«Πίστεψα ξεκάθαρα ότι πεθαίνω»

«Συνειδητοποίησα ξεκάθαρα ότι εκείνη τη στιγμή πεθαίνω». Με αυτά τα λόγια ο Σάλμαν Ρούσντι περιέγραψε στο δικαστήριο την αίσθηση που είχε αμέσως μετά την επίθεση που δέχθηκε κατά τη διάρκεια λογοτεχνικής εκδήλωσης στη Νέα Υόρκη τον Αύγουστο του 2022, 35 και πλέον χρόνια μετά την έκδοση του φετφά, του εντάλματος εκτέλεσής του από τους ιρανούς θρησκευτικούς ηγέτες με αφορμή το έργο του «Σατανικοί στίχοι».

Ο 77χρονος συγγραφέας συναντήθηκε για πρώτη φορά μετά το επίμαχο συμβάν στην αίθουσα του δικαστηρίου με τον 27χρονο Χαντί Ματάρ, τον με διπλή υπηκοότητα (Αμερικανός – Λιβανέζος) άνδρα που κατηγορείται ότι του επιτέθηκε με μαχαίρι μήκους 25 εκ. και του επέφερε περισσότερα από 12 χτυπήματα στο αμφιθέατρο του Ιδρύματος Chautauqua.

Ο Ρούσντι, μιλώντας με καθαρή φωνή, περιέγραψε πώς καθόταν σε μια καρέκλα στη σκηνή, κοιτώντας τον συνομιλητή του, Χένρι Ρις, και το κοινό, όταν «ξεκίνησε η επίθεση», σύμφωνα με την ανταπόκριση του Εντουαρντ Χέλμορ για τη βρετανική «Guardian».

«Αντιλήφθηκα κάποιον να ορμάει προς το μέρος μου από τη δεξιά πλευρά μου με σκούρα μαλλιά και σκούρα ρούχα… Μου έκαναν εντύπωση τα μάτια του, που μου φάνηκαν σκοτεινά και άγρια. Με χτύπησε πολύ δυνατά γύρω από το σαγόνι και τον λαιμό. Αρχικά νόμιζα ότι με είχε χτυπήσει με τη γροθιά του, αλλά πολύ γρήγορα είδα μια μεγάλη ποσότητα αίματος να πέφτει στα ρούχα μου. Με χτυπούσε επανειλημμένα. Με χτυπούσε και με έκοβε. Ολα συνέβησαν πολύ γρήγορα. Με μαχαίρωσε ξανά και ξανά, και πιο οδυνηρά στο μάτι. Πάλεψα να ξεφύγω. Σήκωσα το χέρι μου για να αμυνθώ», κατέθεσε ο συγγραφέας.

Οταν ρωτήθηκε πόσες φορές τον μαχαίρωσαν, απάντησε ότι δεν κρατούσε λογαριασμό, αν και εκτίμησε ότι πρέπει να δέχθηκε περί τα 15 χτυπήματα. Εν συνεχεία περιέγραψε πώς σηκώθηκε από τη θέση του για να απομακρυνθεί από τον επιτιθέμενο, αλλά έπεσε. «Προσπαθούσε να με χτυπήσει όσο περισσότερες φορές μπορούσε. Ημουν πολύ βαριά τραυματισμένος. Δεν μπορούσα πια να σταθώ όρθιος. Επεσα κάτω. Ούρλιαζα από τον πόνο», προσέθεσε και έδειξε στο δικαστήριο την κενή κόγχη του ματιού του κάτω από το προστατευτικό κάλυμμα που φορά.

«Αρχισα να αντιλαμβάνομαι τη μεγάλη ποσότητα αίματος γύρω μου. Η αίσθηση του χρόνου ήταν θολή, υπέφερα από τον πόνο στο μάτι και το χέρι μου, και ξαφνικά συνειδητοποίησα ξεκάθαρα ότι πεθαίνω», συνέχισε την περιγραφή του ο Ρούσντι.

Εξήγησε πώς τον τοποθέτησαν σε φορείο και αργότερα τον μετέφεραν με ιατρικό ελικόπτερο. «Είχα ελάχιστη επίγνωση για το τι συνέβαινε μέχρι που προσγειώθηκε το ελικόπτερο, και μετά δεν θυμάμαι τίποτα μέχρι πολύ αργότερα», προσέθεσε.

Κατά τη διάρκεια μιας σύντομης κατ’ αντιπαράσταση εξέτασης, ο Ρούσντι παραδέχθηκε ότι διατηρεί θολές αναμνήσεις. Εξήγησε ότι αρχικά θυμόταν ότι σηκώθηκε για να αντιμετωπίσει τον δράστη, αλλά αυτό δεν ίσχυε, διότι παρέμεινε καθιστός. Συμφώνησε με την υπερασπιστική γραμμή του Ματάρ ότι η ελευθερία της έκφρασης, το δικαίωμα σε μια δίκη με ενόρκους και η δίκαιη διαδικασία είναι πολύτιμα δικαιώματα και δήλωσε ότι δεν είχε καμία επαφή με τον δράστη πριν από την επίθεση. Ερωτηθείς αν ο Ματάρ τού είχε απευθύνει τον λόγο κατά τη διάρκεια του περιστατικού, ο Ρούσντι απάντησε αρνητικά.

Ο Ματάρ, ο οποίος προσερχόμενος στο δικαστήριο ακούστηκε να μουρμουρίζει τη φράση «από τον ποταμό στη θάλασσα, η Παλαιστίνη θα είναι ελεύθερη», δηλώνει μέχρι σήμερα αθώος. Οι εισαγγελικές Αρχές, ωστόσο, στην αρχική τους τοποθέτηση και σύμφωνα με το κατηγορητήριο υποστήριξαν ότι ο Ματάρ «παραλίγο να σκοτώσει τον κ. Ρούσντι. Χωρίς δισταγμό, αυτός ο άνδρας, κρατώντας το μαχαίρι του… το βύθισε με δύναμη και ταχύτητα στο σώμα του κ. Ρούσντι ξανά, και ξανά, και ξανά».

Απουσιάζει από την υπόθεση προς το παρόν οποιαδήποτε αναφορά στον φετφά που αποτέλεσε το κίνητρο του Ματάρ, σύμφωνα με συνέντευξη που έδωσε μετά τη σύλληψή του. Οι εισαγγελείς, ωστόσο, υποστηρίζουν ότι μπορούν να εξασφαλίσουν καταδίκη και χωρίς τη συγκεκριμένη αναφορά. Η δίκη αναμένεται να διαρκέσει έως και δύο εβδομάδες.