Wall Street Journal: Οι διώξεις στην Τουρκία επικίνδυνες για την οικονομία

Σε δημοσίευμα της η Wall Street Journal σημειώνει ότι οι διώξεις στην Τουρκία, θέτουν σε κίνδυνο την τουρκική οικονομία.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει η εφημερίδα, η σφιχτοδεμένη χρηματοοικονομική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης άρχισε να νοιώθει τα «ρίγη» της μετα-πραξικοπηματικής καταστολής στα τέλη Ιουλίου, όταν υπεβλήθη μήνυση κατά ανώτατου τραπεζίτη, ο οποίος έχασε και την άδειά του.

Οι φόβοι εξαπλώθηκαν όταν οι αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές άρχισαν να αναγκάζουν τις τράπεζες

Στη συνέχεια, τις εβδομάδες μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, οι τουρκικές αρχές ανέλαβαν τον έλεγχο 496 επιχειρήσεων –ορισμένες εκ των οποίων με κρατικές θυγατρικές- επικαλούμενες το κυνήγι των πραξικοπηματιών.

Οι κινήσεις αυτές σηματοδοτούν μια απότομη αντιστροφή για μια χώρα που από καιρό θεωρούνταν ο «φάρος» της ελεύθερης αγοράς, μεταξύ των αναδυόμενων χωρών, χάρη στις φιλοεπιχειρηματικές πολιτικές που προώθησε ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η Τουρκία προσέλκυσε διεθνείς επενδυτές εν μέρει λόγω της περιορισμένης εμπλοκής της κυβέρνησης στα επιχειρηματικά.

Τώρα όμως, επενδυτές και επιχειρηματίες λένε πως το αδυσώπητο κυνήγι του Ερντογάν κατά αυτών που θεωρεί ως εσωτερικούς εχθρούς, σε συνδυασμό με την συγκέντρωση της εξουσίας στο πλαίσιο της κατάστασης έκτακτης ανάγκης που ισχύει στη χώρα, βάζουν σε κίνδυνο τους εγχώριους χρηματοοικονομικούς θεσμούς, αλλά και την εμπιστοσύνη προς την οικονομία της χώρας.

«Τα ρίσκα είναι δυσανάλογα υψηλά», σχολίασε ο Michael Harris της Renaissance Capital, ο οποίος συστήνει στους πελάτες του να αποεπενδύσουν από την Τουρκία. «Πολλοί ξένοι επενδυτές αισθάνονται νευρικότητα σ’ αυτό το περιβάλλον και βλέπουν με ανησυχία τις εξελίξεις».

Μια από τις κορυφαίες νομικές εταιρείες που ειδικεύεται στο εταιρικό δίκαιο, έκλεισε μετά από έφοδο της αστυνομίας, που, σύμφωνα με τους ερευνητές, έγινε στο πλαίσιο της έρευνάς τους για την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου. Οι πελάτες της νομικής εταιρείας προσπαθούν ακόμα να διασφαλίσουν αυτό που θεωρούσαν ότι ήταν εμπιστευτικές εταιρικές πληροφορίες.

Εν τω μεταξύ, οι διώξεις στο συμβούλιο της αρμόδιας για τις κεφαλαιαγορές επιτροπή της Τουρκίας, παρέλυσαν τη ρυθμιστική αυτή αρχή και απέτρεψαν την ψήφιση τουλάχιστον 25 προγραμματισμένων εκδόσεων ομολόγων και κεφαλαίων για δυόμισι μήνες, μέχρις ότου η κυβέρνηση να διορίσει τα νέα μέλη του ΔΣ.

Σε μια τόσο τεταμένη ατμόσφαιρα, μια αυστηρή κουβέντα από την κορυφή μπορεί να είναι αρκετή για να αλλάξει η επιχειρηματική συμπεριφορά. «Υπάρχει μια διαφωνία μεταξύ εμού και των τραπεζιτών για τα επιτόκια», δήλωσε κατά τη διάρκεια ομιλίας του τον Αύγουστο ο Ερντογάν. «Αν προσπαθήσουν να μετατρέψουν την ισχύ τους σε ευκαιρία σ’ αυτές τις εποχές, θα μας βρουν απέναντι». Αμέσως μετά, καμιά δεκαριά τράπεζες ανακοίνωσαν πως μειώνουν τα επιτόκια των στεγαστικών τους δανείων…

Η Τουρκική οικονομία «νοιώθει» τις μετά το πραξικόπημα κινήσεις, που περιλαμβάνουν δεκάδες χιλιάδες συλλήψεις (με τελευταίο περιστατικό τη σύλληψη των συμπροέδρων και βουλευτών του φιλοκουρδικού κόμματος HDP). Η τουριστική βιομηχανία της χώρας ήδη επλήγη από μια σειρά τρομοκρατικών ενεργειών. Η Moody’s υποβάθμισε την πιστοληπτική αξιολόγηση της χώρας, επικαλούμενη, μεταξύ άλλων, της ανησυχίες για το κράτος δικαίου.

Η τουρκική λίρα κατέγραψε νέο ιστορικό χαμηλό έναντι του δολαρίου, ενώ τα assets που διαχειρίζονται equity funds που επικεντρώνονται στην Τουρκία έχουν μειωθεί κατά δυο τρίτα από την «κορυφή» του 2013 (στα 1,3 δισ. δολάρια από 3,7 δισ. δολάρια στο τέλος Σεπτεμβρίου σύμφωνα με τα στοιχεία της EPFR Global).

Η οικονομική ανάπτυξη της χώρας εξακολουθεί να είναι ισχυρή, ωστόσο επιβραδύνθηκε στο 3,1% το β’ τρίμηνο από 4,7% το α’ τρίμηνο, ενώ η κυβέρνηση αναθεώρησε την πρόβλεψή της για τον ρυθμό ανάπτυξη του 2017 στο 4,4% από 5% προηγουμένως. Το ΔΝΤ προβλέπει πως το τουρκικό ΑΕΠ θα αυξηθεί με ρυθμό 3% του χρόνου.

Αρκετοί υπουργοί της τουρκικής κυβέρνησης σημειώνουν πως η οικονομία παραμένει υγιής, επικαλούμενοι τον ρυθμό ανάπτυξης, τη μείωση του κρατικού χρέους και τη δέσμευση του κυβερνώντος κόμματος για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, όπως είναι η προσπάθεια για αύξηση των εγχώριων αποταμιεύσεων.

Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Τουρκίας, Νουρετίν Τσανικλί, δήλωσε πως η απόπειρα πραξικοπήματος δεν έχει βλάψει ούτε την οικονομία ούτε τις ξένες επενδύσεις και πως το όποιο αρνητικό κλίμα «δεν στηρίζεται από πραγματικά στοιχεία». Ο ίδιος απέρριψε τις επικρίσεις πως η τουρκική κυβέρνηση παρεμβαίνει στην ελεύθερη αγορά, λέγοντας πως αντιθέτως, οι έγκαιρες κυβερνητικές ενέργειες από τότε που έγινε η απόπειρα πραξικοπήματος, έχουν βοηθήσει ώστε να ενισχυθεί η οικονομία.

Σημειώνεται πάντως πως στις διώξεις στον στρατό, το Δημόσιο και στην αντιπολίτευση, που πραγματοποιούνται μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος, έχουν συλληφθεί περισσότεροι από 36.000 Τούρκοι.

Στον χρηματοοικονομικό τομέα, έχουν συλληφθεί 116 υπάλληλοι από την ρυθμιστική τραπεζική αρχή, τουλάχιστον 30 από την επιτροπή κεφαλαιαγοράς και περισσότεροι από 1.500 από το υπουργείο Οικονομικών, σύμφωνα με κυβερνητικούς αξιωματούχους. Οι άνθρωποι αυτοί είναι ύποπτοι για υποστήριξη του Φετουλά Γκιουλέν –τον οποίον ο Ερντογάν κατηγορεί ως «εγκέφαλο» της απόπειρας πραξικοπήματος αλλά και υποκινητή της προσπάθειας υπονόμευσης της δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης.

Σε ένα τραγελαφικό περιστατικό, στοιχεία του οποίου έχει στη διάθεσή της η WSJ, η κυβέρνηση ξεκίνησε διαδικασίες δίωξης υποστηρίζοντας πως το σχέδιο του Κομήτη του Χάλεϊ που είναι ζωγραφισμένο τουρκικά χαρτονομίσματα δείχνει την επιρροή που έχει ο Γκιουλέν στην κεντρική τράπεζα, διότι ο κομήτης υποτίθεται ότι αποτελεί μυστικό «σημάδι» των Γκιουλενιστών…

Η κεντρική τράπεζα της χώρας αρνήθηκε να σχολιάζει.

Μια άλλη περίπτωση είναι αυτή της Ak Investment. Το συμβούλιο της επιτροπής κεφαλαιαγοράς ανακοίνωσε στις 27 Ιουλίου πως θα ασκήσει δίωξη σε ορισμένα μέλη της. Μια ημέρα νωρίτερα, ζήτησε από τους εισαγγελείς να ξεκινήσουν ποινική έρευνα έναντι του επικεφαλής του τμήματος ερευνών της Ak Investment, τμήματος της τέταρτης μεγαλύτερης τράπεζας της Τουρκίας, της Akbank, για προσβολή κατά του κ. Ερντογάν και των κρατικών θεσμών. Μάλιστα, το συμβούλιο αφαίρεσε την άδεια του τραπεζίτη διότι απέτυχε να «εκπληρώσει τα καθήκοντά του».

Σύμφωνα με πηγή του χρηματοοικονομικού κλάδου που επικαλείται η WSJ, κυβερνητικοί αξιωματούχοι εξοργίστηκαν από σημείωμα που έστειλε ο τραπεζίτης σε πελάτη, στο οποίο περιέγραφε θεωρίες για το πώς προέκυψε το αποτυχημένο πραξικόπημα, περιλαμβάνοντας τη φημολογία ότι ο Ερντογάν γνώριζε για το πραξικόπημα και το άφησε να εξελιχθεί προκειμένου να εξασφαλίσει μεγαλύτερες εξουσίες.

Αρκετοί χρηματιστές και αναλυτές στην Τουρκία είπαν στην WSJ πως οι ανησυχίες τους έχουν κάνει να λογοκρίνουν τις εκθέσεις τους. Ευρωπαίος fund manager σημείωσε πως ακύρωσε την συνδρομή του σε τουρκική χρηματιστηριακή διότι οι εκθέσεις της είχαν αρχίσει να μοιάζουν με δελτία τύπου της κυβέρνησης.

Η πολιτική επιρροή είναι εμφανέστερη σε ιδρύματα όπως η κεντρική τράπεζα. Ο κ. Ερντογάν ζήτησε επανειλημμένες μειώσεις επιτοκίων προκειμένου να στηριχθεί η ανάπτυξη, και για επτά μήνες η τράπεζα πράγματι μείωνε τα επιτόκια. Τότε, τον Οκτώβριο, επικαλούμενη την υποχώρηση της τουρκικής λίρας κοντά στο ιστορικό της χαμηλό, η κεντρική τράπεζα σταμάτησε τις μειώσεις των επιτοκίων. Αυτό έγινε μια ημέρα αφότου ο οικονομικός σύμβουλος του κ. Ερντογάν δήλωσε δημοσίως πως θα ήταν σωστό η τράπεζα να μην μειώσει τα επιτόκια αυτόν τον μήνα. Η τράπεζα αρνήθηκε να σχολιάσει.

Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση προχώρησε σε κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων, τα οποία πέρασαν στον έλεγχο μιας υπηρεσίας που είναι γνωστή με τα αρχικά TMSF. Κάποια από αυτά θα πουληθούν μετά από δημοπρασία, ενώ θα προστατευθούν τα δικαιώματα των ιδιοκτητών τους, εάν κριθεί πως είναι αθώοι (στις κατηγορίες ότι σχετίζονται με τον Γκιουλέν και την απόπειρα πραξικοπήματος).