Θετική η Κομισιόν για χαλάρωση δημοσιονομικών κανόνων υπέρ της κοινής αμυντικής στρατηγικής

Από αριστερά, ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απευθύνονται σε συνέντευξη Τύπου μετά το πέρας της συνόδου κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες, Δευτέρα 3 Φεβρουαρίου 2025. (AP Photo/Omar Havana)

Θετική στις προτάσεις του Έλληνα πρωθυπουργού για τη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής άμυνας, αλλά και στην αντιπυραυλική άμυνα της Ευρώπης εμφανίσθηκε η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μετά το πέρας της άτυπης συνόδου κορυφής που διεξήχθη στις Βρυξέλλες τη Δευτέρα προκειμένου οι ηγέτες των «27»  να συζητήσουν τρόπους ενίσχυσης των αμυντικών δυνατοτήτων της ένωσης.

«Σημειώσαμε πρόοδο στις συζητήσεις μας για την οικοδόμηση της Ευρώπης της Άμυνας. Μας οδηγεί η κοινή αίσθηση του επείγοντος. Δεν συζητάμε πια για το ”αν”. Συζητάμε για το πώς θα το κάνουμε» τόνισε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα μετά το πέρας της Συνόδου.

Αντίδραση στις Αμερικανικές Πιέσεις και η Στρατηγική της Ε.Ε.

Στο ίδιο πλαίσιο, κεντρικό ζήτημα αποτέλεσαν οι διατλαντικές σχέσεις, ειδικά μετά την απειλή του πρώην Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, για εμπορικό πόλεμο με την Ευρώπη και τις δηλώσεις του περί πιθανής προσάρτησης της Γροιλανδίας. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έστειλαν ηχηρά μηνύματα προς την Ουάσινγκτον, με τη φον ντερ Λάιεν να υπογραμμίζει ότι:

«Η Ε.Ε. είναι έτοιμη για έναν ισχυρό αλλά εποικοδομητικό διάλογο με τις ΗΠΑ. Ωστόσο, εάν η Ε.Ε. στοχοποιηθεί άδικα ή αυθαίρετα, θα απαντήσουμε αποφασιστικά».

Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα είπε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση υποστηρίζει πλήρως το Βασίλειο της Δανίας, υπογραμμίζοντας το σεβασμό στονΧάρτη των Ηνωμένων Εθνών, των αρχών της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας και του απαραβίαστου των συνόρων.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός σύμφωνα με πληροφορίες τόνισε κατά τη σύνοδο ότι «είναι προς το συμφέρον της Ε.Ε. η συνεργασία με τις ΗΠΑ, και αυτό είναι ένα μήνυμα που η Ευρώπη πρέπει να εκπέμψει προς τη νέα αμερικανική διοίκηση» επισημαίνοντας παράλληλα την ανάγκη η ΕΕ μαζί με την ενίσχυση των αμυντικών της δυνατοτήτων να ενισχύσει τον ρόλο της στη διεθνή σκηνή. 

Χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Άμυνας και η Πρόταση Μητσοτάκη

Η Ε.Ε. προγραμματίζει την αύξηση των αμυντικών της δαπανών στα 500 δισ. ευρώ την επόμενη δεκαετία, από 8 δισ. ευρώ που ήταν την προηγούμενη εξαετία. Στο πλαίσιο αυτό, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα υπογράμμισε την ανάγκη επιτάχυνσης των διαδικασιών» και ότι η Επιτροπή θα εξετάσει τη χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων, ώστε να επιτραπεί μεγαλύτερη εθνική χρηματοδότηση για την άμυνα.

Υπενθυμίζεται ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, πρότεινε τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού εργαλείου ύψους 100 δισ. ευρώ, το οποίο θα στηρίξει την κοινή ευρωπαϊκή ασφάλεια, πέρα από τους εθνικούς προϋπολογισμούς, κατά το πρότυπο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF). Επίσης, πρότεινε αυξημένη ευελιξία στους δημοσιονομικούς κανόνες της Ε.Ε. ώστε να δοθεί περισσότερος δημοσιονομικός χώρος για τις αμυντικές δαπάνες.

Θετική η Κομισιόν

«Οι δύσκολοι καιροί απαιτούν έκτακτες λύσεις», δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν και πρόσθεσε πως είναι πρόθυμη να εξετάσει ευέλικτες λύσεις εντός του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, ώστε να επιτραπεί σημαντικά μεγαλύτερη δημόσια χρηματοδότηση για την άμυνα.

Παράλληλα, ανέφερε ότι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) εξετάζει τρόπους να αναπροσαρμόσει τις διαδικασίες δανεισμού και να ενισχύσει τη συνεργασία της με τον ιδιωτικό τραπεζικό τομέα, ώστε να χρηματοδοτήσει μεγαλύτερες επενδύσεις στην άμυνα και την ασφάλεια.

«Είμαι πρόθυμη να διερευνήσω όλο το φάσμα των δυνατοτήτων ευελιξίας του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης, ώστε να επιτραπεί σημαντικά μεγαλύτερη δημόσια χρηματοδότηση», δήλωσε από την πλευρά της η πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. 

«Υπάρχουν τρεις βαθμίδες που είναι δυνατές για τη χρηματοδότηση και ο εθνικός προϋπολογισμός είναι η πρώτη βαθμίδα», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν σημειώνοντας ωστόσο ότι οι προϋπολογισμοί αυτοί έχουν περιοριστεί από τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ. 

Επιπλέον όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) είπε ότι διερευνώνται οι  τρόποι  για να αλλάξουν οι διαδικασίες δανεισμού με τη συνεργασία του ιδιωτικού τομέα

«Η ΕΤΕπ είναι πρόθυμη να το κάνει αυτό. Λένε, δικαίως, ότι αυτό που χρειάζονται είναι εμβληματικά έργα στο τραπέζι της ΕΤΕπ. Και, φυσικά, χρειαζόμαστε περισσότερη ιδιωτική χρηματοδότηση, οπότε πρέπει να έχουμε διάλογο με τον ιδιωτικό τραπεζικό τομέα, ώστε να εκσυγχρονίσει τις πρακτικές δανεισμού του».

Ακόμη είπε ότι πρέπει να ενισχυθεί ο συντονισμός της Ένωσης στον τομέα της άμυνας, για παράδειγμα, μέσω κοινών προμηθειών που θα διασφαλίζουν τη διαλειτουργικότητα των αμυντικών συστημάτων.

Άκόμη μια παράμετρος που συζητήθηκε και έθεσε η φον ντερ Λάιεν ήταν η ανάγκη προώθησης της αμυντικής καινοτομίας, τομέας που προσφέρει μεγάλες ευκαιρίες για την Ελλάδα, φέρνοντας ως παράδειγμα τη συνεργασία με την ουκρανική αμυντική βιομηχανία. 

«Η δική μας αμυντική βιομηχανία μπορεί να μάθει πολλά από την ουκρανική αμυντική βιομηχανία…Εάν ξοδεύουμε δισεκατομμύρια και δισεκατομμύρια από τα χρήματα των φορολογουμένων, χρειαζόμαστε απόδοση της επένδυσης με τη μορφή αυξημένης τεχνογνωσίας και καλών θέσεων εργασίας εδώ στην Ευρώπη».

Αντιαεροπορική Άμυνα: Υποστήριξη στην Πρόταση Μητσοτάκη - Τουσκ

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε και στο θέμα της αντιπυραυλικής άμυνας της Ευρώπης, με την πρόταση του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Πολωνού πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ.

Η φον ντερ Λάιεν αναγνώρισε ότι κανένα κράτος-μέλος δεν μπορεί να αναπτύξει μόνο του ένα πλήρες σύστημα αντιαεροπορικής άμυνας, ωστόσο υπογράμμισε ότι η ασπίδα αυτή είναι απολύτως αναγκαία.

«Με τον πόλεμο στα σύνορά μας, αυτό είναι κάτι απολύτως απαραίτητο», τόνισε.

Πρόσθεσε ότι οι λεπτομέρειες του σχεδίου δεν έχουν ακόμη αποσαφηνιστεί, αλλά ξεκαθάρισε πως πρόκειται για κοινό ευρωπαϊκό εγχείρημα, το οποίο πρέπει να προχωρήσει.

Εταιρικές σχέσεις με το Ηνωμένο Βασίλειο και το ΝΑΤΟ

Στη Σύνοδο, ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στις εταιρικές σχέσεις της Ε.Ε. με το ΝΑΤΟ, τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Κιρ Στάρμερ, συμμετείχε στις συζητήσεις για την εμβάθυνση της αμυντικής συνεργασίας.

«Η στρατηγική σχέση Ε.Ε. – ΝΑΤΟ είναι καθοριστική για την ευρωπαϊκή και διατλαντική ασφάλεια», δήλωσε ο Αντόνιο Κόστα, ενώ ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, ξεκαθάρισε πως η ευρωπαϊκή άμυνα χωρίς τη συμμετοχή των ΗΠΑ «δεν θα λειτουργήσει».

Όσον αφορά το Ηνωμένο Βασίλειο, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου το χαρακτήρισε «φυσικό εταίρο» της Ένωσης, επισημαίνοντας ότι υπάρχουν πολλά περιθώρια για συνεργασία στον τομέα της άμυνας και των παγκόσμιων προκλήσεων. Η εμβάθυνση της συνεργασίας θα τεθεί εκ νέου επί τάπητος στη Σύνοδο Κορυφής Ε.Ε. – Ηνωμένου Βασιλείου τον Μάιο.

Η άτυπη Σύνοδος Κορυφής ανέδειξε την ανάγκη για ταχύτερη και ισχυρότερη εμβάθυνση της ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής. Η πρόταση Μητσοτάκη για ευρωπαϊκή χρηματοδότηση στην άμυνα και η στήριξη στην κοινή αντιπυραυλική ασπίδα καταδεικνύουν τη στροφή της Ε.Ε. προς μια πιο αυτόνομη στρατηγική άμυνας. Ταυτόχρονα, η Ευρώπη διαμηνύει στην Ουάσιγκτον ότι επιθυμεί συνεργασία, αλλά δεν θα ανεχθεί πιέσεις και μονομερείς ενέργειες.

Το επόμενο διάστημα θα είναι καθοριστικό για την εφαρμογή των αποφάσεων που τέθηκαν στη Σύνοδο, καθώς η Ε.Ε. επιχειρεί να θωρακίσει την ασφάλειά της εν μέσω γεωπολιτικών προκλήσεων.

Related...Μητσοτάκης: Είναι προς το συμφέρον της ΕΕ η συνεργασία με τις ΗΠΑΑρθρο του Κυριάκου Μητσοτάκη στους FT: Η Ευρώπη πρέπει να δαπανήσει περισσότερα για τη άμυνα τηςΗ αμυντική βιομηχανία της ΕΕ και η ΜεσόγειοςΗ δεύτερη θητεία του Τραμπ και η αμερικανική ΗγεμονίαΠροεδρία Τραμπ: Επιστροφή στο μέλλον ή απλά η συνέχεια του έκδηλου πεπρωμένου;Η ευρωπαϊκή άμυνα το 2025