Τι περιλαμβάνει η συμφωνία Πούτιν – Ερντογάν για την Ιντλίμπ και τα «γκρίζα» σημεία

Μετά από έξι και πλέον ώρες συνομιλιών, Βλαντιμίρ Πούτιν και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατέληξαν σε συμφωνία για την εμπόλεμη κατάσταση που επικρατεί το τελευταίο διάστημα στην επαρχία Ιντλίμπ της Συρίας, με την τουρκική πλευρά μάλιστα να μετρά νεκρούς ακόμη και λίγες ώρες πριν το κρίσιμο τετ α τετ. Ωστόσο, αρκετά είναι τα «γκρίζα» σημεία για την επόμενη ημέρα.

Η συμφωνία περιλαμβάνει τρία βασικά σημεία, τα οποία μάλιστα αναμένεται να τεθούν σε ισχύ άμεσα. Όπως ανακοίνωσαν οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών, Βλαντιμίρ Πούτιν και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συμφώνησαν σε κατάπαυση του πυρός στην Ιντλίμπ, η οποία θα εφαρμοστεί τα μεσάνυχτα μεταξύ 5ης και 6ης Μαρτίου.

Δεύτερον, υπήρξε ταύτιση για τη δημιουργία ζώνης ασφαλείας στην περιοχή. Αυτή θα έχει εύρος έξι χιλιομέτρων προς τον βορρά και έξι χιλιομέτρων προς τον νότο από τον κεντρικό αυτοκινητόδρομο Μ4. Οι συγκεκριμένες παράμετροι της λειτουργίας του διαδρόμου ασφαλείας θα συμφωνηθούν μεταξύ των υπουργείων Άμυνας της Ρωσίας και της Τουρκίας σε διάστημα επτά ημερών.

Τρίτον, στην περιοχή αυτή, η οποία βρίσκεται σε απόσταση δύο χιλιομέτρων από την πόλη Σαρακέμπ έως το οικισμό Αίν Ελ Χαμπρ, αναμένεται να ξεκινήσουν κοινές ρωσοτουρκικές περιπολίες από τις 15 Μαρτίου.

Η Μόσχα και η Άγκυρα διακηρύσσουν την αποφασιστικότητα τους να εξαλείψουν όλες τις τρομοκρατικές ομάδες, καθώς οι απειλές σε βάρος πολιτών και υποδομών δεν μπορούν να δικαιολογηθούν με οποιεσδήποτε προφάσεις. Όπως υπογραμμίζεται στο κείμενο της συμφωνίας, η Ρωσία και η Τουρκία τάσσονται υπέρ της κυριαρχίας, της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας.

Σύμφωνα με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, η προσωπική επαφή των δύο ηγετών επιτρέπει να βρεθούν κοινές προσεγγίσεις στην επίλυση σειράς διεθνών προβλημάτων. Όπως δήλωσε ο ρώσος πρόεδρος, οι συνομιλίες δεν ήταν εύκολες, αλλά ήταν ωστόσο θετικές, με τις δύο χώρες να βρίσκουν κοινά αποδεκτή λύση για την εκτόνωση της έντασης στην Ιντλίμπ.

Επίσης, εξέφρασε την ελπίδα η συμφωνία να θέσει τέλος στα δεινά των αμάχων στη Συρία, στην επιδείνωση της ανθρωπιστικής κρίσης και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για τη συνέχιση της ειρηνευτικής διαδικασίας στη Συρία.

«Δεν συμφωνούμε πάντα με τους Τούρκους εταίρους μας όσον αφορά στις εκτιμήσεις των όσων συμβαίνουν στην Συρία, αλλά κάθε φορά σε κρίσιμες στιγμές, βασιζόμενοι στο υψηλό επίπεδο των διμερών σχέσεων που έχει επιτευχθεί, μέχρι τώρα καταφέρναμε να βρίσκουμε σημεία τομής σε σημεία αμφιλεγόμενα που ανέκυπταν, να καταλήγουμε σε αποδεκτές λύσεις. Αυτό συνέβη και αυτή την φορά» δήλωσε.

Παρά τη συμφωνία, όπως επισημαίνει ο διπλωματικός ανταποκριτής του BBC, Jonathan Marcus, παραμένουν θεμελιώδη ερωτήματα για την επόμενη ημέρα στην Ιντλίμπ.

Ένα από αυτά είναι πόσο καιρό θα διαρκέσει η εκεχειρία, με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να δηλώνει στην περίπτωση αυτή πως η Τουρκία «επιφυλάσσεται του δικαιώματος να απαντήσει σε οποιαδήποτε εχθρική πράξη από τον συριακό στρατό του Μπασάρ αλ-Ασαντ».

Επίσης, άγνωστο παραμένει αν οι δυνάμεις της συριακής κυβέρνησης ή τα τουρκικά στρατεύματα θα επιστρέψουν στις καθορισμένες ζώνες και ποια θα είναι η μοίρα του τεράστιου αριθμού προσφύγων.

Όπως αναφέρει, δεν είναι σαφές εάν το καθεστώς Άσαντ και η Ρωσία παραιτήθηκαν από την ιδέα της κατάληψης της περιοχής και κατά πόσο αυτή αποτελεί μόνιμη αλλαγή πολιτικής ή απλώς μια προσωρινή υποχώρηση προκειμένου να εξομαλυνθούν οι σχέσεις με την Άγκυρα.

Στο σημείο αυτό, υπενθυμίζεται πως το 2018, Ρωσία και Τουρκία συμφώνησαν σε ζώνες κατάπαυσης του πυρός και απαγόρευσης της κλιμάκωσης στην Ιντλίμπ, ωστόσο η συμφωνία παραβιάστηκε αρκετές φορές.

Το τελικό αποτέλεσμα θα μπορούσε να εξαρτηθεί από τη σχέση Τουρκίας – Ρωσίας, η οποία είναι πολύ περίεργη. Δεν βασίζεται στην εμπιστοσύνη, δεν βασίζεται στη συμπάθεια, βασίζεται στην αντίληψη ότι χωρίς συντονισμό τουλάχιστον με την άλλη πλευρά, κανένας από αυτούς δεν είναι σε θέση να επιτύχει τους στόχους του.