Το δολάριο που ...δεν έρχεται!

Του Δημήτρη Μαρκόπουλου

Μπορεί με την επίσκεψη Ομπάμα στη χώρα μας να προωθήθηκαν επικοινωνιακά οι στενότερες σχέσεις Ελλάδας και ΗΠΑ όμως σε επίπεδο επενδυτικής σύγκλισης και αλλαγής του κλίματος, όλα δείχνουν ότι δεν έχουν γίνει σπουδαία πράγματα και ότι στην Ελλάδα δεν έρχεται το πολυπόθητο... δολάριο. Και αυτό παρά το γεγονός ότι την τελευταία οκταετία η διακυβέρνηση Ομπάμα εμφανιζόταν

Η ειδική αναφορά από την Αθήνα του απερχόμενου προέδρου των ΗΠΑ στις δαπάνες της Ελλάδας στην άμυνα σαφώς άφησε περιθώρια ερμηνείας ότι σύντομα θα δούμε ένα ακόμη ράλι προμηθειών από την πλευρά του Ελληνικού Στρατού. Επί της ουσίας, όμως, δεν διαφάνηκε στον ορίζοντα κάτι παραγωγικό, επενδυτικό ή αναπτυξιακό για τη χώρα, η οποία αναζητά διαρκώς επενδύσεις για να βγει από το τέλμα.

Μπορεί οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις να εμφανίζονται ενισχυμένες, τουλάχιστον όπως φάνηκε

Πριν από δύο χρόνια και με την προηγούμενη κυβέρνηση Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ η αμερικανική Hewlett Packard ανακοίνωνε επένδυση στο λιμάνι του Πειραιά με σκοπό τη σύνδεσή της με τις κινεζικές δραστηριότητές της. Και ενώ τα βήματά της θα ακολουθούσαν κι άλλες επιχειρήσεις, όπως οι αμερικανικές Dell (ο τρίτος μεγαλύτερος κατασκευαστής προσωπικών υπολογιστών) και Cisco (από τους σημαντικότερους παίκτες στον χώρο του τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού) με στόχο να έρθουν στο μεγάλο λιμάνι, τα πάντα πάγωσαν κάτω από τις ανερμάτιστες πολιτικές των διαπραγματεύσεων και των δημοψηφισμάτων. Επίσης, η μεγάλη εταιρεία στα καταναλωτικά είδη Procter & Gamble είχε στα σχέδιά της να φέρει μεγάλο όγκο των εμπορευμάτων της στη χώρα μας, μια ενέργεια όμως που επίσης μέχρι νεωτέρας έχει παγώσει και αυτό διότι η Ελλάδα παραμένει χώρα μεγάλου ρίσκου και επικινδυνότητας. Στα παραπάνω ας μην ξεχνάμε και τις επενδύσεις που είχε τάξει στη χώρα η Microsoft και οι οποίες είχαν ξεκινήσει ήδη από τα χρόνια της διακυβέρνησης Καραμανλή. Δυστυχώς όμως αυτές δεν εξελίσσονται γοργά, χωρίς φυσικά να φέρει την ευθύνη η εταιρεία, αλλά η χώρα που βρίσκεται σε περιδίνηση. Ακόμη, ακριβώς το ίδιο γίνεται και με την ΙΒΜ, η οποία αναβάλλει σχέδια ενεργοποίησης και δημιουργίας κέντρου έρευνας και άλλων δραστηριοτήτων της στη χώρα.

Χάνονται επενδύσεις

Πάντως, οι ελληνικές εξαγωγές στις ΗΠΑ ακολουθούν ανοδική πορεία τα τελευταία χρόνια, με μεγάλο περιθώριο περαιτέρω ενίσχυσης κυρίως εξαιτίας αυτόνομων προσπαθειών από εταιρείες όπως οι ΦΑΓΕ, Creta Farm, Μεgaplast, όμιλος Λαβίδας, Folli Follie κ.ά. Αντίστροφη, δυστυχώς, είναι η πορεία για τις αμερικανικές επενδύσεις στη χώρα μας. Συγκεκριμένα, το ισοζύγιο Ελλάδας - ΗΠΑ από το 2012 έως το 2015 παραμένει σταθερά πλεονασματικό υπέρ της χώρας μας, με αναιμικά όμως χαρακτηριστικά. Το 2015 οι ελληνικές εξαγωγές στις ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά 29,3% συγκριτικά με το 2014, καταγράφοντας ιστορικό υψηλό από το 2007. Σε αυτό όμως δεν υπήρξε καμία οργανωμένη κρατική πολιτική παρά προσπάθειες ιδιωτών, ιδιαίτερα στα τρόφιμα (το περίφημο greek yogurt) ή λόγω του εργοστασίου της BIC που εξάγει τα πολυεθνικά ξυραφάκια και τις κάλτσες εκεί. Ταυτόχρονα, οι εισαγωγές αμερικανικών προϊόντων στην Ελλάδα μειώθηκαν κατά 5,6%, στα 729,5 εκατ. δολάρια. Από την άλλη πλευρά, τα προϊόντα που εισάγει η Ελλάδα από τις ΗΠΑ είναι κυρίως βιομηχανικά και υψηλής τεχνολογίας: ιατρικός εξοπλισμός, οπτάνθρακας (κοκ), αεροσκάφη και μέρη αεροσκαφών, φάρμακα, πυρομαχικά και άλλα.

Ωστόσο, το πρόβλημα στις διμερείς εμπορικές και επιχειρηματικές σχέσεις είναι ξεκάθαρο, καθώς οι άμεσες αμερικανικές επενδύσεις μειώθηκαν κατά 583 εκατ. και 447 εκατ. δολάρια αντιστοίχως για τα έτη 2013-2014. Αυτή τη στιγμή το αμερικανικό επενδυτικό ενδιαφέρον στρέφεται κυρίως στα distress funds, δηλαδή τα ευκαιριακά επενδυτικά κεφάλαια που ήδη εξετάζουν ευκαιρίες στην αγορά είτε κόκκινων επιχειρηματικών δανείων είτε φθηνών μετοχών στο Χρηματιστήριο. Πρόκειται καθαρά για συγκυριακές επενδύσεις που αποσκοπούν στην αξιοποίηση της κακής εικόνας της αγοράς μας και των ευκαιριών που θα προκύψουν από τους πλειστηριασμούς και τις κατασχέσεις. Εδώ και μήνες, εξάλλου, ο πρόεδρος του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου Σίμος Αναστασόπουλος έχει καταθέσει τους προβληματισμούς και την ανησυχία του για όλα αυτά τα ζητήματα, ενώ πρόβλημα υπάρχει και από τη μετακόμιση κεφαλαίων προς τις πιο ελκυστικά φορολογικά χώρες της Βαλκανικής, όπως η Βουλγαρία, η Κύπρος και η Σερβία. Πολλοί θυμούνται ότι η Microsoft, ενώ είχε συμφωνήσει με την κυβέρνηση Σαμαρά να δημιουργήσει στην Ελλάδα ένα σύγχρονο περιφερειακό κέντρο υποστήριξης (data center) -ανάμεσα στα κίνητρα ήταν και το πολύ καλό ελληνικό επιστημονικό δυναμικό-, τελευταία στιγμή και με κυβέρνηση Τσίπρα έκρινε ότι το ρίσκο είναι μεγάλο, αποφασίζοντας τελικά να κάνει την επένδυση στη Ρουμανία. Οσον αφορά δε το πεδίο της ενέργειας, η Ελλάδα κινείται εξαιρετικά αργά και με παλινωδίες που εκνευρίζουν.