STOP: Όταν η προτεραιότητα είναι… προαιρετική

Στους ελληνικούς δρόμους, αρκετές φορές η προτεραιότητα δεν καθορίζεται από τις πινακίδες, αλλά από το ποιος θα πατήσει πρώτος γκάζι. Εσείς;

Στους ελληνικούς δρόμους η προτεραιότητα είναι πολύ συχνά κάτι σαν διαπραγμάτευση. Άλλες φορές ισχύει, άλλες όχι, και σε πολλές περιπτώσεις ορίζεται με βάση το μέγεθος του αυτοκινήτου, το βλέμμα του οδηγού ή την αποφασιστικότητα του ποδιού στο γκάζι. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι κανόνες υπάρχουν, αλλά εφαρμόζονται κατά περίπτωση – και κυρίως, κατά βούληση.

Το STOP είναι μια από τις πιο παρεξηγημένες πινακίδες στην Ελλάδα. Αντί για «σταματώ και ελέγχω», πολλοί οδηγοί το διαβάζουν ως «κόβω λίγο και αν δεν έρχεται κανείς… συνεχίζω». Και φυσικά, αν το αυτοκίνητο από τον κάθετο δρόμο πλησιάζει αργά ή δείχνει διστακτικό, τότε απλώς περνάμε. Άλλωστε, «ποιος σταματάει τελείως στο STOP;».

Ακόμη χειρότερη είναι η περίπτωση με την πινακίδα παραχώρησης προτεραιότητας – το ανάποδο τρίγωνο. Εκεί η σύγχυση είναι πλήρης. Πολλοί δεν ξέρουν καν τι σημαίνει, κι αν το δουν, απλώς κοιτάζουν δεξιά-αριστερά πρόχειρα και συνεχίζουν. Σπάνια θα δεις έναν οδηγό που να κόβει, να περιμένει και να δίνει σωστά την προτεραιότητα σε αυτόν που ήδη κινείται. Η έννοια του «παραχωρώ» μοιάζει με υποχώρηση – και αυτό, από ορισμένες «οδηγάρες»ελληνικούς δρόμους, εκλαμβάνεται ως αδυναμία .

Στις «πλατείες» ή σωστότερα στους κυκλικούς κόμβους, η κατάσταση είναι ενδεικτική της ευρύτερης έλλειψης οδηγικής κουλτούρας. Εδώ όμως φταίει και ο ξεπερασμένος ΚΟΚ αφού επικρατεί ακόμη η «παλιά λογική»: προτεραιότητα έχει όποιος εισέρχεται μέσα στον κόμβο… Και σε αντίθεση με ό,τι ισχύει σχεδόν παντού στην Ευρώπη, όπου ο κανόνας είναι ξεκάθαρος: προτεραιότητα έχει αυτός που βρίσκεται ήδη εντός του κυκλικού κόμβου. Το σκεπτικό είναι απλό: για να λειτουργεί ομαλά η ροή, πρέπει να μην σταματάς αυτόν που κινείται ήδη κυκλικά. Εδώ όμως, η προτεραιότητα συχνά πάει… στον πιο τολμηρό ή καλύτερα στον πιο θρασύ.

Αυτή η γενικότερη σύγχυση δεν οφείλεται μόνο στην έλλειψη παιδείας, αλλά και στην ελλιπή σήμανση. Υπάρχουν πλατείες χωρίς σήμα, διασταυρώσεις με πινακίδες τοποθετημένες λάθος ή ξεθωριασμένες, STOP τοποθετημένα εκεί που δεν χρειάζονται και πλήρης απουσία διαγραμμίσεων. Δεν είναι όμως μόνο θέμα δήμων ή τεχνικών υπηρεσιών. Ακόμα και με τα βασικά σήματα στη θέση τους, πολλοί οδηγοί δεν τα προσέχουν ή δεν τα αναγνωρίζουν.

Το πιο ανησυχητικό είναι ότι η μη τήρηση προτεραιότητας είναι από τις βασικές αιτίες τροχαίων, ειδικά σε διασταυρώσεις και κόμβους μέσα στις πόλεις. Ατυχήματα χαμηλής ταχύτητας, αλλά με τραυματισμούς, συγκρούσεις και υλικές ζημιές που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί με ένα απλό σταμάτημα. Όμως το πρόβλημα είναι πιο βαθύ: η προτεραιότητα αντιμετωπίζεται ως προαιρετική.

Αν κάτι αξίζει να αλλάξει στην οδηγική μας συμπεριφορά, είναι αυτή η θεμελιώδης παρανόηση. Η προτεραιότητα δεν δίνεται επειδή είμαστε ευγενικοί – δίνεται γιατί έτσι προβλέπει ο κανόνας. Και αν δεν σεβόμαστε αυτούς τους κανόνες, δεν οδηγούμε με ασφάλεια αλλά με ρίσκο. Κάθε φορά που αγνοείς ένα STOP ή μπαίνεις σε πλατεία χωρίς να κοιτάξεις, παίζεις στοίχημα με τον χρόνο και τον χώρο του άλλου.

Μια σύγχρονη χώρα δεν είναι αυτή με τις περισσότερες κάμερες. Αλλά αυτή όπου ο οδηγός ξέρει τι σημαίνει παραχώρηση προτεραιότητας και την τηρεί χωρίς να κοιτάζει ποιο αυτοκίνητο είναι πιο μεγάλο ή πιο καινούργιο. Είναι απλό. Αρκεί να το θυμόμαστε και φυσικά να το εφαρμόζουμε…