Υπόθεση Novartis: Νίκος Μανιαδάκης ή… Γιάννης Αναστασίου ο μάρτυρας που πιάστηκε στη «φάκα»

Εξελίξεις στην εισαγγελική έρευναΠηγές Εφετείου: Η δίωξη στον μάρτυρα «Γιάννη Αναστασίου» της δικογραφίας για τη Novartis ήταν δρομολογημένη για μετά τις γιορτέςΟι γενικόλογες καταθέσεις του δεν έπεισαν τους εισαγγελείς και δεν του εξασφάλισαν την ασυλία που ζητούσεΤέσσερα φορτηγά οι «αποσκευές»

Στην «τσιμπίδα» της ΕΛΑΣ με το διαβατήριο στα χέρια λίγο πριν διαφύγει στο εξωτερικό με την οικογένειά του πιάστηκε παραμονές της Πρωτοχρονιάς

ο πρώην άτυπος σύμβουλος υπουργών Υγείας, Νίκος Μανιαδάκης, ο οποίος παλιότερα είχε ζητήσει να καταθέσει ως προστατευόμενος μάρτυρας για την υπόθεση Novartis και πλέον είναι αντιμέτωπος με το κακούργημα της παθητικής δωροδοκίας υπό τις επιβαρυντικές περιστάσεις του νόμου 1608/50 περί καταχραστών του Δημοσίου.

Αναλυτικότερα, ο Νίκος Μανιαδάκης, ο οποίος φέρεται να ήταν ένας από τους τρεις προστατευόμενους μάρτυρες που κατέθεσαν στοιχεία για την πολύκροτη υπόθεση Novartis, τέθηκε στο στόχαστρο των εισαγγελέων, καθώς φαίνεται να προέκυψαν σε βάρος του στοιχεία για χρηματικά ποσά που κατά την εισαγγελική έρευνα σχετίζονται με τις αθέμιτες πρακτικές της εν λόγω φαρμακοβιομηχανίας, προκειμένου να αποκτήσει κυρίαρχο ρόλο στην αγορά φαρμάκου.

Η υπόθεση του εν λόγω συμβούλου, που ουσιαστικά είναι ο δεύτερος κατηγορούμενος στην υπόθεση της φαρμακοβιομηχανίας μετά το πρώην στέλεχός της, εκτιμάται ότι θα σηματοδοτήσει εξελίξεις στην εισαγγελική
έρευνα. Τα δύο πρόσωπα είναι βέβαιο ότι σύντομα θα κληθούν να περάσουν τις πόρτες της Εισαγγελίας.

Πηγές Εφετείου: Η δίωξη στον μάρτυρα «Γιάννη Αναστασίου» της δικογραφίας για τη Novartis ήταν δρομολογημένη για μετά τις γιορτές

Η άσκηση ποινικής δίωξης για σοβαρότατο κακουργηματικού βαθμού αδίκημα σε βάρος του προστατευόμενου μάρτυρα και πρώην συμβούλου στο υπουργείο Υγείας, φαίνεται να ήταν δρομολογημένη από τους Εισαγγελείς Διαφθοράς.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες από το Εφετείο, ήταν θέμα ημερών για την Εισαγγελία Διαφθοράς η ανάκληση της ιδιότητας του προστατευόμενου μάρτυρα για τον σύμβουλο πρώην υπουργών Υγείας. Ο άλλοτε σύμβουλος έλαβε το όνομα «Γιάννης Αναστασίου» και φέρεται να έχει μιλήσει στους Εισαγγελείς για πολλές πτυχές της υπόθεσης Novartis, για τη φαρμακευτική δαπάνη και τις «πρακτικές επιρροής» για τις οποίες ελέγχεται η βιομηχανία.

Φαίνεται επίσης να είχε προσδιορίσει το ποσό των παράνομων χρημάτων που, κατά τον ίδιο, διακινήθηκε από τη Novartis την πενταετία 2010-2015 σε 1,8 δισ. ευρώ. Ωστόσο, ο «Γιάννης Αναστασίου» φαίνεται να κάνει γενικόλογες αναφορές όσον αφορά τα πρόσωπα και τα γεγονότα που συνδέονται με τα χρήματα αυτά. Οι πληροφορίες που έρχονται από το Θέμιδος Μέλαθρον, μάλιστα, αναφέρουν πως ο μάρτυρας Αναστασίου, παρέλειψε να αναφερθεί στον δικό του ρόλο στην όλη υπόθεση.

Έτσι, κατά δικαστικές πηγές, όταν προέκυψαν πριν από λίγο καιρό συγκεκριμένα στοιχεία που σχετίζονται με το θέμα παράνομων χρημάτων οι Εισαγγελείς Διαφθοράς έλαβαν απόφαση να στερήσουν αμέσως μετά τις γιορτές από τον πρώην σύμβουλο την ιδιότητα του προστατευόμενου μάρτυρα. Σύμφωνα με δικαστικές πηγές, ο σχεδιασμός των Εισαγγελέων ακυρώθηκε όταν ο «Γιάννης Αναστασίου» θέλησε να φύγει με την οικογένεια του στο εξωτερικό.

Σύμφωνα με την υπεράσπισή του, για το εν λόγω ταξίδι ήταν ενήμερες οι αρχές, σύμφωνα όμως με πληροφορίες από το Εφετείο και τον Άρειο Πάγο, το επικείμενο ταξίδι του, όχι μόνο γνωστό δεν ήταν, αλλά αντιθέτως προκάλεσε πολύωρες διαβουλεύσεις των αρμόδιων Εισαγγελέων και της Αστυνομίας σχεδόν όλη τη ημέρα της προπαραμονής της Πρωτοχρονιάς.

Έτσι, τα σύνορα έκλεισαν με εισαγγελική διάταξη ενόσω ο «Γιάννης Αναστασίου» βρισκόταν στο «Ελευθέριος Βενιζέλος», ενώ μέσα σε λίγες ώρες φαίνεται να ανακλήθηκε η ιδιότητα του προστατευόμενου μάρτυρα. Σχεδόν ταυτόχρονα ασκήθηκε σε βάρος του ποινική δίωξη για παθητική δωροδοκία υπό τις περιστάσεις του νόμου περί καταχραστών του Δημοσίου και στη θέση του «Γιάννη Αναστασίου» στη δικογραφία προστέθηκε το κανονικό όνομα του πρώην συμβούλου υπό την ιδιότητα του κατηγορουμένου με τον φάκελο να έχει ήδη διαβιβαστεί στον ανακριτή Διαφθοράς.

Η όλη εξέλιξη με τον «Γιάννη Αναστασίου» έχει προκαλέσει αντιδράσεις, με την υπεράσπιση του να αμφισβητεί τη νομιμότητα όσων έγιναν τη νύχτα της 30ης Δεκεμβρίου και κάποιους να υποστηρίζουν πως ο μάρτυρας έγινε κατηγορούμενος γιατί αρνήθηκε να ενδώσει σε πιέσεις που δέχθηκε για να «μιλήσει για εμπλοκή πολιτικών προσώπων».

Οι γενικόλογες καταθέσεις του δεν έπεισαν τους εισαγγελείς και δεν του εξασφάλισαν την ασυλία που ζητούσε

Ο κ. Μανιαδάκης, με το πλούσιο έργο στον χώρο της υγείας, ζήτησε αρχικά καθεστώς προστατευόμενου μάρτυρα και παρουσιάστηκε αυτοβούλως στους εισαγγελείς, αλλά σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις μάλλον οι γενικόλογες καταθέσεις του δεν έπεισαν τους εισαγγελείς και δεν του εξασφάλισαν την ασυλία που ζητούσε. Έτσι, τώρα που η δικαστική έρευνα μπαίνει πλέον στην ουσιαστική ανάκριση και εξέταση των στοιχείων, είναι δεδομένο ότι και οι καταθέσεις των προστατευόμενων θα περάσουν από «κόσκινο», προκειμένου να διαπιστωθεί αν όντως εισφέρουν στη διαλεύκανση της μεγάλης αυτής υπόθεσης διαφθοράς όπως προβλέπει η σχετική διάταξη που τροποποιήθηκε το 2014.

Πώς εξελίχθηκε η υπόθεση Μανιαδάκη

Σύμφωνα με προφητικά δημοσιεύματα από τις παραμονές της προσπάθειας διαφυγής του, ο ίδιος ισχυριζόταν ότι πιέστηκε από τους εισαγγελείς προκειμένου να καταθέσει με κίνδυνο μάλιστα να αυτοενοχοποιηθεί. Προφανώς ένας όψιμος ισχυρισμός περί πίεσης μάλλον δύσκολα πείθει όταν προηγήθηκαν αυτοβούλως δικές του καταθέσεις στους εισαγγελείς με βασικό αίτημα τον χαρακτηρισμό του ως προστατευόμενου. Όμως ο νόμος προβλέπει ότι μόνο αν αληθινά εισφέρει κάποιος στη διαλεύκανση μιας υπόθεσης υπάγεται σε καθεστώς προστασίας. Από την άλλη μεριά η δικογραφία μοιάζει να είναι πολύ βαριά για τον ίδιο, οπότε δύσκολα Θα μπορούσε να ξεφύγει από ενδεχόμενες κατηγορίες με το στρίβειν διά της προστασίας και για τον λόγο αυτό άλλωστε επιχειρήθηκε η διαφυγή.

Προκύπτει επίσης από πληροφορίες δημοσιεύματα και δηλώσεις ότι το FBI είχε εκφράσει τη δυσαρέσκειά του στις αρχές της χώρας για το καθεστώς προστασίας που είχε χορηγηθεί στη διάρκεια της προανάκρισης στον κατηγορούμενο πλέον καθηγητή χωρίς να έχει πραγματικά εισφέρει το παραμικρό στη διαλεύκανση του σκανδάλου που απασχόλησε τη δικαιοσύνη πολλών χωρών και μάλιστα χωρίς σφοδρές πολιτικές αντιδράσεις και θεωρίες περί σκευωριών. Στις αρχές του Δεκέμβρη σε συνάντηση που είχαν οι Αμερικανοί με τους έλληνες εισαγγελείς στη Βιέννη για ανταλλαγή πληροφοριών και στοιχείων από την έρευνα στο πλαίσιο της δικαστικής συνδρομής, υπήρξαν έντονες αντιρρήσεις για τη διατήρηση δικαστικής προστασίας του συγκεκριμένου μάρτυρα, δεδομένου ότι το FBI με βάση τα στοιχεία που διαθέτει τον θεωρεί ως βασικό εμπλεκόμενο στην υπόθεση. Φαίνεται δε ότι λίγο πριν του απαγγελθούν οι όποιες κατηγορίες ο ευκατάστατος καθηγητής έστειλε την οικοσκευή του με κοντέινερ στην Ισπανία και ετοιμάστηκε να αυτοεξοριστεί. Η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ξένη Δημητρίου ενεργοποίησε τις αστυνομικές και εισαγγελικές αρχές και εμπόδισε έγκαιρα άλλη μια διαφυγή σώζοντας την τιμή της δικαιοσύνης αλλά και της χώρας. Είναι ανέκδοτο στην ΕΕ το πώς διαχρονικά διέφυγαν τόσοι βασικοί κατηγορούμενοι μεγάλων υποθέσεων διαφθοράς.

Τελικά με δυο λόγια μόνο και ο συγκεκριμένος μάρτυρας ζήτησε προστασία όπως είχε ζητήσει για την υπόθεση του Noor One ο βασικός πρωταγωνιστής της παραπλανώντας τις αρχές και προκειμένου να προστατέψει τη δική του δραστηριότητα. Το μόνο δε που φαίνεται να του απέμεινε από το καθεστώς προστασίας είναι οι μηνύσεις και οι απειλές των πρώην υπουργών με τους οποίους τόσο στενά είχε συνεργαστεί για πολλά χρόνια. Ο κομβικός ρόλος του κ. Μανιαδάκη σε πανευρωπαϊκό μάλιστα επίπεδο ως κρίκος μεταξύ κυβερνητικών παραγόντων και της φαρμακευτικής εταιρείας είναι, όπως προκύπτει τουλάχιστον για το FBI, πολύ σοβαρό στοιχείο ενοχής, ενώ εκείνοι οι οποίοι πραγματικά εισφέρουν στοιχεία στην υπόθεση που διερευνούν και οι αμερικανικές αρχές είναι οι τρεις έλληνες προστατευόμενοι μάρτυρες τους οποίους εκπροσωπεί ο δικηγόρος Παύλος Σαράκης. Αναπροσαρμόζεται αναγκαστικά πλέον και η προσφιλής στη ΝΔ και στα φιλικά της MME θεωρία των στημένων σκευωριών του Μαξίμου ειδικά όταν προκύπτει ότι δικός τους άνθρωπος ήταν τουλάχιστον ο ένας από τους κουκουλοφόρους. Και πάλι όμως αντί να συνταχθούν όλοι στην απόφαση να διαλευκανθεί η υπόθεση και να αποδοθούν ευθύνες σε ένα από τα σκάνδαλα που ρήμαξαν το δημόσιο ταμείο γίνεται νέα προσπάθεια να εντοπιστούν ευθύνες και κενά στην εισαγγελική έρευνα. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι ήδη σε MME που στηρίζουν τη ΝΔ για τον πρώην σημαντικό συνομιλητή και συνεργάτη άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για την εντιμότητα και την ακεραιότητά του.

Τέσσερα φορτηγά οι «αποσκευές»

Ούτε ένα, ούτε δύο αλλά τέσσερα ήταν τα φορτηγά με τα οποία επιχείρησε να στείλει στο εξωτερικό την οικοσυσκευή του ο Νίκος Μανιαδάκης, πράγμα που αποδείκνυε πως αυτή τη φορά ο στόχος του δεν ήταν ένα απλό ταξίδι στο Λονδίνο ή τη Ζυρίχη αλλά μια μόνιμη μετακόμιση σε άγνωστο προορισμό. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Εφημερίδας των Συντακτών» κομβική για την εξέλιξη της υπόθεσης ήταν η συμπληρωματική κατάθεση που έδωσε ένας άλλος μάρτυρας ο οποίος έδειξε τον Νίκο Μανιαδάκη ως τον άνθρωπο που ήταν ο μεσάζοντας μεταξύ των φαρμακευτικών εταιρειών και δη της Novartis με τους εκάστοτε υπουργούς Υγείας, ενώ υπάρχουν και καταγεγραμμένες καταγγελίες για χρηματισμό του.

Ποιος είναι ο Νίκος Μανιαδάκης

Δεν συμμετείχα ποτέ σε κανένα όργανο ή επιτροπή σχετική με την έγκριση τιμολόγηση ή αποζημίωση φαρμάκων. Η ευθύνη για τις αποφάσεις αυτές είναι αποκλειστική αρμοδιότητα θεσμοθετημένων δημόσιων οργάνων των οποίων η σύνθεση και οι διαδικασίες λειτουργίας είναι σαφώς ορισμένες από την κείμενη νομοθεσία και των οποίων ουδέποτε υπήρξα τυπικά ή άτυπα μέλος ή συμμετείχα στις διαδικασίες τους. Η συμβουλευτική εμπλοκή μου ως ειδικού εμπειρογνώμονα αφορούσε αποκλειστικά και μόνο θέματα της ευρύτερης πολιτικής και των μεταρρυθμίσεων στον τομέα Υγείας. Τα παραπάνω λόγια αποτελούν κομμάτι μιας ανακοίνωσης που εξέδωσε τον Ιανουάριο του 2017 ο καθηγητής του Τομέα Διοίκησης Οργάνωσης Υπηρεσιών Υγείας και αναπληρωτής κοσμήτορας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, Νίκος Μανιαδάκης. Είναι η πρώτη από τις συνολικά δύο δημόσιες τοποθετήσεις του από τότε που το όνομά του ενεπλάκη στο σκάνδαλο της Novartis. Είναι πολύ πιθανό ο κ. Μανιαδάκης να μην προέβη στη συνέχεια σε κάποια άλλη δήλωση επειδή ένα μήνα αργότερα τον Φεβρουάριο του 2017 δύο δημοσιεύματα της «Εφημερίδας των Συντακτών» απέδειξαν πως ο καθηγητής και συμμετείχε στις διαδικασίες τιμολόγησης και είχε ουσιαστικό λόγο σε αυτές. Ο λόγος για τα 13 μέιλ που αποκάλυψε η «Εφημερίδα των Συντακτών» μεταξύ του κ. Μανιαδάκη και του υπουργού Υγείας Άδωνη Γεωργιάδη κατά το χρονικό διάστημα Αύγουστος 2013-Ιούνιος 2014. Η ανάμειξή του αποδεικνύεται από τη θεματολογία των μέιλ: Αποζημίωση νέων φαρμάκων-παρατηρητήριο τιμών, διατάξεις τιμολόγησης φαρμάκων, συνομιλίες για θέματα υγείας με τον ΟΟΣΑ, υπουργικές αποφάσεις για προαπαιτούμενα της διαπραγμάτευσης με την τρόικα για τα Μη Συνταγογραφούμενα Φάρμακα, υπουργικές αποφάσεις για τα ογκολογικά φάρμακα, πρόταση τιμών αναφοράς φαρμάκων.

Ένα εξ αυτών με ημερομηνία 20 Ιανουαρίου 2014 αποστέλλεται από τον κ. Μανιαδάκη προς τον υπουργό Υγείας και έχει θέμα Σχέδιο Υπουργικής Απόφασης. Το κείμενο που συνόδευε το μέιλ έλεγε τα εξής: «Βασιλεία (σ.σ η ιδιαιτέρα του υπουργού) αυτήν εδώ να υπογράψει πριν φύγουμε σήμερα, Νίκος». Νωρίτερα εκείνη τη μέρα η Διεύθυνση Φαρμάκων και Φαρμακείων του υπουργείου Υγείας είχε στείλει τόσο στον υπουργό όσο και σε άλλες υπηρεσίες του υπουργείου το τελικό προς υπογραφή σχέδιο που αφορούσε διατάξεις τιμολόγησης φαρμάκων αριθμ. οικ. 325/5851/Γ.Π./20.1.2014 και μπήκε σε ΦΕΚ την επόμενη μέρα (ΦΕΚ Β 88/21-01-2014).

Η παραδοχή του Άδωνη

Σε απάντησή του στην «Εφημερίδα των Συντακτών» ο κ. Γεωργιάδης είχε παραδεχτεί ότι ο κ. Μανιαδάκης ήταν άτυπος σύμβουλός του αλλά ότι δεν συμμετείχε στην τιμολόγηση. Αντιθέτως όπως έγραφε ο αντιπρόεδρος της ΝΔ, «ειδικά ο κ Μανιαδάκης, δεδομένης της διεθνούς φήμης του και σταδιοδρομίας, ήταν και αξιόπιστος για την τρόικα και άρα ακόμη πιο χρήσιμος». Θα ήταν ευχής έργον να μάθουμε κάποια στιγμή ποιος ήταν ο ρόλος του κ. Μανιαδάκη στη διαπραγμάτευση με τον επικεφαλής του τεχνικού κλιμακίου των θεσμών για την Υγεία. Τζουζέπε Καρόνε.

(Εφημερίδα των Συντακτών, ΑΠΕ-ΜΠΕ)