Στη δίνη της τουρκικής κρίσης το αφήγημα της «καθαρής εξόδου»

του Αργύρη Παπαστάθη

Την Αχίλλειο πτέρνα της πολιτικής (και επικοινωνιακής) επιλογής της λεγόμενης "καθαρής εξόδου" χωρίς να έχει αποκατασταθεί η δυνατότητα χρηματοδότησης από τις αγορές έρχεται να υπενθυμίσει η κρίση στην Τουρκία η οποία οδηγεί και πάλι στα ύψη τις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων.

Όπως εξηγούν οικονομολόγοι, το βασικό πρόβλημα της φόρμουλας που επέλεξε η κυβέρνηση είναι το γεγονός ότι η ελληνική οικονομία παραμένει ευάλωτη στα εξωτερικά σοκ. Μετά τα κύματα που σήκωσε η κρίση στην Ιταλία, αυτή τη φορά είναι

η κατάσταση στην Τουρκία που κλείνει και πάλι τις πόρτες των αγορών για τη χώρα ακόμη και για μία δοκιμαστική -πανηγυρική όπως σχεδίαζε το Μαξίμου- , έκδοση 10 ετούς ομολόγου ακόμη και πριν τη ΔΕΘ.

Παρότι την προηγούμενη βδομάδα η απόδοση του ελληνικού 10έτους ομολόγου είχε βρεθεί ακόμη και κάτω από το 4% χθες άγγιξε το 4,29% ενώ το 5ετές το 3,31% παρότι την περασμένη βδομάδα είχε πέσει και κάτω από το 3%.

Όπως εξήγησε στο ΘΕΜΑ FM 104,6 ο καθηγητής οικονομικών, Παναγιώτης Πετράκης, οι επενδυτές εγκαταλείπουν τις αναδυόμενες αγορές όταν σημειώνεται μία σημαντική κρίση, όπως αυτή της Τουρκίας. Η Ελλάδα ήταν χθες ανάμεσα στους χαμένους καθώς, μεταξύ άλλων, οι αγορές αποφεύγουν τις τοποθετήσεις που ενέχουν ρίσκο όταν επικρατεί αστάθεια.

Ο Γενικός Δείκτης στο Χρηματιστήριο Αθηνών υποχώρησε χθες κατά 3,1% ενώ οι τράπεζες σημείωσαν απώλειες 6,66%. Στο κάδρο της ανησυχίας μπαίνουν και οι ελληνικές επιχειρήσεις καθώς η Τουρκία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγικός προορισμός για τα ελληνικά προϊόντα (πετρελαιοειδή, βαμβάκι, αλουμίνιο) ενώ στη γείτονα χώρα δραστηριοποιούνται περισσότερες από 750 επιχειρήσεις με επενδύσεις στην περιοχή των 6 δις ευρώ.

Ανταγωνισμός μέσω φθηνής λίρας για τους τουρίστες

Η υποτίμηση της τουρκικής λίρας δεν απειλεί μόνο να καταστήσει ακριβά τα προϊόντα που εξάγει η Ελλάδα στην Τουρκία αλλά στέλνει σήμα κινδύνου και για το ελληνικό τουριστικό προϊόν καθώς η γειτονική χώρα, που ήδη ανέκαμπτε τουριστικά από την αρχή του έτους, γίνεται πλέον πιο ελκυστική και λόγω υποτιμημένου νομίσματος. Το δολάριο είναι πλέον υπερτιμημένο κατά 40% από τις αρχές του 2018. Παράλληλα στην Τουρκία σημειώνεται τάση αύξησης του τουρισμού που φτάνει το 30% κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους μετά τη μεγάλη βουτιά των προηγούμενων ετών που είχε ενισχύσει το τουριστικό κύμα προς την Ελλάδα.

Δύσκολα αγορές ακόμη και το Φθινόπωρο

Μετά την απόφαση της Ευρωπαΐκής Κεντρικής Τράπεζας να μην επιτρέψει το waiver που θα παρείχε φθηνή ρευστότητα στις τράπεζες μετά τις 20 Αυγούστου και την οριστική πλέον απώλεια της ποσοτικής χαλάρωσης -απόρροια και τα δύο της "καθαρής εξόδου"- η Ελλάδα θα βγει την ερχόμενη Τρίτη, 21 Αυγούστου, από το τρίτο πρόγραμμα βοήθειας σε ένα περιβάλλον αστάθειας.

Η συγκυρία αυτή συμπίπτει με τις διαδικασίες που διεξάγονται στο εσωτερικό της κυβέρνησης για την οριστικοποίηση ενός πακέτου παροχών το οποίο θα μπορούσε να εξαγγείλει από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας.

Ωστόσο η νευρικότητα γύρω από τα ελληνικά ομόλογα λειτουργεί αποθαρρυντικά και δεν είναι λίγοι αυτοί εντός της κυβέρνησης που προειδοποιούν ότι ένα υπέρμετρα φιλόδοξο πακέτο παροχών και η ακύρωση δεσμεύσεων του τρίτου μνημονίου λίγες μόλις μέρες μετά την "έξοδο" θα μπορούσαν να οδηγήσουν ακόμη υψηλότερα της σχεδόν απαγορευτικές αποδόσεις των Ελληνικών ομολόγων.

Στο οικονομικό επιτελείο κανένας πια δεν σχεδιάζει την έκδοση 10έτους ομολόγου με πανηγυρικό χαρακτήρα όπως υπήρχε στα πλάνα -παρά τις διαψεύσεις- για το τέλος Αυγούστου ή τις αρχές Σεπτεμβρίου. Αντιθέτως, επικρατεί προβληματισμός για τα πότε και υπό ποιές προϋποθέσεις η Ελλάδα θα καταφέρει να πραγματοποιήσει μία ακόμη έξοδο στις αγορές καθώς φαίνεται ότι και το ευρύτερο σενάριο του Φθινοπώρου τίθεται σε κίνδυνο λόγω της ευρύτερης κατάστασης.