Ποιοί...εφεύρεσαν και χρησιμοποίησαν πρώτοι τη λαβή του χεριού

Οι Αυστραλοπίθηκοι στην Αφρική, που εμφανίστηκαν πριν το γένος των ανθρώπων (Homo), ήταν αυτοί που πιθανότατα ανέπτυξαν πρώτοι την ικανότητα να πιάνουν αντικείμενα και να τα μετατρέπουν σε πρωτόγονα εργαλεία, σχεδόν πριν από 3 εκατομμύρια χρόνια, πολύ νωρίτερα από τον λεγόμενο «επιδέξιο άνθρωπο» (Homo habilis), όπως πιστευόταν έως τώρα. Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας επιστημονικής μελέτης, που για πρώτη φορά μεταθέτει ακόμη πιο βαθιά στο παρελθόν την «εφεύρεση» της λαβής, χάρη στην οποία ο άνθρωπος πέρασε σε άλλο επίπεδο από τα ζώα.

Ερευνητές από τη Γερμανία (Ινστιτούτο Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ Λειψίας), τη Βρετανία (Πανεπιστήμια Κεντ και University College Λονδίνου) και την Αυστρία (Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας Βιέννης), με επικεφαλής τον παλαιοανθρωπολόγο Μάθιου Σκίνερ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Science", σύμφωνα με το ίδιο και το "New Scientist", ουσιαστικά «εκθρόνισαν» τον Homo habilis από το βάθρο του, ως το είδος που ανακάλυψε την επιδέξια λαβή και την χρησιμοποίησε για να πιάσει τα πρώτα λίθινα εργαλεία.

Η τιμή αυτή φαίνεται πως περνάει σε ένα παλαιότερο προγονικό είδος, τον πιο πιθηκόμορφο «Αυστραλοπίθηκο Αφρικάνους». Αν και υπάρχουν ζώα, όπως οι χιμπατζήδες που πιάνουν αντικείμενα (π.χ. κλαδιά) και τα χρησιμοποιούν ως εργαλεία, η ανθρώπινη λαβή είναι μοναδική σε ακρίβεια και δύναμη.

Στη νέα μελέτη, οι ερευνητές μελέτησαν, με τη βοήθεια ειδικού τομογράφου, τις ανατομικές διαφορές σε διάφορα είδη προανθρώπων και στους Νεάντερταλ, ιδίως στα οστά του μετακαρπίου, δηλαδή στα πέντε κόκαλα στην παλάμη του χεριού, πάνω από τα δάχτυλα. Διαπίστωσαν με αυτό τον τρόπο ότι, όπως αποκαλύπτουν τα απολιθώματα των Αυστραλοπιθήκων, που ζούσαν πριν από περίπου 2 έως 3 εκατομμύρια χρόνια, τα χέρια τους ήσαν ικανά για ανθρώπινου τύπου λαβές και άρα για χρήση εργαλείων.

Τα αρχαιότερα γνωστά λίθινα εργαλεία έχουν βρεθεί στην Αιθιοπία και χρονολογούνται προ 2,6 εκατ. ετών περίπου. Είτε, λοιπόν, οι Αυστραλοπίθηκοι είχαν την ανατομική δυνατότητα να πιάνουν εργαλεία σχεδόν μισό εκατομμύριο χρόνια προτού τελικά ανακαλύψουν πώς να χρησιμοποιούν τις κοφτερές πέτρες ως εργαλεία, είτε είχαν από τότε κάνει χρήση πρωτόγονων εργαλείων, απλώς αυτά δεν έχουν βρεθεί ακόμη.

Οι επιστήμονες, όπως είπαν, δεν μπορούν να είναι σίγουροι πόσο επιδέξια και δυνατή ήταν η λαβή των Αυτραλοπιθήκων, χωρίς να αποκλείουν πάντως ότι ήταν ήδη αρκούντως ανθρώπινη. Προς το παρόν, η ταυτότητα του πρώτου χειριστή (λίθινων) εργαλείων παραμένει αβέβαιη, όμως οι Αυστραλοπίθηκοι βάζουν σοβαρή υποψηφιότητα. Μια δυσκολία στις έρευνες είναι ότι τα ολοκληρωμένα απολιθώματα χεριών είναι τρομερά σπάνια. Για περισσότερη σιγουριά, οι επιστήμονες θα πρέπει να βρουν λίθινα εργαλεία δίπλα σε απολιθώματα Αυστραλοπιθήκων.

Σύνδεσμος: Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία (με συνδρομή) στη διεύθυνση:
http://www.sciencemag.org/content/347/6220/395