Ιστορικό δημοψήφισμα στη Χιλή: Ξαναγράφεται το Σύνταγμα πρώτη φορά μετά τη δικτατορία Πινοσέτ (video)

Οι Χιλιανοί τάχθηκαν την Κυριακή (25/10) με πολύ μεγάλη πλειοψηφία υπέρ της κατάρτισης νέου Συντάγματος για να αντικατασταθεί αυτό που κληροδότησε στη χώρα η στρατιωτική δικτατορία, στο δημοψήφισμα που οργανώθηκε έναν χρόνο μετά τον μαζικό λαϊκό ξεσηκωμό εναντίον των κοινωνικών ανισοτήτων, τότε που είχε παραλύσει η χώρα.

Κατά τα σχεδόν οριστικά αποτελέσματα, με πάνω από το 99% των εκλογικών τμημάτων να έχει ενσωματωθεί, οι ψήφοι υπέρ της κατάρτισης νέου θεμελιώδους νόμου

Η εκλογική επιτροπή ανέφερε ότι η συμμετοχή έφθασε περί το 50%. Αντιδρώντας στο αποτέλεσμα, ο συντηρητικός πρόεδρος Σεμπαστιάν Πινιέρα κάλεσε σε τηλεοπτικό του διάγγελμα σε «ενότητα» της χώρας για να καταρτιστεί «το νέο Σύνταγμα».

«Ως τώρα, το Σύνταγμα μας δίχαζε. Από αύριο, πρέπει όλοι μας να συνεργαστούμε ώστε να ώστε το νέο Σύνταγμα να γίνει χώρος ενότητας, σταθερότητας, του μέλλοντος», δήλωσε ο αρχηγός του κράτους.

Δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές, σε ατμόσφαιρα ευφορίας, πανηγύρισαν το αποτέλεσμα σε πολλές πλατείες στην πρωτεύουσα Σαντιάγο, ανάμεσά τους και στην πλατεία Ιταλίας, επίκεντρο του κινήματος αμφισβήτησης.

Qué lindo te ves, Chile. https://t.co/rdNOsZznc2

— Leyrian Colón-Stgo. (@iamleyri) October 26, 2020

«Γιορτάζουμε μια νίκη που κατακτήθηκε σε αυτή την πλατεία», που είναι «πιο αξιοπρεπής παρά ποτέ!», είπε ενθουσιασμένη η Γκρατσιέλα, 35χρονη πωλήτρια, ανάμεσα σε τραγούδια, κλάξον αυτοκινήτων, πυροτεχνήματα.

Ακριβώς έναν χρόνο νωρίτερα, μέρα προς μέρα, το κίνημα εναντίον των ανισοτήτων έφθανε σε σημείο καμπής, όταν 1,2 εκατ. άνθρωποι έκαναν πορεία ως αυτή την πλατεία, που οι διαδηλωτές μετονόμασαν σε «πλατεία αξιοπρέπειας».

«Δε θα το φανταζόμουν ποτέ πως εμείς οι Χιλιανοί θα ήμασταν ικανοί να ενωθούμε» για να προκύψει «τέτοια αλλαγή!» είπε η 46χρονη Μαρία Ισαβέλ, που πήγε στην πλατεία πιασμένη χέρι με χέρι με την 20χρονη κόρη της.

#Plebiscito2020 | Masiva celebración en distintos puntos del país https://t.co/E6QIJgKdbt y https://t.co/eHQYR9maPd pic.twitter.com/8nnCCoC6BQ

— CNN Chile (@CNNChile) October 26, 2020

«Αυτός ο θρίαμβος ανήκει στον λαό, χάρη στις προσπάθειες όλων φθάσαμε σε αυτή τη στιγμή της γιορτής», τόνισε ο 37χρονος Ντανιέλ και πρόσθεσε «αυτό που με κάνει πιο χαρούμενο είναι η συμμετοχή της νεολαίας, των νέων ανθρώπων που θέλουν να υπάρξουν αλλαγές».

Εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού, που έχει πλήξει σκληρά τη Χιλή (500.000 κρούσματα μόλυνσης από τον SARS-CoV-2, 14.000 θάνατοι εξαιτίας της COVID-19), μεγάλες ουρές ψηφοφόρων, με μάσκες στα πρόσωπα, είχαν σχηματιστεί στα εκλογικά τμήματα της πρωτεύουσας.

Πολλοί ψηφοφόροι μίλησαν την Κυριακή (25/10) για «ιστορική» ψηφοφορία. «Η Χιλή αξίζει μια εθνική κάθαρση και νομίζω πως αυτή είναι η αρχή», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων («AFP») ο Φελίπε, 35χρονος μηχανικός.

Η αντικατάσταση του Συντάγματος, κληρονομιάς της δικτατορίας του Αουγκούστο Πινοτσέτ (1973-1990), αποτελούσε μια από τις βασικές διεκδικήσεις των ανθρώπων που κατέβαιναν στους δρόμους για να διαδηλώσουν από τη 18η Οκτωβρίου 2019 και μετά, απαιτώντας περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη.

#ABCMundo¿Qué pasó en Chile?

Los chilenos decidieron reemplazar la actual Constitución, redactada durante el régimen militar de Augusto Pinochet (1973-1990).

Te contamos más en el siguiente video.

https://t.co/n9AZTWdkGO pic.twitter.com/L2DkDcobTV

— ABC Digital (@ABCDigital) October 26, 2020

Ο θεμελιώδης νόμος του κράτους περιορίζει πολύ τον ρόλο του κράτους και εγγυάται τη δραστηριότητα του ιδιωτικού τομέα σε όλα τα πεδία, ειδικά στην εκπαίδευση, στην υγεία, στις συντάξεις.

Οι 14,7 εκατομμύρια ψηφοφόροι κλήθηκαν στις κάλπες για να απαντήσουν σε δύο ερωτήματα: «Επιθυμείτε νέο Σύνταγμα;» και «Ποιο όργανο θα πρέπει να συντάξει το νέο Σύνταγμα;».

Μπορούσαν να επιλέξουν μεταξύ μιας «Μεικτής συνέλευσης», η οποία θα αποτελείται από εκλεγμένους πολίτες και κοινοβουλευτικούς, και μιας «Συντακτικής συνέλευσης», η οποία θα αποτελείται αποκλειστικά από πολίτες. Με βάση ανεπίσημες εκτιμήσεις, επικρατεί η δεύτερη επιλογή, ο σχηματισμός συντακτικής συνέλευσης αποτελούμενης από πολίτες.

Για τους υποστηρικτές του «Apruebo» («εγκρίνω»), που ανήκουν κυρίως στον κεντρώο και αριστερό χώρο, ένα νέο Σύνταγμα θα συνέβαλε να αρθούν βασικά εμπόδια για βαθιές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις σε μια από τις πιο άνισες κοινωνικά χώρες της Λατινικής Αμερικής.

«Από την έναρξη της αμφισβήτησης, αυτή είναι η πρώτη αληθινή ευκαιρία που μας παρουσιάστηκε για να υπάρξουν αλλαγές στην υγεία, στην παιδεία», εξήγησε η Πιλάρ, 47χρονη καθηγήτρια.

Chile decidió dejar atrás la Constitución impuesta durante la dictadura de Pinochet https://t.co/Uv8DW12iJH

— Chaco24.noticias (@Chaco24noticia) October 26, 2020

Οι υποστηρικτές του «Rechazo» («απορρίπτω») θεωρούν ότι θα ήταν εφικτό να γίνουν μεταρρυθμίσεις στο ήδη υφιστάμενο Σύνταγμα, το οποίο, σύμφωνα με τους ίδιους, εγγυήθηκε τη σταθερότητα στη Χιλή τις τελευταίες δεκαετίες και δεν χρειάζεται αντικατάσταση.

Ως την Κυριακή (25/10), καμία προηγούμενη απόπειρα αναθεώρησης του Συντάγματος της Χιλής δεν είχε φέρει καρπούς. Το υφιστάμενο Σύνταγμα καταρτίστηκε το 1980, με σκοπό να διατηρηθούν στην εξουσία τα πιο συντηρητικά κομμάτια της κοινωνίας της Χιλής, ακόμη και μετά το τέλος της δικτατορίας.

Ο στόχος «αυτής της συνταγματικής διαδικασίας είναι να βγούμε από τη σκιά της δικτατορίας του Πινοτσέτ», εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων («AFP») ο Μαρσέλο Μέγια, πολιτολόγος στο πανεπιστήμιο του Σαντιάγο.

Ακόμη ένα ζητούμενο, κατά τον ίδιο, είναι «να μπορέσουμε να επιλύσουμε με πολιτικά και ειρηνικά μέσα προβλήματα που έχουν γίνει δομικά και παραλύουν τη λειτουργία της δημοκρατίας στη Χιλή», όπως η ανισότητα και οι αποκλεισμοί.

Συνέπεια της πανδημίας ήταν ότι το δημοψήφισμα, που αρχικά προβλεπόταν να διεξαχθεί την 26η Απριλίου, αναβλήθηκε για την 25η Οκτωβρίου. Το κείμενο του νέου Συντάγματος θα τεθεί σε νέο δημοψήφισμα το 2022. Ως το ξέσπασμα της κρίσης, η Χιλή παρουσιαζόταν ως μια από τις σταθερότερες χώρες της Λατινικής Αμερικής, επαινείτο πάγια για τους μακροοικονομικούς της δείκτες.

Οι μαζικές κινητοποιήσεις, που άρχισαν με σπίθα την αύξηση της τιμής του εισιτηρίου του μετρό τις ώρες αιχμής, γιγαντώθηκαν, τροφοδοτούμενες από την οργή εναντίον των ελίτ, που δεν έχουν την παραμικρή σύνδεση με τη δύσκολη καθημερινότητα των περισσότερων, αιφνιδιάζοντας το σύνολο της πολιτικής τάξης.

Massive celebrations in Chile after 78% of the people voted in support of rewriting the country’s Pinochet-era constitution. pic.twitter.com/abydDNqJRj

— ian bremmer (@ianbremmer) October 26, 2020

Δικαστήριο επέβαλε 11 χρόνια κάθειρξη σε πρώην πολίτη των ΗΠΑ που είχε ανοίξει πυρ εναντίον διαδηλωτών πέρυσι

Εν τω μεταξύ, δικαστήριο της Χιλής έκρινε ένοχο και καταδίκασε να εκτίσει 11 χρόνια κάθειρξη πρώην υπήκοο των ΗΠΑ την Κυριακή (25/10) διότι άνοιξε πυρ με πιστόλι εναντίον διαδηλωτών στην παραθαλάσσια πόλη Ρενιάκα, κοντά στη Βαλπαραΐσο, πριν από έναν χρόνο.

Το δικαστήριο αποφάνθηκε ότι ο Τζον Κόβιν πράγματι άνοιξε πυρ εναντίον ομάδας διαδηλωτών σε προκυμαία της πόλης. Η κινητοποίηση στη Ρενιάκα ήταν μια από τις δεκάδες στη Χιλή στα τέλη του 2019, όταν η χώρα συγκλονιζόταν από μαζικές κινητοποιήσεις εναντίον της κοινωνικής αδικίας, οι οποίες είχαν, ωστόσο, αμαυρωθεί από εκτεταμένα επεισόδια και λεηλασίες.

Ο Κόβιν κρίθηκε ένοχος για τρεις κατηγορίες, συμπεριλαμβανομένων της απόπειρας ανθρωποκτονίας από πρόθεση και την αδικαιολόγητη χρήση όπλου σε δημόσιο δρόμο. Ούτε ο ίδιος, ούτε ο συνήγορος υπεράσπισής του ήταν διαθέσιμοι για σχόλια.

Good news: John Cobin, a wealthy far-right extremist from the USA who lives in Chile, has been sentenced to 11 years in prison. He shot and injured protesters in November last year in Reñaca, a seaside town on the Chilean coast. https://t.co/npzFDdRq1g

— Adam Brandon (@AdamBrandon84) October 25, 2020

Μετά το επεισόδιο, ένας άνδρας που ανέφερε πως ήταν ο Κόβιν τόνισε σε βίντεο το οποίο μεταφορτώθηκε στο YouTube πως άνοιξε πυρ με το πιστόλι του διότι το αυτοκίνητό του δέχθηκε επίθεση και περικυκλώθηκε από διαδηλωτές. «Φοβόμουν για τη ζωή μου, καθώς δεχόμουν επίθεση από βίαιο όχλο», ανέφερε στο βίντεο εκείνο, το οποίο στο μεταξύ έχει αφαιρεθεί από την πλατφόρμα και συνέχισε: «Δεν έκανα τίποτα κακό».

Ο Κόβιν, που κατάγεται από τη Νότια Καρολίνα, είχε κάποτε διεκδικήσει έδρα στο Κογκρέσο αυτοπροβαλλόμενος ως υποψήφιος που πιστεύει στο δόγμα της ελευθεριότητας. Μέσα ενημέρωσης στη Χιλή είχαν γράψει όταν τέθηκε υπό κράτηση από τις αρχές πως ήταν οπαδός της θεωρίας περί «ανωτερότητας» της λευκής φυλής εγκατεστημένος στη λατινοαμερικάνικη χώρα.

Σύμφωνα με αξιωματούχο του «State Department», ο Τζον Κόβιν αποποιήθηκε την ιδιότητα του αμερικανού πολίτη το 2015 και δεν είναι πλέον υπήκοος των ΗΠΑ.

Chile votó por enterrar la Constitución de Pinochet | La opción "Apruebo" arrasó en el histórico plebiscito https://t.co/FrqrZ6CvgP por @holajcrf vía @Pagina12

— Iɢɴᴀᴄɪᴏ Wᴀɪssʙʟᴜᴛʜ (@nachowais) October 26, 2020

#Plebiscito2020 #ChileDesperto

Contundente triunfo de "Apruebo": Chile reformará la Constitución que dejó el dictador Augusto Pinochethttps://t.co/kjqR0Hqcml pic.twitter.com/CaWr0yihxE

— C5N • #MinutoAMinuto (@MinutoAMinutoC5) October 26, 2020

Este domingo ha sido un día histórico para Chile. Se cumple una de las principales demandas de los manifestantes desde el inicio del estallido social, cambiar la Constitución de 1980, obra del régimen militar del dictador Pinochet. pic.twitter.com/gQ25R3GhYc

— Huerta12 (@Revistahuerta12) October 26, 2020

(πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ)