Γιατί το γιορτινό τραπέζι βλάπτει σοβαρά το περιβάλλον

Μπορεί το εορταστικό ρεβεγιόν με τους πολλούς καλεσμένους για φέτος τουλάχιστον να αναβλήθηκε, ωστόσο το μενού που παρουσιάστηκε σε πολλές περιπτώσεις είχε... ταξιδέψει χιλιάδες χιλιόμετρα μέχρι να φτάσει στο γιορτινό τραπέζι.

Τα τελευταία χρόνια πολλές από τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται για να ετοιμαστούν τα γιορτινά εδέσματα έχουν κάνει ακόμη και τον γύρο του κόσμου μέχρι τελικά να καταναλωθούν τις ημέρες των Χριστουγέννων, «ταξίδι» που κοστίζει ακριβά στο περιβάλλον.

Γαλοπούλα από τις Ηνωμένες Πολιτείας και τη Γαλλία, κάστανα από την ίδια ευρωπαϊκή χώρα, χοιρινό από την Ολλανδία, ντομάτες από το Βέλγιο, σταφίδες από την Τουρκία, πατάτες από την Κύπρο, σπαράγγια από το Περού, λεμόνια Αργεντινής: είναι μερικές μόνο από τις πρώτες ύλες που τα ελληνικά νοικοκυριά προτίμησαν και φέτος στις γιορτές, παρότι θα μπορούσαν να βρουν τα αντίστοιχα προϊόντα... made in Greece. Μάλιστα, κάποια από τα εισαγόμενα προϊόντα έχουν ταξιδέψει ακόμη και 11.500 χιλιόμετρα, ενώ παλαιότερες μελέτες έχουν δείξει ότι το εορταστικό γεύμα ενδέχεται να έχει κάνει περισσότερες από 10 φορές τον γύρο του κόσμου μέχρι να σερβιριστεί.

Οπως εξηγεί στα «ΝΕΑ» η υπεύθυνη προγραμμάτων διατροφής της WWF Ελλάς, Βίκυ Μπαρμπόκα, μια τέτοια... εισαγόμενη επιλογή για το εορταστικό τραπέζι βλάπτει σοβαρά το περιβάλλον. «Γίνεται απόλυτα κατανοητό πως το εγχώριο νωπό προϊόν ενδεχομένως να κοστίζει περισσότερο από ένα κατεψυγμένο που έφτασε από το εξωτερικό, ωστόσο όσο οι καταναλωτές στρέφονται στην εντοπιότητα τόσο το καλό που κάνουν είναι πολύπλευρο».

Μειώνοντας τα τροφοχιλιόμετρα που έχει ταξιδέψει μια πρώτη ύλη, λένε οι ειδικοί, μειώνουμε και το οικολογικό αποτύπωμα του γιορτινού τραπεζιού. Οι εισαγόμενες πρώτες ύλες έχουν ήδη κοστίσει στον πλανήτη με την παραγωγή τους, το νερό που έχει καταναλωθεί, τον κόπο του αγρότη, «και έρχονται να τον επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο με το... ταξίδι που κάνουν και τα χιλιόμετρα που διανύουν για να μεταφερθούν από τη χώρα παραγωγής τους στη χώρα όπου τελικά θα πωληθούν». Είναι χαρακτηριστικό ότι για να παραχθεί ένα κιλό βοδινού κρέατος απαιτούνται 15.500 λίτρα νερού, ενώ για ένα κιλό μήλων 1.000 λίτρα νερού.

Στοιχεία της WWF Ελλάς δείχνουν ότι, βάσει υπολογισμών, στη μεταφορά προϊόντων με πλοίο οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ανά τονοχιλιόμετρο (μεταφορά φορτίου βάρους ενός τόνου σε απόσταση ενός χιλιομέτρου) είναι 20 γραμμάρια. Η αντίστοιχη αναλογία για τη μεταφορά με φορτηγό είναι 300 γραμμάρια διοξειδίου του άνθρακα ανά τονοχιλιόμετρο, ενώ πιο εχθρικό μέσο προς το περιβάλλον είναι το αεροπλάνο καθώς η επιβάρυνση εκτιμάται σε 700-1.700 γραμμάρια διοξειδίου του άνθρακα ανά τονοχιλιόμετρο. Μάλιστα, υπολογίζεται ότι το οικολογικό αποτύπωμα των μεταφορών αποτελεί το 11% του συνολικού αποτυπώματος της διατροφής.

«Για να αποφύγουμε όσο μπορούμε αυτή την επιπλέον επιβάρυνση στο οικολογικό αποτύπωμα του εορταστικού γεύματος, προτρέπουμε τους καταναλωτές να αγοράσουν ελληνικά προϊόντα, όπου μπορούν να έχουν πιο εύκολα άμεση ενημέρωση για το τι προϊόν κρατούν στα χέρια τους, πώς έχει παραχθεί και πού έχει ταξιδέψει. Επιμένοντας στην εντοπιότητα αλλά και την εποχικότητα κάνουμε καλό στην υγεία μας αλλά και το περιβάλλον».

Φέτος, προσθέτει η Βίκυ Μπαρμπόκα, είναι μια πολύ καλή ευκαιρία να επιστρέψουμε στις διατροφικές μας ρίζες και συνήθειες: «Αντί, λοιπόν, να προτιμηθεί η γαλοπούλα, που είναι στην πραγματικότητα μία ξενόφερτη διατροφική συνήθεια, θα μπορούσαμε να είχαμε ανατρέξει στις συνταγές και τις γεύσεις με τις οποίες μεγαλώσαμε. Μία τέτοια κίνηση έχει σίγουρα θετικό πρόσημο και για το περιβάλλον».

Παρ' όλα αυτά, μέχρι στιγμής, η σπατάλη τροφίμων - ιδίως τις ημέρες των γιορτών - χτυπάει... κόκκινο. Είναι ενδεικτικό πως μία τετραμελής ελληνική οικογένεια πετάει κάθε χρόνο στα σκουπίδια 120 κιλά φαγητού. Κάθε χρόνο κάθε καταναλωτής πετά κατά μέσο όρο 7,3 κιλά μαγειρεμένου φαγητού, 7,4 κιλά φρούτων, 3,4 κιλά γαλακτοκομικών, 4,1 κιλά ψωμιού καθώς και 4,4 κιλά λαχανικών.

Οπως επισημαίνουν οι ειδικοί, η επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τη σπατάλη τροφίμων είναι μεγάλη, «γι' αυτό και τις ημέρες αυτές που το φαγητό είναι σε αφθονία, ένας έλεγχος στα υπάρχοντα του ντουλαπιού και του ψυγείου μας θα μας γλιτώσει από άσκοπες αγορές και άρα από τη συνήθεια να καταλήγουν στα σκουπίδια φαγητά και τρόφιμα που δεν καταφέραμε να καταναλώσουμε», καταλήγει η υπεύθυνη προγραμμάτων διατροφής της WWF Ελλάς.