Φράγμα Φιλιατρών: 7 χρόνια χωρίς σταγόνα

Πέρασαν 18 χρόνια, οκτώ κυβερνήσεις και περισσότεροι από 20 επικεφαλής στα αρμόδια υπουργεία – κι όμως στα Φιλιατρά του Νομού Μεσσηνίας ακόμη περιμένουν… Το περίφημο φράγμα των Φιλιατρών, ένα έργο δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, που κατασκευάστηκε για να δώσει λύση στις τεράστιες αρδευτικές ανάγκες της περιοχής, έχει μετατραπεί σε γεφύρι της Αρτας: παρότι η υποδομή έχει ολοκληρωθεί από το 2017, δεν έχουν ακόμη συνδεθεί οι αγωγοί που θα μεταφέρουν το νερό στις καλλιέργειες… Το πρόβλημα έχει, πλέον, ενταθεί λόγω των ακραίων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής: η Μεσσηνία, όπως και άλλες περιοχές της χώρας, αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια σοβαρές απώλειες στον πρωτογενή τομέα εξαιτίας της λειψυδρίας και των υψηλών θερμοκρασιών, με τις καλλιέργειες ελιάς, σύκου, σταφίδας να εμφανίζουν μειωμένη παραγωγή ή ακόμη και ακαρπία.

Στο μεταξύ, όπως καταγγέλλουν κάτοικοι της περιοχής, το φράγμα βρίσκεται σε κατάσταση εγκατάλειψης, με αποτέλεσμα να έχει υποστεί ήδη φθορές. Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες από το υπουργείο Υποδομών, ύστερα από πολλές αναβολές, η διαδικασία δημοπράτησης για τα αρδευτικά δίκτυα αναμένεται να ξεκινήσει τον προσεχή Σεπτέμβριο και υπολογίζεται ότι θα έχει ολοκληρωθεί με την ανάδειξη αναδόχου τον Μάιο του 2025. Στη συνέχεια, θα ξεκινήσουν οι εργασίες. Παρ’ όλ΄ αυτά, οι αγρότες της περιοχής αμφιβάλλουν για το χρονοδιάγραμμα, καθώς, όπως λένε, έχουν λάβει πολλές φορές υποσχέσεις που δεν υλοποιήθηκαν ποτέ. Σημειώνεται πως όσο το φράγμα των Φιλιατρών παραμένει σε αδράνεια χάνονται από την περιοχή περίπου 9 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού ετησίως…

«Η περιοχή των Φιλιατρών είναι η δεύτερη σε θερμοκηπιακή κάλυψη στην Ελλάδα, έχουμε περίπου 3.500 στρέμματα θερμοκηπίων, και παράγει ετησίως 80.000 τόνους κηπευτικών, 15.000 τόνους ελαιολάδου, 40.000 τόνους πρώιμου καρπουζιού και άλλα προϊόντα. Εχουμε έντονη αγροτική δραστηριότητα και με ιδιαίτερα μεγάλα ποσοστά στην πανελλήνια αγροτική εξαγωγική δύναμη της χώρας μας. Είναι, λοιπόν, απαράδεκτο να μην έχει λειτουργήσει ακόμη το φράγμα», λέει στα «ΝΕΑ» ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Φιλιατρών Ευάγγελος Κορόβιλας. «Ο σύλλογός μας έχει στείλει αναρίθμητες επιστολές σε όλες τις κοινοβουλευτικές ομάδες, στα υπουργεία, ακόμη και στο γραφείο του Πρωθυπουργού. Οι τοπικοί βουλευτές έχουν κάνει ερωτήσεις στη Βουλή, εμείς προσπαθούμε επί χρόνια, όμως δυστυχώς όλα είναι φωνή βοώντος εν τη ερήμω», προσθέτει. Ο ίδιος εξηγεί ότι το έργο «έχει όλες τις προδιαγραφές για να εξυπηρετήσει τις αγροτικές ανάγκες της περιοχής, καθώς ο όγκος του ταμιευτήρα του φιλιατρινού φράγματος είναι 7.810.000 κ.μ. νερού, με ετήσιο διαθέσιμο όγκο νερού για κατανάλωση 9.000.000 κ.μ.».

Η συζήτηση για τη δημιουργία του φράγματος ξεκίνησε το 2006, όταν επί υπουργίας Ευάγγελου Μπασιάκου το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης εκπόνησε την πρώτη αναγνωριστική μελέτη για το φράγμα και προγραμματίστηκε να ενταχθεί στη Δ’ Προγραμματική Περίοδο. Υστερα από πολλές περιπέτειες, το έργο ολοκληρώθηκε το 2017, οπότε και εκπονήθηκαν μελέτες για την κατασκευή των αρδευτικών δικτύων, ενώ η οριστική παραλαβή του έγινε τον Δεκέμβριο του 2019. Την περίοδο αυτή εντάχθηκε στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης του ΕΣΠΑ 2014-2020 με αυξημένο προϋπολογισμό ύψους 45.880.000 ευρώ, στον οποίο συμπεριελήφθησαν τα αρδευτικά δίκτυα που αρχικά δεν είχαν προβλεφθεί. «Και ενώ η δημοπρασία κάποια στιγμή ξεκίνησε, στη συνέχεια σταμάτησε χωρίς να μας εξηγεί κανείς το γιατί – τώρα μας λένε ότι πρέπει να ξεκινήσει ξανά από την αρχή με νέες μελέτες που πρέπει να εγκριθούν κ.ο.κ.», λέει ο Ευάγγελος Κορόβιλας. «Ετσι ακόμη περιμένουμε να φτάσει το νερό στις καλλιέργειες, ενώ το φράγμα έχει καταντήσει σκηνικό για να βγάζουν φωτογραφίες οι τουρίστες».

Οι αγρότες προσπαθούν να καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες σε νερό με γεωτρήσεις, όμως αυτό δεν αρκεί. «Θα σας μιλήσω μόνο για την Τριφυλία. Στην περιοχή των Γαργαλιάνων η θάλασσα έχει εισχωρήσει στην παραλιακή ζώνη σε μεγάλη έκταση, με αποτέλεσμα το νερό των γεωτρήσεων να έχει σοβαρό πρόβλημα αλατότητας. Στα Φιλιατρά υπάρχει επίσης πρόβλημα, σε όλη την περιοχή μετά τα Φιλιατρά έχει κατέβει ο υδροφόρος ορίζοντας, με αποτέλεσμα οι γεωτρήσεις να έχουν αρχίσει να στερεύουν και κάποιες να έχουν γίνει υφάλμυρες. Χρειάζεται άμεση παρέμβαση», προσθέτει ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Φιλιατρών.

«Καμία δικλίδα ασφαλείας»

«Στο μεταξύ», συμπληρώνει, «ενώ τον πρώτο χρόνο υπήρχε στο φράγμα άνθρωπος που μετρούσε την καθίζησή του και ήταν υπεύθυνος για την επιτήρησή του, τελείωσε η σύμβασή του και έφυγε. Στο φράγμα δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή καμία δικλίδα ασφαλείας, κάποιο σύστημα συναγερμού που να ειδοποιεί, για παράδειγμα, αν σε περίπτωση σεισμού έχει προκληθεί κάποια ρηγμάτωση. Ηδη η μεμβράνη του έχει τρυπήσει σε πάρα πολλά σημεία, με αποτέλεσμα να τρέχει νερό μέσα από το τούνελ του φράγματος. Δεν ξέρουμε, δηλαδή, καν αν μπορεί να λειτουργήσει ή σε τι κατάσταση είναι τα μηχανήματα που υπάρχουν στο εσωτερικό του. Τόσα χρήματα πλήρωσαν οι έλληνες πολίτες και πήγαν χαμένα…».