Ευθύμιος Μητσιάδης : Εβαλε στις κότες… δόντια!

Οταν κάποιος μιλάει στον καθηγητή της Βιολογίας του Στόματος στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης κ. Ευθύμιο Μητσιάδη νιώθει ότι μιλάει με έναν ερευνητή στα πρώτα βήματά του που γεμάτος ενθουσιασμό σκέφτεται πώς θα κυνηγήσει το όνειρό του. Ο ίδιος πάλι νιώθει ακόμη πιο μικρός – «ένας αιώνιος έφηβος σε ό,τι αφορά την επιστήμη και την έρευνα».

Διότι η έρευνα του παρέχει τη δυνατότητα να θέτει συνεχώς ερωτήματα, τα «γιατί» του, και να αναζητεί τις απαντήσεις σε αυτά – «είχα πολλά “γιατί” από μικρός, ήμουν πάντα πολύ περίεργος και συνεχίζω να είμαι, όπως τα παιδιά». Επίσης του επιτρέπει να ικανοποιεί την ανάγκη του για εξωστρέφεια και επικοινωνία με τους συναδέλφους του, με τους φοιτητές του, με το πλατύ κοινό – «είναι η ίδια ανάγκη που έχουν και τα παιδιά καθώς προσπαθούν να γνωρίσουν τον κόσμο».

Εκείνος έχει ήδη γνωρίσει τον κόσμο σε μεγάλο βαθμό, όπως αποδεικνύει η πορεία του σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, με την Ελβετία και το Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης να είναι ο πιο πρόσφατος σταθμός του εδώ και 14 χρόνια. Μάλιστα, θεωρεί πως για να επικοινωνήσεις με διαφορετικούς λαούς, πρέπει να μιλάς τη γλώσσα τους – έτσι μιλάει έξι γλώσσες (τη φιλοσοφία αυτή έχει εμφυσήσει και στους δίδυμους 14χρονους γιους του, οι οποίοι ήδη σε αυτή την ηλικία μαθαίνουν την έκτη τους ξένη γλώσσα!).

Στο να γίνει πολίτης του κόσμου βοήθησαν από την αρχή της ζωής του και τα λόγια του πατέρα του – επιθεωρητή στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση – ο οποίος τον παρότρυνε να φύγει στο εξωτερικό για να ανοίξει τους ορίζοντές του. «Οταν έχασα τον πατέρα μου ένιωσα ότι έπρεπε να ακολουθήσω τη συμβουλή του και να εκπληρώσω την επιθυμία του».

Ετσι, μετά την ολοκλήρωση το 1983 των σπουδών του στην Οδοντιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών έφυγε στο εξωτερικό. Ο κατάλογος των σπουδών του ατελείωτος: αρχικώς, ειδικότητα στην Παιδοοδοντιατρική, στη Βιολογία Στόματος και στην Επανορθωτική Οδοντιατρική στη Γαλλία. Οταν μάλιστα πρωτοξεκίνησε το επιστημονικό ταξίδι του εκτός συνόρων στο Πανεπιστήμιο της Λυών κατάλαβε ότι τα πολλά «γιατί» που είχε από παιδί συνέχιζαν… ακάθεκτα, και με παρότρυνση των καθηγητών του αποφάσισε να ασχοληθεί με την έρευνα.

Ετσι ο οδοντίατρος πήρε… βιολογική στροφή: εκπόνησε τη διδακτορική διατριβή του επίσης στη Γαλλία επάνω στην Αναπτυξιακή Βιολογία και στη συνέχεια έκανε μεταδιδακτορικές σπουδές στην Πειραματική Εμβρυολογία στη Φινλανδία, στη Μοριακή Βιολογία στη Σουηδία, στην Κυτταρική και Μοριακή Βιολογία στις ΗΠΑ. Στα 35 μόλις χρόνια του έγινε καθηγητής στη Μασσαλία. Η συνέχεια του επιστημονικού ταξιδιού του τον βρήκε στο King’s College στο Λονδίνο όπου ενόσω εργαζόταν έλαβε πρόταση για να λάβει θέση καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

«Είχα πάντα όνειρο να επιστρέψω στην Ελλάδα και έτσι εκλέχθηκα αναπληρωτής καθηγητής της Οδοντιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών το 2005. Ωστόσο αναγκάστηκα να φύγω από τη χώρα καθώς δεν υπήρχαν οι προϋποθέσεις για να συνεχίσω την έρευνά μου». Τελικά τον κέρδισε η Ελβετία, που του παρείχε όλες τις προϋποθέσεις για να διεξάγει απρόσκοπτα την έρευνά του και να μπορεί να δίνει απαντήσεις στα συνεχή επιστημονικά του ερωτήματα.

Δεν νιώθει πικρία για τη γενέτειρά του, αντιθέτως, όπως υπογραμμίζει, «την Ελλάδα την κουβαλάω πάντα μέσα μου. Και μάλιστα με τα χρόνια έχω καταλήξει σε αυτό που μου έλεγε ο αείμνηστος Φώτης Καφάτος, ένα από τα πιο λαμπρά ελληνικά επιστημονικά μυαλά: “Αν θέλεις να βοηθήσεις την Ελλάδα, μείνε στο εξωτερικό”. Ετσι με την πείρα και τις διασυνδέσεις μου βοηθώ την Ελλάδα όσο μπορώ. Κάνω αξιολογήσεις σε διάφορα Τμήματα ελληνικών πανεπιστημίων, συμμετέχω σε επιστημονικές επιτροπές, συνδιοργανώνω κάθε χρόνο στη Θεσσαλονίκη το συνέδριο Νανοϊατρικής με σημαντικές διεθνείς παρουσίες».

Αυτό βέβαια, τονίζει ο κ. Μητσιάδης, δεν σημαίνει ότι η χώρα μας πρέπει να αφήσει όλα τα λαμπρά μυαλά της να διαπρέψουν εκτός συνόρων. «Εχω πλέον μεγάλη πείρα από έλληνες φοιτητές, και αυτό που έχω να πω είναι ότι πρόκειται για παιδιά με υπέροχα μυαλά, με μεγάλη εργατικότητα. Για αυτό και το σημαντικό κεφάλαιο που είναι η νέα, τόσο υποσχόμενη επιστημονική γενιά, πρέπει να αξιοποιείται εντός Ελλάδας».

Εκείνος, συνεχίζει να αποτελεί ένα από τα σημαντικά επιστημονικά κεφάλαια της χώρας μας στο εξωτερικό, όπως αποδεικνύουν οι έρευνές του που έχουν διεθνή απήχηση. Για παράδειγμα, το 2003 ήταν ο πρώτος παγκοσμίως επιστήμονας που δημιούργησε «κότες με δόντια» μεταφέροντας βλαστικά κύτταρα ποντικών σε έμβρυα κότας προκειμένου να απαντήσει σε εξελικτικά ερωτήματα, ενώ τώρα δημιούργησε με χρήση κυττάρων των δοντιών ιστό του μαστού ικανό να παράγει γάλα συμβάλλοντας στο πεδίο της αναγεννητικής ιατρικής.

Και βέβαια πρωτοπορεί επί δεκαετίες στην αναγέννηση δοντιών. Οπως λέει, «τώρα πια έχουμε πολύ περισσότερα “όπλα” στα χέρια μας, την επιστήμη των υπολογιστών, τη νανοτεχνολογία, τη μηχανική ιστών, τα οποία κάποια ημέρα θα οδηγήσουν σε αναγέννηση των δοντιών αλλά δεν ξέρω ποια ημέρα θα είναι αυτή».

Πιστεύει ότι μπορεί να είναι ο ίδιος εκείνος που θα ανακηρυχθεί «πατέρας» των δοντιών… εργαστηρίου; «Μακάρι να συμβεί κάτι τέτοιο, αλλά και να μη συμβεί δεν πειράζει. Αλλωστε δεν θέτω μεγαλεπήβολους στόχους. Δεν είχα βάλει καν ποτέ στόχο να γίνω καθηγητής. Νομίζω, ακόμη και σήμερα, ότι είμαι ένας τυχερός άνθρωπος που μπορεί να κάνει το χόμπι του, το οποίο δεν είναι άλλο από την έρευνα».