«Κρυφή» μελέτη για «τηλεχειριζόμενους» Πύργους Ελέγχου

Πρωτοφανή «διχοτόμηση» στο εσωτερικό της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) προκαλεί «κρυφή» μελέτη για την εγκατάσταση και λειτουργία συστήματος «τηλεχειριζόμενων» εικονικών Πύργων Ελέγχου (Remote Virtual Towers-RVT) στα περιφερειακά αεροδρόμια που διαχειρίζεται η γερμανική Fraport.

Το σχέδιο που ακουμπά άμεσα την ασφάλεια των πτήσεων και που κρατήθηκε… μυστικό ακόμα και από τις καθ’ ύλην αρμόδιες Διευθύνσεις της ΥΠΑ, αλλά και το υπουργείο Εθνικής Αμυνας (!), δρομολόγησε η απερχόμενη διοίκηση της ΥΠΑ σε συνεργασία με το γραφείο του πρώην υπουργού Μεταφορών Κώστα Καραμανλή!

Το εν λόγω project, που «αποδομούν» τώρα οι επικεφαλής πέντε αρμοδίων Διευθύνσεων της ΥΠΑ (με πρόσφατο κοινό έγγραφό τους προς τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών), αποτέλεσε τη βάση τεκμηρίωσης για έργα ύψους 71,2 εκατ. ευρώ που θα επωμιστεί το Δημόσιο με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης! Από τα έργα, που θα ξεκινήσουν από τα παραχωρημένα περιφερειακά αεροδρόμια, «σε πρώτη φάση αναμένεται να επωφεληθεί η Fraport, καθώς θα μειωθούν τα κόστη λειτουργίας τους» λένε αεροπορικές πηγές.

Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά και μικρά αεροδρόμια, στα οποία κρίσιμες υποδομές, όπως ο Πύργος Ελέγχου, είναι πεπαλαιωμένες. Ωστόσο, αντί να γίνουν επενδύσεις για την αναβάθμισή τους, προκρίθηκε η τοποθέτηση ειδικών συστημάτων σε κάθε αεροδρόμιο (κάμερες, τηλεπικοινωνιακές συνδέσεις, πληροφοριακά συστήματα) ώστε η ρύθμιση της εναέριας κυκλοφορίας να μη γίνεται ξεχωριστά από κάθε αερολιμένα, αλλά απομακρυσμένα από ένα «Κέντρο Ελέγχου» που θα βρίσκεται στην ηπειρωτική Ελλάδα και θα επιτηρεί ομάδα αεροδρομίων!

Προφανής στόχος είναι να μην υπάρχει προσωπικό 24ωρης βάρδιας σε κάθε αεροδρόμιο και όλες οι εργασίες να γίνονται εξ αποστάσεως από το απομακρυσμένο «Κέντρο», όπου θεωρητικά θα φτάνουν αδιάλειπτα ήχος, εικόνα και δεδομένα καιρού. Αντίστοιχες εφαρμογές στο εξωτερικό αφορούν πολύ μικρά αεροδρόμια με περιορισμένη κίνηση σε ηπειρωτικές περιοχές χωρών πολύ πιο προηγμένων τεχνολογικά από την Ελλάδα (Σουηδία, Φινλανδία, Νορβηγία, Γερμανία).

Το ιστορικό

Η δρομολόγηση του σχεδίου των «τηλεχειριζόμενων» εικονικών Πύργων Ελέγχου ξεκίνησε στις 22 Φεβρουαρίου 2023, όταν με έγκριση του κ. Καραμανλή ανατέθηκε από τον διοικητή της ΥΠΑ Γεώργιο Δριτσάκο η εκπόνηση ειδικής μελέτης, ποσού 30.000 ευρώ. Μολονότι το έργο αφορά αποκλειστικά την ΥΠΑ, τα στελέχη της αναφέρουν ότι δεν υπήρξε επίσημη ενημέρωση των εμπλεκόμενων Διευθύνσεων της Υπηρεσίας. Οι αρμόδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες της ΥΠΑ ενημερώθηκαν άτυπα και προφορικά για την ύπαρξη του σχεδίου Remote Virtual Towers-RVT, σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στις 20 Νοεμβρίου στο υπουργείο Μεταφορών υπό τον υφυπουργό Ν. Ταχιάο.

Πηγές της ΥΠΑ που είναι σε θέση να γνωρίζουν τονίζουν στα «ΝΕΑ» ότι η επίμαχη μελέτη υποβλήθηκε στον απερχόμενο διοικητή της ΥΠΑ μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα από την ανάθεσή της (!), εμπεριέχει δε στοιχεία ετεροχρονισμένα. Πιθανότατα δηλαδή να είχε εκπονηθεί τουλάχιστον έναν χρόνο πριν!

Οι ενστάσεις

«Κόλαφο» για τη συγκεκριμένη μελέτη αποτελεί και το επίσημο υπηρεσιακό έγγραφο που εκδόθηκε στις 21/11/23, με σκοπό την ενημέρωση του υπουργού Μεταφορών και Υποδομών, από τους διευθυντές των Διευθύνσεων Δ21, Δ22, Διεύθυνση Διαχείρισης Ασφάλειας και Προστασίας και από τον Γενικό Διευθυντή Αεροναυτιλίας ΓΔΦΠΥΑΝ.

Οι πέντε διευθυντές της ΥΠΑ χαρακτηρίζουν τη μελέτη «ως εξαιρετικά μειωμένης αξιοπιστίας».

Οι κυριότερες ενστάσεις που διατυπώνουν στο έγγραφό τους που αποκαλύπτουν «ΤΑ ΝΕΑ» αναφέρουν:

Σε κανένα στάδιο της μελέτης δεν έγινε η απαιτούμενη ανάλυση κινδύνου (safety assessment) για την εφαρμογή του σχεδίου Remote Virtual Towers-RVT γενικά, αλλά ούτε και σε τοπικό επίπεδο, για κάθε αεροδρόμιο ξεχωριστά.

Η απουσία σοβαρής μελέτης στον τομέα αυτόν εγείρει εύλογα θέματα για την ασφάλεια των πτήσεων.

Δεν έχει προηγηθεί επαρκής και αναλυτικός υπολογισμός κόστους – οφέλους για την ΥΠΑ. Επίσης, δεν διασφαλίζεται η βελτίωση των υπηρεσιών προς τους χρήστες και το επιβατικό κοινό. Δεν έχουν εξεταστεί επιχειρησιακοί και τεχνοοικονομικοί παράγοντες. Δεν έχουν ληφθεί υπόψη ζητήματα εθνικής ασφάλειας και κυριαρχίας (π.χ. πώς θα διασφαλιστεί ότι ένα μη στελεχωμένο αεροδρόμιο όπως του Καστελλόριζου δεν θα καταστεί ανά πάσα στιγμή ευάλωτο σε κυβερνοεπιθέσεις και όχι μόνο) και εν γένει προστασίας από κακόβουλες ενέργειες.