Η σοκολάτα Ντουμπάι δεν «αγγίζει» τα ελληνικά φιστίκια

Αν η Ελλάδα παρήγε μεγαλύτερες ποσότητες κελυφωτού φιστικιού, αυτού που ξέρουμε ως σαν-φιστίκ (οι παλαιότεροι) ή φιστίκι Αιγίνης (οι νεότεροι), τότε ίσως να ήταν δυνατόν να υπολογίσει κανείς τις συνέπειες της νέας φρενίτιδας με τη σοκολάτα «Ντουμπάι» στις πωλήσεις του. Η σοκολάτα με γέμιση από φιστίκι και κανταΐφι, που έγινε παγκόσμια τάση χάρη σε ένα βίντεο του TikTok, μετεξελίχθηκε σε μπισκότο (και τα δύο μπορεί να τα βρει κανείς πλέον στα περίπτερα), αλλά και σε παγωτό και γλυκό και οτιδήποτε μπορεί κανείς να φανταστεί – μέχρι και τρίγωνα Πανοράματος με γέμιση… Ντουμπάι εντοπίσαμε σε ζαχαροπλαστεία. Ωστόσο, όπως μας είπε χαρακτηριστικά ο Χρήστος Σκούρας, παραγωγός αλλά και ένας από τους πιο σημαντικούς εμπόρους φιστικιού στη Φθιώτιδα, «τα ελληνικά φιστίκια είναι τόσο λίγα που όλα είναι προπωλημένα. Δεν έχουμε τόση παραγωγή ώστε να μπορούμε να πούμε ότι επηρεάζεται από τη μόδα».

Ο αντιπρόεδρος της ομάδας παραγωγών «Θεσσαλικό Φιστίκι», Χρήστος Κουκουτσέλος, διευκρίνισε, στην ίδια γραμμή, ότι πιθανόν να έπαιξε ρόλο το trend, αλλά η παραγωγή τους εξαντλούνταν, ούτως ή άλλως, πάντα. «Πέρυσι βγάλαμε 80 τόνους και στα τέλη Οκτωβρίου δεν είχε μείνει τίποτα» τονίζει. Ο Μάκης Μπούρμπος, μέλος του Συνεταιρισμού Φιστικοπαραγωγών Μάκρης με έδρα το χωριό Μάκρη Φθιώτιδας, το εξέφρασε κάπως διαφορετικά. «Οι πωλήσεις δεν μπορούν να αυξηθούν, αλλά αυτό που αυξήθηκε – για την ακρίβεια, εκτινάχθηκε – είναι η ζήτηση». «Δεν μας επηρεάζει καθόλου η μόδα με το Ντουμπάι» μας είπε με τη σειρά του ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Φιστικοπαραγωγών Αίγινας, Κώστας Πέππας. Διευκρινίζει μάλιστα ότι τις τελευταίες δύο χρονιές η παραγωγή στην Αίγινα ήταν ελάχιστη – πέρυσι έφτασε μόλις τους 10 τόνους. «Δεν φτάνουν ούτε για το νησί. Και δεν μιλώ για τους Αιγινήτες, αλλά για τους επισκέπτες, έλληνες ή ξένους». Οπως εξηγεί, η παραγωγή της φιστικιάς, όπως και κάθε αγροτικού προϊόντος, ποικίλλει από χρονιά σε χρονιά και εξαρτάται από τις συνθήκες (υγρασία, βροχές, προσβολή από έντομα). Διευκρινίζει ότι στην Αίγινα εδώ και 40-50 χρόνια δεν έχει  φυτευτεί φιστικιά. «Ποιος θα φυτέψει τώρα; Ποιος νέος θα το κάνει ξέροντας ότι θα πρέπει να περιμένει 8-10 χρόνια για να πάρει καρπό;». Και, από την άλλη, όλο και κάποια δέντρα ξεριζώνονται για να χτιστούν εξοχικά σπίτια. Υπολογίζεται, μάλιστα, ότι τα τελευταία 25 χρόνια έχουν χαθεί 30.000 φιστικιές από το νησί.

Μεγάλο μέρος της φιστικοπαραγωγής «μετακόμισε» λοιπόν προς άλλες περιοχές – κυρίως τη Φθιώτιδα και τη Λάρισα, που υπολογίζεται ότι είναι η επόμενη ανερχόμενη δύναμη. Μόνο που στη Θεσσαλία τα δέντρα είναι ακόμη μικρά (6-7 ετών), δεν είναι δηλαδή σε πλήρη παραγωγή. Στη Φθιώτιδα εντάθηκε η καλλιέργεια την τελευταία εικοσαετία και αναπτύχθηκε τόσο ώστε να υπολογίζεται ότι εκεί σήμερα παράγεται το 50% του ελληνικού φιστικιού, με επίκεντρο δύο δραστήριους συνεταιρισμούς, έναν στην περιοχή της Μάκρης και έναν στην περιοχή Θερμοπυλών – Μώλου. Στη Λαμία, μάλιστα, πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο που μας πέρασε το 1ο Διεθνές Συνέδριο Κελυφωτού Φιστικιού. Να σημειωθεί ότι πέρυσι το ελληνικό φιστίκι έκλεισε τα 30 χρόνια αναγνώρισης της Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ).

Ο Μάκης Μπούρμπος, μέλος του Συνεταιρισμού Μάκρης, διαθέτει 6.000 δέντρα και παράγει, ανάλογα με τη χρονιά, 40-70 τόνους.  Συζητάμε για τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης. «Θέλετε λόγω του ήπιου χειμώνα ή του θερμού  καλοκαιριού, θέλετε λόγω της δυσκολίας να αντιμετωπιστούν τα έντομα, ενώ έχουν φυτευτεί τα τελευταία χρόνια αρκετές χιλιάδες δέντρα, η παραγωγή ανεβαίνει μεν αλλά όχι όσο περιμέναμε». Ο Χρήστος Κουκουτσέλος, από την ομάδα «Θεσσαλικό Φιστίκι», επισημαίνει ότι αφενός λόγω του Ντάνιελ έχασαν φυτικό κεφάλαιο το οποίο υπολογίζουν στο 20%-25% και ότι αφετέρου εφέτος η περιοχή χτυπήθηκε και από παγετό στις 20 Μαρτίου – κι όλα αυτά προφανώς θα έχουν συνέπειες στην εφετινή παραγωγή.

Προβλέψεις δεν μπορεί να κάνει κανείς από τώρα – το μάζεμα των καρπών γίνεται από τα μέσα Αυγούστου μέχρι και τον Σεπτέμβριο. Πάντα εξάλλου όταν μιλάμε για ένα αγροτικό προϊόν υπάρχουν αστάθμητοι παράγοντες. «Είναι ξεσκέπαστο σπίτι», όπως μας είπαν χαρακτηριστικά. Θέλετε κάποιο παράδειγμα; Μπορεί μεν οι καρποί να έχουν ήδη σχηματιστεί αλλά κάποιοι  ίσως να μην είναι γονιμοποιημένοι, να είναι κούφιοι. Επίσης, ότι τώρα είναι η εποχή του μεγαλύτερου εντομολογικά εχθρού της φιστικιάς, του ευρύτομου (κάνει τον κύκλο του από τα μέσα Μαΐου μέχρι τέλη Ιουνίου). Από τη Θεσσαλία μάς μίλησαν για εκτιμήσεις για κακή χρονιά (το δέντρο παράγει χρόνο παρά χρόνο), από τη Φθιώτιδα για ίσως λίγο βελτιωμένη παραγωγή από πέρυσι, από την Αίγινα για καλύτερη. Μιλάμε όμως πάντα συνολικά για μικρή παραγωγή. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, στην Ελλάδα παράγουμε 3.000-3.500 τόνους τον χρόνο – κατ’ άλλους μπορεί να φτάσουν και τις 5.000 τόνους. Από αυτούς ένα μεγάλο ποσοστό, περίπου το 70%-80%, φεύγει στο εξωτερικό. Δεν φτάνουν όμως. Οπως μας είπε χαρακτηριστικά ο κ. Σκούρας, «και σε όλη την Ελλάδα να μπουν φιστίκια, να μην υπάρχει δηλαδή άλλη καλλιέργεια, και πάλι δεν φτάνουν».