Ο Τσάρος, ο Σουλτάνος και το «τσακ-τσακ» στη σύνοδο κορυφής

Ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναχώρησε από το Καζάν της Ρωσίας αμέσως μετά τη συνάντησή του με τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και πριν ολοκληρωθεί το πρόγραμμά του στη σύνοδο κορυφής των BRICS – άλλωστε μόλις έφτασε στη χώρα του συγκάλεσε έκτακτο συμβούλιο ασφαλείας στο παλιό αεροδρόμιο Ατατούρκ της Κωνσταντινούπολης για την τρομοκρατική επίθεση στην Αγκυρα.

Νωρίτερα ο Πούτιν είχε καταδικάσει και αυτός την επίθεση – οι δύο ηγέτες «δείχνουν μια άνετη χαλαρότητα» όταν είναι μαζί, σχολιάζουν οι «Financial Times».

Και τονίζουν ότι ο Ερντογάν με την παρουσία του στους BRICS υπενθυμίζει στους δυτικούς συμμάχους του την ισχύ που διαθέτει ως ενδιάμεσος σε διάφορες κρίσεις.

Αλλωστε η Ρωσία και η Τουρκία μοιράζονται ιστορικούς δεσμούς και ο Ερντογάν επεδίωξε να μείνει κοντά στον Πούτιν τα τελευταία χρόνια παρά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία, με αποτέλεσμα να βαδίζει όλο αυτό τον καιρό σε τεντωμένο σκοινί.

Πριν από την 55λεπτη συνάντησή του με τον Πούτιν, ο τούρκος πρόεδρος έγινε δεκτός κατά την άφιξή του με λίγο τσακ-τσακ, μια παραδοσιακή τηγανίτα από το Ταταρστάν, την καρδιά του τουρκικού πολιτιστικού παρελθόντος στη Ρωσία.

Ο Ταγίπ Ερντογάν ήταν το μόνο μέλος του ΝΑΤΟ μεταξύ των 24 ηγετών στο Καζάν που συμμετείχαν στη σύνοδο κορυφής των BRICS – μια υπενθύμιση, γράφουν οι «New York Times», στους δυτικούς ηγέτες ότι είναι ο μόνος που μπορεί να γεφυρώσει δύο κόσμους.

Η συνάντηση Ερντογάν – Πούτιν επισκιάστηκε από την τρομοκρατική επίθεση στην Αγκυρα, όμως ο τούρκος πρόεδρος επανέλαβε την επιθυμία του να ενταχθεί η Τουρκία στους BRICS.

Πάντως η γερμανική εφημερίδα «Bild» έγραψε χθες ότι η Ινδία μπλοκάρει την ένταξη, επικαλούμενη τις στενές σχέσεις που έχει η Αγκυρα με το Πακιστάν.

Ο πρόεδρος Ερντογάν κάλεσε τον Πούτιν να επισκεφθεί την Αγκυρα – μια επίσκεψη που έχει προγραμματιστεί αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια αλλά δεν έχει πραγματοποιηθεί ποτέ λόγω – μεταξύ άλλων – και ανησυχιών για την ασφάλεια στο ταξίδι του ρώσου προέδρου.

Ο Πούτιν δεν πήγε στην περσινή σύνοδο κορυφής των BRICS, αφού η Νότια Αφρική τον προειδοποίησε ότι θα έπρεπε να συμμορφωθεί με το ένταλμα σύλληψης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (του οποίου η Τουρκία δεν είναι μέλος).

Ο Πούτιν είπε ότι το να είναι μέλος του ΝΑΤΟ δεν πρέπει να εμποδίζει την Τουρκία να ενταχθεί στους BRICS και «σαφώς ότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ δεν εμπόδισε την Τουρκία να κάνει πολλά πράγματα με τη Ρωσία» – όπως η διατήρηση καλών σχέσεων καθόλη την εισβολή στην Ουκρανία, την ώρα που η Αγκυρα πουλάει μαχητικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar προς την Ουκρανία.

Παρότι οι δύο χώρες υποστηρίζουν αντίπαλες πλευρές στους εμφύλιους πολέμους στη Συρία και τη Λιβύη, συνήθως έχουν βρει οικονομικούς λόγους για να διατηρήσουν θερμές σχέσεις: η Ρωσία έκλεισε μια συμφωνία για να πουλήσει φθηνό φυσικό αέριο στην Τουρκία το 2023, δίνοντας στη χώρα μια οικονομική σανίδα σωτηρίας.

Ομως υπάρχουν και άλλα σημάδια ότι η Αγκυρα γνωρίζει πώς να παίζει και με τις δύο πλευρές. Οι «FT» αναφέρουν ότι η Τουρκία απαγόρευσε κρυφά τις εξαγωγές στη Ρωσία στρατιωτικού εξοπλισμού που συνδέεται με τις ΗΠΑ, αφού η Ουάσιγκτον προειδοποίησε την Αγκυρα για «συνέπειες» εάν δεν σταματήσει το εμπόριο.

Εκκληση για «δίκαιη ειρήνη» στην Ουκρανία, στη Λωρίδα της Γάζας και στον Λίβανο έκανε από το Καζάν της Ρωσίας ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, κατά τη συνάντησή του με τον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν. Ο Γκουτέρες τόνισε πως «σε όλους τους τομείς χρειαζόμαστε ειρήνη. Στην Ουκρανία χρειαζόμαστε μια δίκαιη ειρήνη, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο».

Αρχικά ο Πούτιν παρέμεινε ανέκφραστος και στη συνέχεια είπε: «Ο Γενικός Γραμματέας ανέφερε ότι πρέπει όλοι να ζούμε σαν μια μεγάλη οικογένεια. Δυστυχώς, στις οικογένειες υπάρχουν συχνά καβγάδες, σκάνδαλα, διαφορές περί περιουσίας και ορισμένες φορές υπάρχουν ακόμη και μάχες».