Τράπεζες: Σταθεροποιούνται τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα

Σταθεροποίηση καταγράφουν τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (Non Performing Exposures - NPEs) των εγχώριων τραπεζών, όπως καταγράφεται στην ενδιάμεση έκθεση της ΤτΕ. Σύμφωνα με αυτή ο σχετικός δείκτης (λόγος NPEs προς τις συνολικές χορηγήσεις) διαμορφώθηκε τον Σεπτέμβριο στο 45,2%, οριακά αυξημένος σε σχέση με τον Ιούνιο (45,1%).

Σε απόλυτα νούμερα τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα μειώθηκαν για πρώτη φορά από τις αρχές της κρίσης με το ποσοστό κάλυψης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων από τις συσσωρευμένες προβλέψεις για τον πιστωτικό κίνδυνο να παραμένει περίπου στο 50%. Αν προστεθεί στις συσσωρευμένες προβλέψεις και η αξία των εξασφαλίσεων που έχουν ληφθεί από τις τράπεζες έναντι των εν λόγω δανείων, τότε το ποσοστό κάλυψης προσεγγίζει το 100%.

Θετική εξέλιξη αποτέλεσε και η υποχώρηση του λόγου μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων προς το άθροισμα του αποθέματος των προβλέψεων συν τα εποπτικά ίδια κεφάλαια (δείκτης Texas) κατά 15 ποσοστιαίες μονάδες σε 126%, ποσοστό ωστόσο που παραμένει υψηλό και διπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου.

Η ΤτΕ διαπιστώνει ότι έχει σημειωθεί πρόοδος στην αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, που αποτελεί και την πλέον κρίσιμη πρόκληση για το εγχώριο τραπεζικό σύστημα, σημειώνοντας όμως, ότι το μέγεθος του προβλήματος δεν επιτρέπει ακόμη στις τράπεζες να απελευθερώσουν ρευστότητα που θα ανακατευθύνουν για χρηματοδότηση της οικονομίας.

Ειδικότερα, οι τράπεζες προχώρησαν στη διάρκεια του εννεαμήνου του 2016 σε αύξηση στη ρύθμιση των μη εξυπηρετούμενων οφειλών κατά 11,3%, επιλέγοντας, μάλιστα, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων ρυθμίσεις με μακροπρόθεσμη προοπτική, οι οποίες πλέον αντιστοιχούν στο 44% περίπου του συνόλου των ρυθμίσεων και οριστικών διευθετήσεων οφειλών.

Ιδιαιτέρως υψηλά, πάντως, παραμένουν τα ποσοστά των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων μεταξύ των χρηματοδοτήσεων προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες και μάλιστα στους επιμέρους κλάδους της εστίασης, της κλωστοϋφαντουργίας, της βιομηχανίας χάρτου και ξύλου, όπως και στους κλάδους των κατασκευών και του εμπορίου.

Οι βελτιώσεις στο πλαίσιο

Η Τράπεζα της Ελλάδος αναφέρει ότι υπήρξε κατά τη διάρκεια του 2016 πρόοδος στο θεσμικό και ρυθμιστικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων σημειώνοντας τα εξής:

- θεσπίστηκε υποχρέωση των τραπεζών να ακολουθούν επιχειρησιακούς στόχους (αποτελεσμάτων και δράσεων) σχετικούς με τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων τους. Οι στόχοι αυτοί συμφωνήθηκαν τον Ιούνιο του 2016 μετά από διαβούλευση της Τράπεζας της Ελλάδος και της ΕΚΤ με τις τέσσερις συστημικές τράπεζες και αφορούν την περίοδο από το β’ τρίμηνο του 2016 έως το 2019. Οι συστημικές τράπεζες δεσμεύθηκαν για μείωση του ποσοστού των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων κατά περίπου 38% (40,2 δισ. ευρώ) μέχρι το τέλος του 2019.

- νομοθετήθηκαν μέτρα που αφορούν την επιτάχυνση των εν γένει διαδικασιών στα δικαστήρια και την απλοποίηση των διαδικασιών εξυγίανσης και ειδικής εκκαθάρισης επιχειρήσεων, την προστασία των ευάλωτων δανειοληπτών ταυτόχρονα με μέτρα κατά των στρατηγικών κακοπληρωτών και, τέλος, τη δυνατότητα ανάθεσης, από τις τράπεζες, της διαχείρισης ή και μεταβίβασης μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων τους σε ειδικές γι’ αυτόν το σκοπό εταιρίες, οι οποίες αδειοδοτούνται βάσει αυστηρών κριτηρίων από την Τράπεζα της Ελλάδος.

Οι εκκρεμότητες για το νέο πλαίσιο

Πέρα από τις έως τώρα προσπάθειες των τραπεζών και τις αλλαγές στο νομοθετικό και ρυθμιστικό πλαίσιο που έχουν ήδη δρομολογηθεί, απαιτούνται σύμφωνα με την ΤτΕ μεταξύ άλλων να γίνουν ακόμη τα εξής:

• Εισαγωγή πλαισίου για την εξωδικαστική διευθέτηση οφειλών, ώστε να διασφαλίζεται ταχεία, αποτελεσματική και διαφανής αντιμετώπιση για τα χρέη προς τον ιδιωτικό αλλά και το δημόσιο τομέα.

• Τροποποίηση στη νομοθεσία για ζητήματα που σχετίζονται:

- με τη φορολογική μεταχείριση των προβλέψεων για τον πιστωτικό κίνδυνο και των διαγραφών δανείων,
- με τα δικαιώματα των πιστωτών έναντι των μη συνεργαζόμενων μετόχων κατά την αναδιάρθρωση προβληματικών επιχειρήσεων,
- με τη νομική προστασία των στελεχών των τραπεζών και δημόσιων φορέων κατά την εξυγίανση επιχειρήσεων και
- με τη διαμόρφωση ασφαλούς και αποτελεσματικού πλαισίου αντιμετώπισης κοινών οφειλετών σε περισσότερες από μία τράπεζες.
- πιο ενεργητική πολιτική διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων από την πλευρά των τραπεζών, σε συνδυασμό με την πλήρη υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που έχουν νομοθετηθεί και την αντιμετώπιση των επιμέρους θεσμικών εμποδίων που έχουν εντοπιστεί, θα βελτιώσει την ποιότητα του ενεργητικού, την κερδοφορία και τη ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος. Αυτό θα οδηγήσει στην ενίσχυση της χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας, συμβάλλοντας στη δημιουργία νέων επιχειρήσεων και θέσεων εργασίας, στην προσέλκυση επενδύσεων και εν γένει στην οικονομική ανάπτυξη.