Γκρίζα σύμβαση σε βάρος του Δημοσίου

του Στέλιου Μορφίδη

Οσμή σκανδάλου αναδύεται από τις καταγγελίες κομμάτων της αντιπολίτευσης αλλά και τα στοιχεία που έρχονται στο φως της δημοσιότητας αναφορικά με τη σύμβαση παραχώρησης για την κατασκευή και λειτουργία για 60 έτη του εμπορευματικού κέντρου στο Θριάσιο, του μεγαλύτερου logistics hub της χώρας, προς τη Θριάσιο Εμπορευματικό Κέντρο Α.Ε., που είναι κοινοπραξία της ΕΤΒΑ

ΒΙ.ΠΕ. (80%) και της Goldair Cargo (20%). Μια σύμβαση την οποία αυτές τις ημέρες καλείται η Βουλή να κυρώσει μέσω του σχετικού νομοσχεδίου που έχουν καταθέσει οι συναρμόδιοι υπουργοί.

Τα γκρίζα σημεία της σύμβασης φαίνεται να είναι πολλά, και αυτό παρά το γεγονός ότι ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σπίρτζης επιμένει ότι η διαγωνιστική διαδικασία αλλά και το σχέδιο σύμβασης κρίθηκαν νόμιμα από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Εξ ου και η επεισοδιακή συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Εμπορίου την περασμένη Παρασκευή με τον τομεάρχη Υποδομών και Μεταφορών της Ν.Δ. Κώστα Καραμανλή και τον βουλευτή της ΔΗ.ΣΥ. Γιάννη Μανιάτη να κατηγορούν την κυβέρνηση ότι χαρίζει την έκταση για 60 έτη «για ένα κομμάτι ψωμί», με βέβαιη ζημία για το Δημόσιο.

Το αρχικό εφάπαξ τίμημα ανέρχεται σε 10 εκατ. ευρώ, ενώ η κοινοπραξία οφείλει να καταβάλλει στη ΓΑΙΑΟΣΕ σε ετήσια βάση το 2,51% επί των ακαθάριστων ετησίων εσόδων για όλη την περίοδο παραχώρησης. Σε κάθε περίπτωση, αυτό το ποσό δεν μπορεί να είναι μικρότερο από 350.000 ευρώ ετησίως. Κάτι που σημαίνει ότι το συνολικό τίμημα που θα καταβληθεί στο ταμείο της ΓΑΙΑΟΣΕ (προσθέτοντας το εφάπαξ αντάλλαγμα των 10 εκατ., της προσφοράς του αναδόχου για την επένδυση ύψους 36,114 εκατ και της κατ’ έτος εισφοράς περίπου 350.000 ευρώ) είναι στα 67,126 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τον κ. Καραμανλή, το συγκεκριμένο τίμημα είναι «εξόχως προβληματικό», αφού φτάνει τα 112 ευρώ ανά τ.μ. για τη διαθέσιμη έκταση και τα κτίρια, όταν για την περιοχή του Ασπροπύργου οι μεσιτικές τιμές σήμερα κυμαίνονται στα 100 ευρώ το τετραγωνικό για αγορά γης και στα 450 ευρώ για κτίρια.

Από την πλευρά του ο κ. Μανιάτης τόνισε ότι «έχουμε ζημία τουλάχιστον 5 εκατ. ευρώ για το Δημόσιο», καθώς, όπως είπε, αυτό θα ξοδέψει άμεσα 36 εκατ. ευρώ για να εισπράξει τελικά, σε βάθος 60 ετών, 31 εκατ. ευρώ. «Είναι εξαιρετικά σημαντική η επένδυση υπό την προϋπόθεση ότι η σύμβαση που θα υλοποιηθεί θα είναι σύννομη και όχι σκανδαλώδης», σημείωσε ο κ. Μανιάτης, για να απαντήσει ο υπουργός Υποδομών ότι δεν τίθεται τέτοιο ζήτημα. Προς ενίσχυση των επιχειρημάτων Σπίρτζη, ο πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού Μανώλης Κυριτσάκης απάντησε ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο διαπίστωσε διαφοροποιήσεις μεταξύ προκήρυξης και τελικής σύμβασης, οι οποίες όμως δεν συνιστούσαν αλλαγή στους βασικούς όρους του διαγωνισμού, με αποτέλεσμα να αποφανθεί ότι «δεν υπάρχει κάποια βλάβη του Δημοσίου ή αθέμιτο πλεονέκτημα που να παρέχεται στον ανάδοχο».

Η αντιπολίτευση, ωστόσο, επιμένει στο κομμάτι αυτό υπογραμμίζοντας ότι από την ανάδειξη της κοινοπραξίας ΕΤΒΑ - Goldair ως αναδόχου το 2016 μέχρι και σήμερα το περιεχόμενο της σύμβασης έχει αλλάξει άρδην σε τεχνικό, οικονομικό και χρηματοδοτικό επίπεδο, ευνοώντας τον ανάδοχο. Για παράδειγμα, το συνολικό εμβαδόν του ακινήτου, όπως αναφέρεται στο άρθρο 2.4.1 της προκήρυξης, είναι 588.326 τ.μ. Ο συντελεστής δόμησης που ίσχυε ήταν 0,4. Ως εκ τούτου η μέγιστη επιτρεπόμενη δόμηση ήταν 235.330 τ.μ. Τον περασμένο Μάρτιο όμως στον νόμο για τις μεταφορές ο υπουργός Υποδομών πέρασε διάταξη σύμφωνα με την οποία ο συντελεστής δόμησης -μόνο για ακίνητα ιδιοκτησίας ή διαχείρισης της ΓΑΙΑΟΣΕ- καθορίστηκε στο 1,65, ενώ το μέγιστο ποσοστό κάλυψης αυξήθηκε στο 60% (αντί του 40% που ίσχυε κατά τη δημοσίευση της προκήρυξης) και το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος στα 19 μ. (αντί των 13,5 μ. που ίσχυαν κατά τη δημοσίευση της προκήρυξης). Κοινώς, υπερτετραπλασιάστηκε η συνολική δυνατότητα δόμησης που έφτασε τα 970.000 τ.μ. από τα αρχικά 235.330 τ.μ. Και όλα αυτά χωρίς να αλλάξει το τίμημα.

Επιπρόσθετα, δημιουργείται εξαιρετικό περιβάλλον στο καθεστώς έκδοσης άδειας δόμησης και άδειας εγκατάστασης και λειτουργίας αφού ειδική υπηρεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος υποχρεούται να εκδίδει τις άδειες δόμησης εντός 50 ημερών και, εάν αυτό δεν συμβεί, η άδεια εκδίδεται από τους αρμόδιους υπουργούς εντός 10 ημερών. Ολες οι απαιτούμενες εγκρίσεις/γνωμοδοτήσεις (και των αρχαιολογικών υπηρεσιών) θα εκδίδονται εντός 30 ημερών και, αν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία, θεωρείται ότι εκδόθηκαν θετικές.

Επίσης, επισπεύδεται ο ρυθμός κατασκευής των κτιρίων, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του ποσού της δεσμευτικής επένδυσης της κοινοπραξίας από 36 εκατ. σε 11 εκατ. ευρώ περίπου, με ανάλογη αύξηση του ποσού δανεισμού για το οποίο παρέχεται εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου (από 50 εκατ. σε 75 εκατ. ευρώ). Παράλληλα, το Δημόσιο εγγυάται για το σύνολο των υποχρεώσεων της ΓΑΙΑΟΣΕ έναντι του παραχωρησιούχου, ακόμα και στην περίπτωση της υποκατάστασης, χωρίς όρους, ενώ δεσμεύεται να μην προβεί σε καμία μελλοντική νομοθετική ρύθμιση στα επόμενα 60 χρόνια.

Σύμφωνα με την κριτική που ασκείται από την αντιπολίτευση, η επένδυση του Θριασίου, με αρχικό εκτιμώμενο προϋπολογισμό 250 εκατ. ευρώ, περιορίζεται στα 154 εκατ., από τα οποία μόνο τα 11 εκατ. επιβάλλεται να εισφερθούν από τον παραχωρησιούχο, αφού τα υπόλοιπα είναι δάνεια που καλείται να εγγυηθεί το Δημόσιο.

Το έργο

Σύμφωνα με τη σύμβαση, η κατασκευή του εμπορευματικού κέντρου θα γίνει σε δύο φάσεις, με το συνολικό ύψος των κατασκευών να ανέρχεται σε 130 εκατ. ευρώ. Κατασκευαστής θα είναι η εταιρεία ΑΡΧΙΚΟΝ. Στην πρώτη φάση, διάρκειας δύο ετών από την έγκριση της Ευρωπαϊκής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού, η ανάδοχος κοινοπραξία δεσμεύεται να κατασκευάσει εντός διετίας 120.000 τ.μ. αποθηκευτικούς χώρους. Στη δεύτερη φάση, διάρκειας οκτώ ετών, η υποχρέωση του παραχωρησιούχου είναι να κατασκευάσει αποθήκες με εμβαδόν ίσο με εκείνο της πρώτης φάσης, δηλαδή 120.000 τ.μ.

Η δεσμευτική επένδυση των αρχικών μετόχων κατά την πρώτη κατασκευαστική περίοδο ανέρχεται σε 36,11 εκατ. ευρώ. Πιο συγκεκριμένα, στα 588 στρ. θα αναπτυχθούν 230.000 τ.μ. αποθηκών, θα δημιουργηθούν 250.000 παλετοθέσεις επί 210.000 τ.μ. αποθηκών, 4.000 θέσεις για αυτοκίνητα και 120 θέσεις για φορτηγά. Στις υποχρεώσεις του παραχωρησιούχου περιλαμβάνεται και η κατασκευή του σιδηροδρομικού δικτύου που απαιτείται στη νότια πλευρά του ακινήτου προκειμένου να συνδεθεί με την εθνική σιδηροδρομική υποδομή.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η παραχωρησιούχος κοινοπραξία ΕΤΒΑ ΒΙ.ΠΕ. - Goldair θα έχει, σύμφωνα με τη σύμβαση, δικαίωμα πρώτης προτίμησης με όρους αγοράς στις δύο μεγάλες αποθήκες του ΟΣΕ, συνολικού εμβαδού 56.000 τ.μ. σε έκταση 139.000 τ.μ. Ο υφιστάμενος σχεδιασμός προβλέπει ότι οι δύο αποθήκες πρόκειται να μισθωθούν στην ιδιωτική πια ΤΡΑΙΝΟΣΕ, εφόσον η εταιρεία εκδηλώσει το σχετικό ενδιαφέρον μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2018.