The Fall of the House of Commons: Μια όπερα για τη συνύπαρξη ανθρώπινης και τεχνητής νοημοσύνης

«The Fall of the House of Commons», στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ.

Η υπόθεση του έργου, η οποία αναπτύσσεται σε πέντε σκηνές, προσωποποιείται σε ένα ραγισμένο ζευγάρι (Αυτόν και Αυτή), σε μια επισκέπτρια (Δανάη) σωσία της απούσας συντρόφου, και κυρίως σε μια πανταχού παρούσα και τα πάντα επιβλέπουσα ψηφιακή βοηθό (Έρικα_7) που καταγράφει τη μνήμη του Οίκου, τη μήνη των ενοίκων και το συμβιωτικό σταυρόλεξο. Ο εγκιβωτισμός σε έναν χώρο όπου όλες οι ανάγκες και οι απολαύσεις μπορούν να ικανοποιηθούν σχηματικά (από τον πύργο με τους υπηρέτες του 19ου αιώνα μέχρι τις αστείρευτες ψηφιοποιημένες υπηρεσίες του 21ου αιώνα) αγγίζει σταδιακά τα όριά του, το όριο τελείωσης ή / και εκείνο της (αυτο)καταστροφής του.

Η σύγχρονη όπερα «The Fall of the House of Commons», ένα φουτουριστικό και τολμηρό έργο για τη μυστηριώδη συνύπαρξη ανθρώπινης και τεχνητής νοημοσύνης, έρχεται στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για πέντε παραστάσεις, στις 3, 4, 8, 10 και 11 Μαΐου.

Το έργο, σε μουσική Ορέστη Παπαϊωάννου, σύλληψη - δραματουργία Αλέκου Λούντζη και λιμπρέτο Αλέκου Λούντζη και Ορφέα Απέργη, ζωντανεύει μέσα από τη σκηνοθετική ματιά του Αλέξανδρου Ευκλείδη έναν κόσμο φαντασίας, μια πραγματικότητα όχι μακρινή από τη δική μας, συνομιλώντας με το αρχετυπικό διήγημα του Έντγκαρ Άλλαν Πόε «Η πτώση του οίκου των Άσερ».

«The Fall of the House of Commons», Γ. Ιατρού.

Μια σύγχρονη όπερα για το «ραγισμένο οικοσύστημα των μεταμοντέρνων πόλεων», όπως τη βλέπουν οι δημιουργοί της. Θυμίζοντας όλο και περισσότερο αντανάκλαση σε σβηστή οθόνη υψηλής ευκρίνειας, το εσωτερικό των σύγχρονων διαμερισμάτων φιλοξενεί μια μυστήρια συνύπαρξη ανθρώπινης και τεχνητής νοημοσύνης. Όλα τα αγαθά παραδίδονται κατ’ οίκον, οι σχέσεις πλέκονται και ξεσπούν εντός, οι φαντασιώσεις ακούγονται σαν ήχοι κλήσης.

Το έργο ιχνογραφεί τους ήχους που παράγει η ζωή εντός και εκτός των τειχών του πιο κοινού διαμερίσματος του σήμερα. Το αυτοαναφορικό σύμπαν του ζευγαριού που το κατοικεί αποπνέει μια φασματική ισορροπία. Δεσπόζει η ψηφιακή, ανθρωπόμορφη επόπτρια Έρικα_7, πάντα διαθέσιμη να ξαναγράψει τη μνήμη του οίκου και να δώσει λύσεις στο σταυρόλεξο της συμβίωσης.

«Ο οίκος των Άσερ στη δική μας εκδοχή γίνεται το κοινό σπίτι. Το σπίτι των κοινών ανθρώπων που ζουν σε πανομοιότυπα διαμερίσματα μια προδιαγεγραμμένη ζωή. Μια ζωής εγκλεισμού και μοναξιάς»

Η δραματουργική συνομιλία με τον Πόε αξιοποιείται για την αντιδιαστολή του «υψηλού» και του κιτς, αλλά και για τον λειτουργικό συνδυασμό μουσικών ιδιωμάτων από την αρχειοθήκη του κλασικού μελοδράματος ως τα πολυστιλιστικά ασεμπλάζ της μεταμοντέρνας μουσικής.

Για τη σύλληψη και δραματουργία του έργου, ο Αλέκος Λούντζης, ο οποίος υπογράφει και το λιμπρέτο σε συνεργασία με τον Ορφέα Απέργη, σημειώνει: «Η όπερα επιχειρεί να μεταγγίσει την ασφυξία του πρωτότυπου διηγήματος στο ομογενοποιημένο παρόν και να προβάλει τη δίκοπη αίσθηση στο μόνο υλικό που μας βρίσκεται άφθονο, ψηφιοποιημένο και απτό - ανέγγιχτο ή νοθευμένο απ’ την κατάχρηση· στο κοινό εδώ και τώρα που υφαίνει το ερχόμενο σύμπαν κλειστοφοβίας του δικού μας κόσμου».

M. Μακρυνιώτη

Η μουσική σύνθεση του Ορέστη Παπαϊωάννου αντλεί από ευρεία γκάμα ειδών εστιάζοντας στις νέες υβριδικές κατευθύνσεις της φωνητικής μουσικής στον 21ο αιώνα, ενώ η ενορχήστρωση έχει σχεδιαστεί για μικρό σύνολο που θυμίζει τζαζ μπάντα (τρομπέτα, σαξόφωνο / κλαρινέτο, τρομπόνι, κρουστά, συνθεσάιζερ, κοντραμπάσο) υπηρετώντας την αστική θεματική του έργου αλλά και τη χρήση τζαζ στοιχείων.

Ο Ορέστης Παπαϊωάννου επισημαίνει: «Το The Fall of the House of Commons υιοθετεί μια πλουραλιστική και εκλεκτική μουσική προσέγγιση που αντικατοπτρίζει τις θεματικές αντιθέσεις του λιμπρέτου, όπως παρόν – παρελθόν, ανθρώπινο – τεχνητό, σύγχρονο – παραδοσιακό, τάξη – χάος. Μέσω αυτής της λογικής προκύπτουν τόσο διχοτομίες όσο και προσμείξεις φαινομενικά αντιθετικών στοιχείων, όπως για παράδειγμα η τονική και ατονική γλώσσα, η ομιλία και το τραγούδι, δημιουργώντας μουσικά ή εκφραστικά υβρίδια. Έτσι, το έργο δεν ακολουθεί μία αέναη φόρμα αλλά είναι διαχωρισμένο σε μικρότερα μουσικά επεισόδια-“ταμπλό”, που διακόπτουν εσκεμμένα τη ροή του».

Τη σκηνοθεσία της παράστασης, που διαδραματίζεται σε ένα διαμέρισμα-κουτί, υπογράφει ο Αλέξανδρος Ευκλείδης, ο οποίος επιχειρεί να αναδείξει την απόσταση και την εγγύτητα με τον φουτουριστικό κόσμο που γίνεται μέρος της σύγχρονης πραγματικότητας. «Στο έργο μάς απασχολεί η σχέση μας με τη νέα εποχή, η καθημερινότητά μας σε έναν καινούριο κόσμο όπου άνθρωποι και μηχανές συμβιώνουν και αλληλεπιδρούν. Ο οίκος των Άσερ στη δική μας εκδοχή γίνεται το κοινό σπίτι. Το σπίτι των κοινών ανθρώπων που ζουν σε πανομοιότυπα διαμερίσματα μια προδιαγεγραμμένη ζωή. Μια ζωής εγκλεισμού και μοναξιάς», υπογραμμίζει.

Χ. Μαλιαμάνη

Το φουτουριστικό σκηνικό και τα κοστούμια υπογράφει ο Γιάννης Κατρανίτσας, τον σχεδιασμό βίντεο οι Μάριος Γαμπιεράκης και Χρυσούλα Κοροβέση, και τον σχεδιασμό φωτισμών και τη χαρτογράφηση προβολών ο Χρήστος Τζιόγκας.

Τους ρόλους ερμηνεύουν οι Χρύσα Μαλιαμάνη (Έρικα_7), Γεώργιος Ιατρού (Αυτός), Μιράντα Μακρυνιώτη (Δανάη) και Αλέξιος Ζερβάνος (Συζητητής).

Ο Μιχάλης Παπαπέτρου διευθύνει το εξαμελές μουσικό σύνολο, το οποίο αποτελούν οι: Κώστας Τζέκος (κλαρινέτο, σαξόφωνο), Σπύρος Αρκούδης (τρομπέτα), Γιώργος Κρίμπερης (τρομπόνι), Χάρης Παζαρούλας (κοντραμπάσο), Καζούγιο Τσουνεχίρο (κρουστά) και Φρίξος Μόρτζος (πλήκτρα).

Η παραγωγή παρουσιάστηκε για πρώτη φορά τον Ιούνιο του 2023 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου.

Οι παραστάσεις του έργου The Fall of the House of Commons της 4ης και 11ης Μαΐου θα παρουσιαστούν σε συνθήκες καθολικής προσβασιμότητας.

info

The Fall of the House of Commons

3, 4, 8, 10, 11 Μαΐου

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Ώρα έναρξης: 20.30 (Κυριακή: 19.30)

Τιμές εισιτηρίων: €15, €20. Φοιτητικό, παιδικό: €10. 

Related...«Η Βεγγέρα» στο Εθνικό Θέατρο: Μια κωμωδία ηθών γεμάτη ανατροπές και παρεξηγήσειςΛούβρο: Οι κρυφές πτυχές του διασημότερου μουσείου στο κόσμο αποκαλύπτονταιΧορός στη Στέγη: «My Fierce Ignorant Step» - Μια παράσταση για την ευφορία του να ζεις