφεται συχνότερα σε άνδρες και το 72% των κρουσμάτων φαίνεται ότι καταγράφηκε σε άνδρες που έχουν ομοφυλοφιλικές σεξουαλικές επαφές.

Η αυξητική τάση στα κρούσματα χλαμυδιακής λοίμωξης φαίνεται να σταθεροποιήθηκε το 2023. Παρόλα αυτά, εξακολουθεί να είναι η πιο συχνά αναφερόμενη βακτηριακή σεξουαλικώς μεταδιδόμενη λοίμωξη, με περισσότερα από 230.000 κρούσματα στην Ευρώπη, αριθμός που αντιστοιχεί σε 13% αύξηση από το 2014 και προσβάλλει κυρίως άτομα νεαρής ηλικίας και γυναικείου φύλου.

Τα στοιχεία για την Ελλάδα

Η αύξηση που καταγράφεται στις Ετήσιες Εκθέσεις του ECDC διαφαίνεται και στην Ελλάδα. Όπως προκύπτει από τις Ετήσιες Επιδημιολογικές Εκθέσεις του Τμήματος ΣΜΝ του ΕΟΔΥ, αναφορικά με τα κρούσματα γονόρροιας και πρώιμης σύφιλης έχει καταγραφεί αύξηση της τάξης του 26,24% και 5,68% κατά το διάστημα 2022-2023, ενώ η αύξηση αγγίζει το 178,65% για τη γονόρροια και το 125,5% αντίστοιχα για τη σύφιλη, το χρονικό διάστημα 2020 - 2023. Τα δηλωθέντα κρούσματα χλαμυδιακής λοίμωξης παρουσίασαν αύξηση της τάξης του 47.69% την περίοδο 2022-2023, με την αύξηση να αγγίζει το 118% την περίοδο 2021-2023.

Πιο συγκεκριμένα, το 2023, καταγράφηκαν 8,73 νέες διαγνώσεις σύφιλης ανά 100.000 πληθυσμού, 4,36 νέες διαγνώσεις γονόρροιας και 0,91 διαγνώσεις χλαμυδιακών λοιμώξεων.

Το 91,88% των κρουσμάτων σύφιλης ήταν άνδρες και σε ποσοστό 74,59% ο τρόπος μετάδοσης αφορούσε σεξουαλικές επαφές ανδρών άτομα του ίδιου φύλου. Για την γονόρροια, το 94,31% των κρουσμάτων ήταν επίσης άνδρες, ενώ ο τρόπος μετάδοσης κατανέμεται σε σχεδόν ίδιο ποσοστό μεταξύ σεξουαλικών επαφών ανδρών με άλλους άνδρες (44,63%) και με γυναίκες (42,01%). Στις χλαμυδιακές λοιμώξεις το φύλο που διαχρονικά προσβάλλεται συχνότερα είναι το γυναικείο, με το ποσοστό να φτάνει στο 76,04% το 2023.

Παράλληλα με την αύξηση των κρουσμάτων, το ECDC αναδεικνύει και την αναδυόμενη απειλή από τη διαρκώς αυξανόμενη εμφάνιση αντοχής του γονοκόκκου στα αντιβιοτικά. Η εμφάνιση ανθεκτικών στελεχών απειλεί την αποτελεσματικότητα των θεραπειών και κατ’ επέκταση τη διασπορά και τον έλεγχο του νοσήματος, καθιστώντας ακόμη πιο επιτακτική τη σημασία της πρόληψης και της υπεύθυνης χρήσης αντιβιοτικών.

Ζωτικής σημασίας η πρώιμη διάγνωση

Αξιολογώντας τη συνεχή άνοδο των κρουσμάτων ΣΜΝ τα τελευταία χρόνια, τόσο το ECDC όσο και ο ΕΟΔΥ, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για αυξημένη ευαισθητοποίηση του πληθυσμού και ενίσχυση της πρόληψης, με στόχο τον περιορισμό της εξάπλωσής τους.

Η έγκαιρη αναζήτηση ιατρικής συμβουλής με την εμφάνιση συμπτωμάτων συμβατών με ΣΜΝ, ο συχνός προσυμπτωματικός έλεγχος σεξουαλικά ενεργών ατόμων κυρίως αυτών με νέους, πολλαπλούς ή περιστασιακούς συντρόφους, η ορθή και συνεπής χρήση προφυλακτικού σε κάθε μορφή σεξουαλικής επαφής και η ανοιχτή και ειλικρινής επικοινωνία για τη σεξουαλική υγεία με τους συντρόφους, καθίστανται βασικά μέτρα προστασίας και ελέγχου της αυξητικής τάσης των ΣΜΝ. Η πρώιμη διάγνωση και θεραπεία είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη περαιτέρω μετάδοσης, σοβαρών επιπλοκών και ως εκ τούτου την προστασία της Δημόσιας Υγείας.

Μύθοι και αλήθειες για τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα

Κάθε σεξουαλικά ενεργό άτομο μπορεί να κολλήσει κάποιο Σεξουαλικά Μεταδιδόμενο Νόσημα.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Τα ΣΜΝ δεν προσβάλλουν αποκλειστικά συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες.

Μπορώ να κολλήσω ΣΜΝ ακόμα και με μια σεξουαλική επαφή.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Ακόμα και μια επαφή είναι αρκετή για να κολλήσω αν ο σύντροφός μου πάσχει από κάποιο ΣΜΝ.

Όσο πιο πολλούς συντρόφους έχω τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος να κολλήσω.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Πολλαπλοί σύντροφοι (ταυτόχρονα ή διαδοχικά) αυξάνουν τον κίνδυνο να κολλήσω ΣΜΝ ιδιαίτερα αν δεν λαμβάνω μέτρα προφύλαξης.

Είμαι σε μονογαμική σχέση, άρα δεν κινδυνεύω να κολλήσω κάποιο ΣΜΝ.

ΜΥΘΟΣ: Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να συζητάς ανοικτά με το σύντροφό σου για το σεξουαλικό σας ιστορικό και κάθε φορά που αλλάζεις σύντροφο είναι αναγκαίο να ελέγχεσαι. Μπορεί να κόλλησες στο παρελθόν αλλά να μην έχεις συμπτώματα για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Αφού δεν έχω συμπτώματα, δεν είναι απαραίτητο να ελεγχθώ.

ΜΥΘΟΣ: Συχνά τα ΣΜΝ δεν εμφανίζουν συμπτώματα, συνεπώς δεν μπορείς να είσαι ασφαλής ότι δεν έχεις μολυνθεί αν δεν ελεγχθείς.

Αν νοσήσω από κάποιο ΣΜΝ η σεξουαλική μου ζωή έχει τελειώσει.

ΜΥΘΟΣ: Υπάρχουν ΣΜΝ που είναι ιάσιμα με την κατάλληλη θεραπεία ή η μετάδοσή τους προλαμβάνεται με τον εμβολιασμό. Άλλα ΣΜΝ δεν θεραπεύονται πλήρως αλλά με την σωστή αγωγή μειώνεται η ένταση και η συχνότητα των συμπτωμάτων και προλαμβάνεται η μετάδοσή τους.

Μπορώ να κολλήσω ΣΜΝ μέσω απλού φιλιού.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Το φιλί αποτελεί πολύ χαμηλού κινδύνου τρόπο μετάδοσης συγκριτικά με την κολπική, πρωκτική ή στοματική επαφή, αλλά όχι απίθανο.

Μπορώ να κολλήσω ΣΜΝ κατά τη στοματική επαφή.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Πολλά ΣΜΝ μεταδίδονται μέσω στενής βλεννογονικής επαφής, εκκρίσεων ή/και σάλιου (π.χ HSV1 και 2, HPV, mpox, σύφιλη, κ.α).

Το διπλό προφυλακτικό προστατεύει περισσότερο.

ΜΥΘΟΣ: Η τριβή μεταξύ των δυο προφυλακτικών αυξάνει την πιθανότητα καταστροφής τους και συνεπώς τον κίνδυνο μετάδοσης ΣΜΝ.

Αν χρησιμοποιώ προφυλακτικό σε κάθε σεξουαλική επαφή προστατεύομαι 100%.

ΜΥΘΟΣ: Συνεπής και ορθή χρήση προφυλακτικού προλαμβάνει τη μετάδοση HIV, χλαμυδιακών λοιμώξεων, γονόρροιας και λοιμώξεων από τριχομονάδες, αλλά δεν προστατεύει 100%. Υπάρχουν ΣΜΝ όπως η λοίμωξη από HPV ή έρπητα (HSV-1 και 2), η σύφιλη, η mpox, η φθειρίαση, κ.α που μεταδίδονται μέσω στενής δερματικής επαφής ακόμα και κατά τη χρήση του.

Τα αντισυλληπτικά με προστατεύουν από τα ΣΜΝ.

ΜΥΘΟΣ: Τα αντισυλληπτικά με προστατεύουν μόνο από ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη.

Τα ΣΜΝ επηρεάζουν τη γονιμότητα.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Κάποια ΣΜΝ όπως η γονόρροια και οι χλαμυδιακές λοιμώξεις, χωρίς την κατάλληλη θεραπεία επηρεάζουν τη γονιμότητα και στα δύο φύλα.

Μπορώ να κολλήσω ΣΜΝ από τη χρήση κοινής τουαλέτας.

ΜΥΘΟΣ: Σε μια τουαλέτα μπορεί να υπάρχουν πολλά βακτήρια και ιοί αλλά η πιθανότητα μετάδοσης ΣΜΝ είναι πρακτικά μηδαμινή.

Μπορώ να κολλήσω το ίδιο ΣΜΝ πολλές φορές.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Ακόμα και μετά από την κατάλληλη θεραπεία ενός ΣΜΝ, υπάρχει η πιθανότητα να κολλήσω ξανά, αν εκτεθώ πάλι.

Δεν κινδυνεύω να κολλήσω ΣΜΝ αν δεν έχω σεξουαλική επαφή.

ΜΥΘΟΣ: Δεν κολλάω ΣΜΝ μόνο κατά τη διεισδυτική σεξουαλική επαφή. Στενή δερματική επαφή και κοινή χρήση μολυσμένων αντικειμένων (αιχμηρά αντικείμενα, ερωτικά βοηθήματα, κ.α.) μπορεί να οδηγήσουν σε λοίμωξη από ΣΜΝ.

#ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΣ_ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ_ΝΟΣΗΜΑΤΑ #ΣΥΦΙΛΗ #ΓΟΝΟΡΡΟΙΑ #ΧΛΑΜΥΔΙΑ #ΕΟΔΥ