Πώς οι δυτικές κυρώσεις μπορούν να πλήξουν τη Ρωσία

Οι αυξανόμενες εντάσεις μεταξύ της Μόσχας και των δυτικών δυνάμεων έχουν αυξήσει την προοπτική επιβολής νέων κυρώσεων στη Ρωσία, πιθανώς τις αυστηρότερες μέχρι τώρα, εάν επιτεθεί στη γειτονική Ουκρανία.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση απειλεί με «τεράστιες» οικονομικές κυρώσεις ενώ οι Δημοκρατικοί στη Γερουσίας των ΗΠΑ παρουσίασαν νομοσχέδιο για την επιβολή σαρωτικών κυρώσεων σε Ρώσους κυβερνητικούς

και στρατιωτικούς αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, και τραπεζικών ιδρυμάτων, εάν το Κρεμλίνο εμπλακεί σε εχθροπραξίες κατά του Κιέβου.

Οι δυτικές χώρες επιδιώκουν να παρουσιάσουν ένα ενιαίο διπλωματικό μέτωπο, προτού ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Αντονι Μπλίνκεν, συναντήσει τον Ρώσο ομόλογό του, Σεργκέι Λαβρόφ στη Γενεύη την Παρασκευή, κάτι που θεωρείται ως μία από τις τελευταίες ευκαιρίες για να σταματήσει τη Ρωσία από το να εξαπολύσει νέα επίθεση κατά των γειτόνων της.

Η Ρωσία έχει συγκεντρώσει δεκάδες χιλιάδες στρατεύματα κοντά στα σύνορα της Ουκρανίας. Ωστόσο, αρνείται ότι σχεδιάζει να επιτεθεί. Υπενθυμίζεται ότι υπόκειται σε κυρώσεις από την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014. Περαιτέρω τιμωρητικά μέτρα προστέθηκαν μετά τη δηλητηρίαση ενός Ρώσου πρώην κατάσκοπου στη Βρετανία το 2018 αλλά και μετά από την φερόμενη ρωσική ανάμειξη στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ του 2016, που κέρδισε ο Ντόναλντ Τραμπ.

Η Ρωσία έχει αρνηθεί οποιοδήποτε ρόλο στη δηλητηρίαση του πρώην κατασκόπου Γιούρι Σκριπάλ και της κόρης του ενώ διαψεύδει την παρέμβασή της σε ξένες εκλογές.

Ακολουθούν ορισμένοι τρόποι με τους οποίους οι οικονομικές κυρώσεις θα μπορούσαν να στοχεύουν τη Ρωσία:

Αποσύνδεση από το SWIFT

Ενα από τα πιο σκληρά μέτρα θα ήταν η αποσύνδεση του ρωσικού χρηματοπιστωτικού συστήματος από το παγκόσμιο σύστημα ανταλλαγής μηνυμάτων SWIFT, που χρησιμοποιείται ευρέως στις διεθνείς χρηματοοικονομικές συναλλαγές.

Το SWIFT, το οποίο χρησιμοποιείται από περισσότερα από 11.000 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε περισσότερες από 200 χώρες, είναι ένας συνεταιρισμός με έδρα το Βέλγιο και διοικείται από ένα διοικητικό συμβούλιο 25 μελών, συμπεριλαμβανομένου του Εντι Αστάνιν, προέδρου του National Clearing Centre της Ρωσίας (NCC).

Υπάρχει, εξάλλου, προηγούμενο: Τον Μάρτιο του 2012, το ​​SWIFT αποσύνδεσε τις ιρανικές τράπεζες, καθώς οι διεθνείς κυρώσεις έγιναν αυστηρότερες κατά της Τεχεράνης για το πυρηνικό της πρόγραμμα - μια κίνηση που οδήγησε τη χώρα στο να χάσει τα μισά της έσοδα από τις εξαγωγές πετρελαίου και το 30% του εξωτερικού εμπορίου, σύμφωνα με τη δεξαμενή σκέψης Carnegie Moscow Center.

Η οικονομία του Ιράν είναι σαφώς μικρότερη και δεν είναι τόσο συνδεδεμένη διεθνώς όσο η ρωσική, της οποίας η διασύνδεση με τη Δύση έχει λειτουργήσει ως ασπίδα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γερμανία θα χάσουν τα περισσότερα, καθώς οι τράπεζές τους είναι οι πιο συχνοί χρήστες του SWIFT στις συναλλαγές τους με ρωσικές τράπεζες.

Οι εκκλήσεις για διακοπή πρόσβασης της Ρωσίας στο SWIFT διατυπώθηκαν το 2014 όταν η Μόσχα προσάρτησε την Κριμαία, ωθώντας τη Μόσχα να αναπτύξει ένα εναλλακτικό σύστημα ανταλλαγής μηνυμάτων, το SPFS.

Ο αριθμός των μηνυμάτων που αποστέλλονται μέσω SPFS έφτασε τα 2 εκατομμύρια περίπου, ή το ένα πέμπτο της ρωσικής εσωτερικής κίνησης, το 2020, σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα, η οποία στοχεύει να αυξήσει αυτό το ποσοστό στο 30% το 2023. Ωστόσο, το σύστημα SPFS, το οποίο έχει περιορισμένο για μηνύματα και λειτουργεί μόνο τις καθημερινές, δυσκολεύτηκε να προσελκύσει ξένα μέλη.

Μια αποκοπή της Ρωσίας από το SWIFT θα προκαλούσε άμεση διαταραχή, αλλά ο αντίκτυπος θα μειωνόταν με την πάροδο του χρόνου, εκτιμούν οι ειδικοί.

Ορισμένες πληρωμές θα καθυστερήσουν και μπορεί να υπάρξει αυξημένο κόστος για την δημιουργία νέων, αλλά σε γενικές γραμμές είναι απίθανο να υπάρξει μαζική κατάρρευση του ρωσικού εμπορίου, εφόσον αυτό το εμπόριο παραμένει νόμιμο/χωρίς κυρώσεις, εξηγούν.

Περιορισμός των τσιπ

Ο Λευκός Οίκος έχε πει στην αμερικανική βιομηχανία τσιπ να είναι προετοιμασμένη για νέους περιορισμούς στις εξαγωγές προς τη Ρωσία, εάν η Μόσχα επιτεθεί στην Ουκρανία, σύμφωνα με πηγές. Αυτό περιλαμβάνει δυνητικό αποκλεισμό της πρόσβασής της σε παγκόσμιες ηλεκτρονικές προμήθειες.

Παρόμοια μέτρα εφαρμόστηκαν κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλα δυτικά έθνη διατήρησαν αυστηρές τεχνολογικές κυρώσεις στη Σοβιετική Ένωση, καθιστώντας την τεχνολογικά καθυστερημένη και περιορίζοντας την ανάπτυξή της.

Χτύπημα στην αγορά ομολόγων

Η πρόσβαση σε ρωσικά ομόλογα περιορίζεται ολοένα και περισσότερο και οι περιορισμοί θα μπορούσαν να γίνουν περαιτέρω αυστηρότεροι, με την απαγόρευση συμμετοχής στη δευτερογενή αγορά.

Τον Απρίλιο του 2021, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν απαγόρευσε σε Αμερικανούς επενδυτές να αγοράζουν νέα ομόλογα σε ρωσικό ρούβλι - OFZs όπως είναι γνωστά - λόγω κατηγοριών για ρωσική ανάμειξη στις αμερικανικές εκλογές.

 Οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν το 2015 κατέστησαν το μελλοντικό ρωσικό χρέος σε δολάρια μη επιλέξιμο για πολλούς επενδυτές και για δείκτες όπως ο EMBI Global της JPMorgan. Αυτά τα μέτρα μείωσαν το εξωτερικό χρέος της Ρωσίας κατά 33% από τις αρχές του 2014 - από 733 δισεκατομμύρια δολάρια σε 489 δισ. το τρίτο τρίμηνο του 2021. Το χαμηλότερο χρέος βελτιώνει τον ισολογισμό μιας χώρας σε πρώτη ανάγνωση, αλλά της στερεί πηγές χρηματοδότησης που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην οικονομική μεγέθυνση και την ανάπτυξη.

Επιχειρήσεις και οικονομικοί παράγοντες

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ενωση έχουν ήδη επιβάλλει κυρώσεις στον ενεργειακό, χρηματοοικονομικό και αμυντικό τομέα της Ρωσίας.

Ο Λευκός Οίκος είχε στο παρελθόν επιβάλει περιορισμούς στις μεγαλύτερες τράπεζες της Ρωσίας και μέτρα που στοχεύουν στην ικανότητα της Μόσχας να μετατρέπει τα ρούβλια σε δολάρια και άλλα νομίσματα. Η Ουάσιγκτον θα μπορούσε επίσης να στοχεύσει το Ρωσικό Ταμείο Αμεσων Επενδύσεων που υποστηρίζεται από το κράτος. 

Οι κυρώσεις που εφαρμόζονται σε μεμονωμένες εταιρείες συχνά προκαλούν πλήγμα σε έναν ολόκληρο κλάδο, σύμφωνα με τον πρώην οικονομολόγο του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μαρκ Στόουν, καθώς κάνουν τους επενδυτές να ανησυχούν ότι οι περιορισμοί θα διευρυνθούν ή ότι δεν θα μπορέσουν να διαφοροποιηθούν.

«Η επιβολή κυρώσεων σε όλες τις συναλλαγές με τις ρωσικές τράπεζες και η δέσμευση περιουσιακών στοιχείων θα ήταν πιο επιδραστική και πιο στοχευμένη» από μια αποσύνδεση από το SWIFT, η οποία θα ήταν πραγματικά χρήσιμη μόνο μετά από ευρείες οικονομικές κυρώσεις από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρωπαϊκή Ενωση» σύμφωνα με τους ειδικούς.

ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕΟ ρόλος της Ε.Ε. στη διαχείριση της ρωσο-ουκρανικής κρίσηςΟ άξονας συνεργασίας Κίνας-Ρωσίας και οι κίνδυνοι για τη ΔύσηO EastMed, οι αμερικανο-τουρκικές σχέσεις και το εθνικό συμφέρον της Ελλάδας