Έρευνα: Η ελληνική καινοτομία στη ναυτιλία

Του Μηνά Τσαμόπουλου

Το έργο της αποτύπωσης των επιχειρήσεων που παράγουν ναυτιλιακό και ναυπηγικό εξοπλισμό στην Ελλάδα, τις λεγόμενες παραναυτιλιακές εταιρείες παρουσίασε σήμερα ο νηογνώμονας DNV-GL Hellas S.A. τα στοιχεία καταδεικνύουν μια δυναμική ανάπτυξη του κλάδου με εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό, καινοτόμες ιδέες που γίνονται αποδεκτές διεθνώς, υψηλή ποιότητα

προϊόντων, με σταθερή πολιτική επαναεπενδύσεις μέρους των κερδών από τις πωλήσεις στην έρευνα. Σημαντική είναι η συμβολή των Ελλήνων πλοιοκτήτων στη στήριξη του κλάδου και επί της ουσίας επιβολής των ελληνικών προϊόντων στα ναυπηγεία.

Όπως επεσήμανε ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κατά την παρουσίαση της έρευνας στο κτήριο του Υ ΝΑ τα αποτελέσματα της έρευνας θα δοθούν στο Υπουργείο Ανάπτυξης, ώστε να υλοποιηθεί στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ ένα πρόγραμμα με στόχο τη χρηματοδότηση περίπου 25 εκατομμυρίων για μεμονωμένες επιχειρήσεις και περίπου άλλα τόσα για συνεργατικά σχήματα.

«Δεδομένου του παγκόσμιου χαρακτήρα της ναυτιλιακής και ναυπηγικής αγοράς, αλλά και του τιμολογιακού πλεονεκτήματος προϊόντων που παράγονται σε χώρες μεγάλων οικονομικών μεγεθών, η τεχνολογική καινοτομία αναμένεται να αποτελέσει
ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για την εξασφάλιση αειφόρου ανάπτυξης στο χώρο παραγωγής ναυτιλιακού και ναυπηγικού εξοπλισμού στην Ελλάδα» επισημαίνουν οι ερευνητές του DNV-GL Hellas Νικόλαος Κακαλής, Χαρίκλεια Γεωργοπούλου και Φιλήμων Γονιδάκης.

Τα συμπεράσματα της έρευνας είναι τα εξής:

- 70 επιχειρήσεις

– Διασπορά σε όλη την Επικράτεια.

- Μεγαλύτερη πυκνότητα στις περιοχές της Αττικής/Πειραιά, της Βοιωτίας, της Μακεδονίας, της Θράκης και της Κρήτης.

– Χαρακτηριστικά μικρομεσαίων επιχειρήσεων

- Περί τις 30 επιχειρήσεις με δραστηριότητα σχεδόν αποκλειστικά στη ναυτιλιακή/ναυπηγική αγορά.

Επιχειρήσεις εκτός χώρου:

– Η ελληνική βιομηχανία περιλαμβάνει επιχειρήσεις που παράγουν προϊόντα με δυνατότητα ενσωμάτωσης σε ναυτιλιακές και ναυπηγικές εφαρμογές και δεν εντάσσονται στο χώρο. Ωστόσο, δυνητικά θα μπορούσαν να αναπτύξουν δραστηριότητες συνέργειας με τις επιχειρήσεις του χώρου.

Δίκτυα προώθησης και Εξωστρέφεια

- Το 50% των επιχειρήσεων του χώρου δηλώνει ότι το ποσοστό εξαγωγών ανέρχεται σε 47% έως
και 100% του συνολικού ετησίου τζίρου για τα έτη 2014-2016.

- Η συμβολή της ελληνικής ναυτιλιακής στη στήριξη των παραναυτιλιακών εταιρειών:

Σημαντικός ο ρόλος της στην εξασφάλιση παραγγελιών των προϊόντων του χώρου (85%) και στην προώθησή τους στα μεγάλα ναυπηγεία της Ανατολής (71%).

Ανθρώπινο δυναμικό
- Περί το 50%, οι επιχειρήσεις του χώρου απασχολούν 20 υπαλλήλους και άνω με μέσο ηλικιακό επίπεδο τα 40 έτη.
- Συγκριτικά με το μέγιστο αριθμό προσωπικού της τελευταίας δεκαετίας, παρατηρείται μείωση του πλήθους του προσωπικού κατά 5%-10% για την τριετία 2014-2016.
- Όλες οι επιχειρήσεις του χώρου απασχολούν προσωπικό με πτυχίο ανώτερης/ανώτατης εκπαίδευσης.
- Στις μισές από τις επιχειρήσεις του χώρου, το 40% του προσωπικού και πάνω κατέχει πτυχίο ανώτερης/ανώτατης εκπαίδευσης.
- Περί το 75% των επιχειρήσεων του χώρου διαθέτουν προσωπικό που κατέχει μεταπτυχιακά/διδακτορικά διπλώματα.
– Υπάρχουν εταιρείες που άνω του 50% του προσωπικού τους διαθέτει μεταπτυχιακά/διδακτορικά διπλώματα.

Έρευνα και Ανάπτυξη

-Σχεδόν όλες οι επιχειρήσεις του χώρου διαθέτουν ρόλους για Έρευνα και Ανάπτυξη, ενώ άνω του 50% διαθέτει συγκεκριμένο προσωπικό ή/και τμήμα που εκπονεί έργα Έρευνας και Ανάπτυξης.
- Το 65% των επιχειρήσεων εμφανίζεται να επανεπενδύει από 1% έως και άνω του 5% του ετήσιου κύκλου εργασιών σε δραστηριότητες για καινοτομία.
- Οι επενδύσεις σε καινοτομία εκτιμώνται ως στενά συνδεδεμένες με τις επενδύσεις στο βασικό κορμό της παραγωγικής δραστηριότητας των επιχειρήσεων του χώρου, με στόχο το σχεδιασμό και την παραγωγή ανταγωνιστικών προϊόντων σε διεθνές επίπεδο.
- Αναφορικά με το επίπεδο χρήσης ξένων γλωσσών και ηλεκτρονικών μέσων, ο χώρος αξιολογείται σε υψηλά επίπεδα.
- Στο σύνολο των επιχειρήσεων που ανταποκρίθηκαν, δηλώθηκε ένα σύνολο περί τα 50 διπλώματα ευρεσιτεχνίας από τον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας, η πλειοψηφία των οποίων προέρχεται από εταιρείες στις κατηγορίες του αυτοματισμού και του εξοπλισμού σκάφους και ενδιαίτησης.

Δυνατότητες καινοτομίας

- Η μέση επιχείρηση του χώρου θέτει ως στόχο να επενδύει για καινοτομία 3,3% του ετησίου κύκλου εργασιών.
- Υπάρχει ικανό επίπεδο στο ανθρώπινο δυναμικό για την υποστήριξη δράσεων και έργων καινοτομίας.
- Υπάρχει ενεργό τμήμα και ρόλοι Έρευνας και Ανάπτυξης, μεταξύ άλλων δραστηριοτήτων.
- Γίνονται επενδύσεις για την κατάρτιση και εξειδίκευση του προσωπικού.
- Ο χώρος εκτιμάται ότι έχει υψηλά επίπεδα ικανότητας τακτικής παρακολούθησης των τεχνολογικών εξελίξεων σε ολόκληρη την "αλυσίδα αξίας" (value chain) και εντοπισμού νέων ευκαιριών της αγοράς, και αποτελεσματική αξιοποίησή τους.
- Υπάρχει εμπειρία στην υποβολή προτάσεων χρηματοδότησης και στη συμμετοχή σε συγχρηματοδοτούμενα έργα καινοτομίας.
- Υπάρχει θετική πρόθεση για συμμετοχή σε συνεργατικά σχήματα εντός και εκτός του χώρου.

O Υπουργός Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής Παναγιώτης Κουρουμπλής δήλωσε μεταξύ άλλων:

«Ειλικρινά το λέω, έχω εντυπωσιαστεί από τα αποτελέσματα της έρευνας. Είναι ένας πολύ δυναμικός τομέας που όσο κι αν τον ξέρεις, βλέπεις πράγματα και λες «μπράβο» σε αυτούς τους ανθρώπους. Βλέποντας τη μελέτη που έχει γίνει αισθάνεται κανείς ότι δεν είναι όλα μαύρα ούτε μίζερα, υπάρχει φαιά ουσία, υπάρχουν μυαλά και πρέπει να βρούμε τον τρόπο να τα αξιοποιήσουμε στο μεγαλύτερο βαθμό. Νομίζω πως εδώ υπάρχει μια εστία δραστηριοτήτων, που θεωρούμε ως πολιτική ηγεσία ότι πρέπει να αναδείξουμε και να στηρίξουμε και αυτό θα κάνουμε. Και μέσα από αυτή τη μελέτη, η οποία θα σταλεί σε όλους τους εφοπλιστές, θα κάνουμε ότι είναι δυνατό για να στηρίξουμε την ανάπτυξη αυτού του τομέα».