Προϋπολογισμός 2018: Τρύπα «σοκ» από τον φόρο εισοδήματος

των Κωστή Πλάντζου, Αργύρη Παπαστάθη

Προσχέδιο προϋπολογισμού με τρύπα «σοκ» στα έσοδα από φόρους εισοδήματος κατέθεσε στη Βουλή ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών κύριος Γιώργος Χουλιαράκης, που παραπέμπει ουσιαστικά σε νέο κύκλο διαβουλεύσεων με την τρόικα τον Νοέμβριο για την συνολική πορεία του προϋπολογισμού και τυχόν νέων μέτρων.

Παρ' ολα αύτα, το προσχέδιο του προϋπολογισμού προβλέπει ότι στο τέλος του 2017 θα έχει υπάρξει

πρωτογενές πλεόνασμα 2,21% του ΑΕΠ, σημειώνοντας υπέρβαση έναντι του στόχου για πλεόνασμα 1,75%. Με τον τρόπο αυτό, παρά την υστέρηση των εισπράξεων φόρων, η κυβέρνηση «υπόσχεται» να μοιράσει σαν κοινωνικό μέρισμα ένα μέρος από τα 823 εκατ. ευρώ της υπέρβασης –χωρίς όμως να αποκαλύπτει ακόμα ποιοι και πόσα θα πάρουν.

Συγκεκριμένα για το 2017 το Προσχέδιο προβλέπει ότι τα καθαρά έσοδα θα παρουσιάσουν υστέρηση 1,860 δισ. ευρώ ή 3,6% έναντι του στόχου στο ΜΠΔΣ 2018-2021 που ψηφίστηκε τον Μάιο. Η απόκλιση αυτή οφείλεται κυρίως:

σε υστέρηση κατά 945 εκατ. ευρώ στο Φόρο Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων (ΦΕΦΠ),στις αυξημένες επιστροφές φόρωνστη μετακύλιση της τελευταίας δόσης του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), του έτους 2017, στον Ιανουάριο του 2018.

Ωστόσο, το προσχέδιο εκτιμά ότι θα υπάρξει υπέρβαση σε άλλες κατηγορίες εσόδων έναντι του στόχου, όπως με έξτρα εισπράξεις από κατασχέσεις κλπ σε οφειλές φόρων του παρελθόντος κλπ.

Πρόβλημα οι φόροι

Από την άμεση φορολογία, εκτιμάται ότι θα εισπραχθούν 20.373 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 1.152 εκατ. ή 5,4% έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2018-2021. Η απόκλιση αυτή σε ταμειακή βάση, όπως τονίζεται στο κείμενο που κατατέθηκε, οφείλεται στις μειωμένες εκτιμήσεις από το φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων «λόγω μείωσης της φορολογικής βάσης» -σσ: παρότι όμως στην πραγματικότητα οι φόροι διευρύνθηκαν και δεν περιορίστηκαν.

Από την άλλη, για τους έμμεσους φόρους, αναμένεται να εισπραχθούν 27.099 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 381 εκατ. ευρώ ή 1,4%, έναντι του στόχου του ΜΠΔΣ 2018-2021. Η αύξηση αυτή προέρχεται κυρίως από την εμφάνιση στα έσοδα ΦΠΑ ποσού ύψους 296 εκατ. ευρώ από την παραχώρηση των περιφερειακών αεροδρομίων (το οποίο όμως στη συνέχεια θα εμφανισθεί στα έσοδα αποκρατικοποιήσεων, αυξάνοντας ισόποσα τις επιστροφές φόρων).

Κοινωνικό Μέρισμα

Παρόλα αυτά, η κυβέρνηση εκτιμά ότι φέτος το πρωτογενές πλεόνασμα θα ανέλθει σε 3,977 δισ. ή 2,21% του ΑΕΠ, ξεπερνώντας κατά 823 εκατ. ευρώ τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,154 δισ. ή 1,75% του ΑΕΠ.

Από την υπέρβαση αυτή την 823 εκατ. ευρώ, ένα μέρος θα δοθεί για εφάπαξ βοηθήματα σαν κοινωνικό μέρισμα. Το πόσο ακριβώς και σε ποιους θα καθοριστεί με επόμενες αποφάσεις και εφόσον πρώτα οι θεσμοί αποφανθούν ποιο μέρος από αυτήν την υπέρβαση είναι διαρκής και επαναλαμβανόμενη (όχι έκτακτη) ώστε να μπορεί τελικά να διανεμηθεί στους οικονομικά ασθενέστερους.

Πρωτογενές αποτέλεσμα Γενικής Κυβέρνησης σύμφωνα με τη μεθοδολογία της Σύμβασης Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης(σε εκατ. ευρώ)

2016

2017

2018

Πραγμ/σεις
(προσωρινά στοιχεία)

Εκτίμηση ΜΠΔΣ

Εκτίμηση

Πρόβλεψη ΜΠΔΣ

Πρόβλεψη

1.

Πρωτογενές αποτέλεσμα Γενικής Κυβέρνησης σύμφωνα με τη μεθοδολογία ESA
(μεταφορά από πίνακα 2.1)

6.937

3.814

4.288

7.420

7.493

Προσαρμογές Σύμβασης Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης

420

-369

-310

-795

-822

Μεταφορά εσόδων από ANFA και SMP (σε δεδουλευμένη βάση)

-375

-345

-345

-314

-314

Επιστροφές εσόδων

847

0

0

0

0

Προσαρμογή για το πρόγραμμα στήριξης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων

-57

0

0

0

0

Έσοδα αποκρατικοποιήσεων

-25

-52

-16

-507

-537

Δαπάνες μεταναστευτικών ροών μη αντικρυζόμενες

30

28

50

26

30

2.

Πρωτογενές αποτέλεσμα Γενικής Κυβέρνησης σύμφωνα με τη μεθοδολογία της Σύμβασης Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης

7.357

3.445

3.977

6.625

6.671

% ΑΕΠ

4,18%

1,90%

2,21%

3,53%

3,57%

3.

Στόχος Σύμβασης Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης

879

3.171

3.154

6.571

6.536

% ΑΕΠ

0,50%

1,75%

1,75%

3,50%

3,50%

4.

Δημοσιονομικό Πλεόνασμα (+) ή Κενό (-) Σύμβασης Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης

6.478

274

823

54

135

% ΑΕΠ

3,68%

0,15%

0,46%

0,03%

0,07%

ΑΕΠ

175.888

181.204

180.236

187.745

186.742

Για το 2018 πάντως ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα αυξάνεται στο 3,5% του ΑΕΠ, δηλαδή διπλασιάζεται και εκτοξεύεται στα 6,536 δισ. ευρώ.

Το 2018 οι φόροι θα αυξηθούν κατά 1 δισ. ευρώ, σε 48,427 δισ. ευρώ από 47,472 ευρώ που εκτιμάται ότι θα φτάσουν φέτος. Η πρόβλεψη στηρίζεται σε αύξηση του ΑΕΠ και δραστική μείωση της ανεργίας.

Βασικά μεγέθη της Ελληνικής Οικονομίας

(% ετήσιες μεταβολές, σταθερές τιμές)

2016

2017**

2018**

Πραγματικό ΑΕΠ

0,0

1,8

2,4

Ιδιωτική κατανάλωση

1,4

1,1

1,4

Δημόσια κατανάλωση

-2,1

1,0

-0,2

Ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου

0,1

4,3

12,6

Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών

-2,0

6,7

4,7

Εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών

-0,4

5,6

4,4

Αποπληθωριστής ΑΕΠ

0,1

0,7

1,2

Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή

0,0

1,2

1,1

Απασχόληση*

1,3

1,6

1,7

Ποσοστό ανεργίας*

21,7

20,2

19,0

Ποσοστό ανεργίας (Έρευνα Εργατικού Δυναμικού)

23,5

22,0

20,8

* Σε εθνικολογιστική βάση

** Προβλέψεις

Νωρίτερα το newmoney.gr έγραφε:

Νέα μέτρα λιτότητας 1,8 δισ. ευρώ για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018, αλλά και ...πλεόνασμα αισιοδοξίας για διανομή μερίσματος σε ευπαθείς ομάδες (όχι 13η σύνταξη) πριν καν φανεί εισπράχθηκαν την περασμένη Παρασκευή φόροι τουλάχιστον 2,5 δισ. ευρώ –για να καλυφθεί κάπως και η «μαύρη τρύπα» 1 δισ. που είχε ανοίξει ως τον Αύγουστο στα κρατικά έσοδα- προβλέπει το προσχέδιο του νέου κρατικού προϋπολογισμού που κατατίθεται σήμερα στην Βουλή από τον υπουργό Οικονομικών κύριο Ευκλείδη Τσακαλώτο.

Καθώς πολλά μπορεί να αλλάξουν ακόμη έως τον Νοέμβριο, αφού έρθουν στην Αθήνα οι Θεσμοί και πριν κατατεθεί το τελικό σχέδιο προϋπολογισμού που θα ψηφιστεί τον Δεκέμβριο, «σίγουρα» για το 2018 θεωρούνται μόνον τα νέα μέτρα λιτότητας που έχουν ήδη ψηφιστεί και θα αρχίσουν να εφαρμόζονται από την 1η Ιανουαρίου 2018.

Τα μέτρα ύψους 1% του ΑΕΠ θα είναι:

- Η κατάργηση της έκπτωσης φόρου 10% για τις ιατρικές δαπάνες που ισχύει ήδη αλλά θα φανεί στην εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων που θα γίνει το 2018 για τα φετινά εισοδήματα. Οι φορολογούμενοι –και ειδικά οι συνταξιούχοι που δαπανούν περισσότερα σε γιατρούς και φάρμακα- θα επιβαρυνθούν περί τα 121 εκατ. ευρώ, από το μέτρο αυτό και μόνον.

- Κατάργηση της έκπτωσης 1,5% στην παρακράτηση φόρου που θα γίνεται από 1.1.2018 σε μισθούς και συντάξεις. Ουσιαστικά θα βλέπουν κάθε μήνα περίπου 5 ευρώ λιγότερα στον τραπεζικό λογαριασμό τους.

- Κατάργηση μιας σειράς επιδομάτων που συγχωνεύονται στο Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης. Μόνον τέσσερα εξ αυτών, θα φέρουν εξοικονόμηση 12 εκατ. ευρώ για τα κρατικά ταμεία (3 εκατ. το επίδομα απροστάτευτων τέκνων, 5 εκατ. το επίδομα νεοεισερχομένων στην αγορά εργασίας και 4 εκατομμύρια τα επιδόματα φτώχειας και κοινωνικών καταστροφών).

- Αύξηση 53 εκατ. ευρώ στις εισφορές ΕΦΚΑ για ελεύθερους επαγγελματίες, καθώς από 1.1.2018 θα πληρώνουν ασφαλιστικές εισφορές και... για τις ασφαλιστικές εισφορές που ήδη πλήρωσαν –καθώς δεν θα αφαιρούνται όπως φέτος από το φορολογητέο εισόδημα που αποτελεί βάση υπολογισμού των εισφορών.

- Αύξηση του ΦΠΑ για τα 32 νησιά του Αιγαίου και των Δωδεκανήσων που είχαν ως τώρα εξαιρεθεί. Ουσιαστικά ο ΦΠΑ θα αυξηθεί για τους καταναλωτές στα νησιά αυτά κατά 50% -και ενώ δεν δόθηκε κανένα αντισταθμιστικό μέτρο από όσα εξαγγέλλονταν ως τώρα στους κατοίκους των νησιών που ήδη επιβαρύνθηκαν από το 2015 και μετά.

- Θα επιβληθεί φόρος διαμονής 0,5 - 4 ευρώ ανά διανυκτέρευση σε ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια.

- Θα επιβληθεί φόρος στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων (AirBNB κλπ)

- Ξεκινά η εφαρμογή του φόρου Υπεραξίας στις πωλήσεις ακινήτων (15% για τον πωλητή) καθώς το μέτρο είχε ανασταλεί έως 31.12.2017.

- Μείωση 50% στο επίδομα πετρελαίου θέρμανσης για εξοικονόμηση 47 εκατ. ευρώ

- Αυστηρότερη εφαρμογή του rebate και claw back για φάρμακα και για ιατρικές υπηρεσίες με στόχο εξοικονόμηση 188 εκατ. ευρώ από δαπάνες Υγείας.

- Επέκταση για 1 χρόνια της εισφοράς στην Ναυτιλία με στόχο την είσπραξη 107 εκατ. ευρώ

- Κατάργηση της φοροαπαλλαγές για βουλευτές και δικαστικούς, με στόχο την είσπραξη 44 εκατ. ευρώ.