Φρανσουά Ολάντ: Εζυγίσθη, εμετρήθη και…

Η Κύπρος έχει ήδη μπει σε σπιράλ θανάτου. Με εκβιασμούς, σκληρή στάση και τη δαμόκλειο σπάθη της διακοπής παροχής ρευστότητας από την ΕΚΤ προς τις κυπριακές τράπεζες, η ηγεσία της Μεγαλονήσου, αναγκάστηκε όπως όπως, να δεχθεί τη «λύση» του Eurogroup, τα ξημερώματα της Δευτέρας. Θα μπορούσε να πει κανείς πολλά για την απόφαση, αλλά και για το ταμείο που μπορεί να κάνει κάποιος σε σχέση με το κυπριακό όχι.

Ήταν, τελικά, η προχθεσινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης καλύτερη απ΄την πρώτη; Μπορεί, αν σκεφτεί κανείς ότι διασώζεται η λεγόμενη «λαϊκή αποταμίευση», δηλαδή οι καταθέσεις έως 100.000 ευρώ, αυτό που οι δημοσιογράφοι ονομάζουμε με ένα κλισέ ως «τους κόπους μιας ζωής».

Ήταν, τελικά, το «όχι» της κυπριακής Βουλής αυτό που οδήγησε σε μία καλύτερη λύση; Μπορεί. Μπορεί να ήταν ακόμη και μια υποθήκη για όλες τις χώρες του Νότου, όπως και ένα μήνυμα προς τη γερμανική πολιτική ηγεσία ότι οι λαοί έχουν και τις αντοχές τους. Όλα αυτά μένουν να φανούν –καθώς το μόνο σίγουρο αυτή τη στιγμή είναι ότι η Κύπρος θα περάσει ένα σοκ και θα μπει σε μία τροχιά αποσταθεροποίησης με αβέβαιο μέλλον.

Σε κάθε περίπτωση, έστω κι αν χρειάστηκε μία εβδομάδα πολιτικού και διπλωματικού μπρα ντε φερ, εκβιασμών και απειλής κατάρρευσης, το Βερολίνο για μία ακόμη φορά επέβαλε την πολιτική του. Και δημιούργησε ένα ακόμη ρήγμα στη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έριξε λίγο ακόμη λάδι στη φωτιά μεταξύ του ευρωπαϊκού Βορρά και του Νότου.

Η Κύπρος βρέθηκε μόνη της, απέναντι σε όλο το συντηρητικό κατεστημένο της Ευρώπης. Ο πρόεδρος Αναστασιάδης, αφού έκανε τους χειρότερους χειρισμούς που θα μπορούσε κάποιος να φανταστεί, δεν μπόρεσε να βρει κανέναν σύμμαχο. Η «ρωσική αρκούδα» αποδείχθηκε πουκάμισο αδειανό και στον συνειρμό πολλών, η στάση της Μόσχας την περασμένη εβδομάδα είχε κάτι από… τα Ορλωφικά. Όσο για την ελληνική κυβέρνηση, η προκλητική σιωπή της θα αποτελέσει ένα ακόμη κεφάλαιο για τον ιστορικό του μέλλοντος, που θα ερευνά πόσες φορές η Αθήνα έχει «αδειάσει» τη Λευκωσία.

Όμως, η Κύπρος, την ώρα που αντιμετώπιζε τη σκληρότητα και τους εκβιασμούς του σκληρού συντηρητικού και νεοφιλελεύθερου κατεστημένου της Ε.Ε., δεν βρήκε συμμάχους ούτε μεταξύ εκείνων που υποτίθεται ότι αντιμάχονται τη «γερμανοποίηση» της Ευρώπης και την μετατροπή της σε ένα προτεσταντικού χαρακτήρα κλειστό κλαμπ δημοσιονομικής ορθοδοξίας, με υποβαθμισμένο κοινωνικό κράτος και έλλειψη αλληλεγγύης. Η Κύπρος, δηλαδή, δεν βρήκε συμμάχους ούτε στους κόλπους των Σοσιαλδημοκρατών και των προοδευτικών πολιτικών δυνάμεων της Ευρώπης.
Και καλά, θα ήταν απατηλό να περιμένει κανείς από τον επικεφαλής των βουλευτών του SPD, Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγερ, να αντιτεθεί στο δόγμα Μέρκελ, μεσούσης της γερμανικής προεκλογικής περιόδου.

Η Γαλλία, όμως; Ο πρόεδρος Ολάντ, η εκλογή του οποίου υποτίθεται ότι θα έφερνε άνεμο αλλαγής στην Ευρώπη, γιατί ήταν άλαλος και σιωπηλός καθ’ όλη την εβδομάδα της κυπριακής κρίσης;
Και σαν να μην έφτανε η σιωπή, το Παρίσι, συνειδητά, ενίσχυσε τις γερμανικές θέσεις σε βάρος της Κύπρου: ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, Πιέρ Μοσκοβισί, αποκάλεσε πριν μερικές ημέρες την Κύπρο ως «πλυντήριο ρωσικών χρημάτων», αποσπώντας τα χειροκροτήματα του Βερολίνου και της λαϊκίστικης Bild.

Ο Γκράμσι έχει γράψει πολλά για την ιδεολογική ηγεμονία, η οποία αποτελεί προϋπόθεση μιας εκλογικής νίκης και, κυρίως, για την πολιτική και κοινωνική επικράτηση.

Υποθέτουμε βασίμως, ότι τουλάχιστον ο Γκράμσι περιλαμβάνεται στα εγκύκλια διαβάσματα του Μοσκοβισί και του Ολάντ. Κι όμως, ο πρώτος ενίσχυσε τη συκοφαντία της Γερμανίας έναντι της Κύπρου, ο δεύτερος παρέμεινε προκλητικά σιωπηλός.

Και απέδειξαν ότι εν τέλει, το πρόβλημα της ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας δεν είναι τόσο οι προγραμματικές προτάσεις. Μπορεί οι προοδευτικές δυνάμεις της Ευρώπης να μην έχουν ένα συνεκτικό οικονομικό σχέδιο να αντιπαρατάξουν στο γερμανικό δόγμα της νεοφιλελεύθερης δημοσιονομικής ορθοδοξίας, αλλά επιμέρους ιδέες υπάρχουν. Ιδέες που αν εφαρμόζονταν, θα άλλαζαν πολλά στο τοπίο της ευρωπαϊκής κρίσης –έστω και ως προσωρινές διευθετήσεις και ρυθμίσεις.

Το μεγάλο πρόβλημα της ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας, λοιπόν, είναι ότι της λείπει ένα συνολικό πολιτικό σχέδιο, της λείπει η απάντηση στο ερώτημα «ποια Ευρώπη θέλουμε». Και γι’ αυτό, κινδυνεύει να μείνει με τις διευθετήσεις της, να αγκομαχά πίσω από τις επιταγές του Βερολίνου. Γι’ αυτό, κινδυνεύει να μην αποκτήσει ποτέ την ιδεολογική ηγεμονία –με την γκραμσιανή έννοια του όρου- και να μην μπορέσει να εμπνεύσει τους λαούς της Ευρώπης για έναν άλλο δρόμο.

Αυτό, εξάλλου, φάνηκε ξεκάθαρα στην υπόθεση της Κύπρου. Μπορεί ο Φρανσουά Ολάντ να έμεινε προκλητικά σιωπηλός, κλεισμένος στο μέγαρο των Ηλυσίων, αλλά αν μιλούσε, θα έλεγε αυτό που είπε κάποτε ο Μαρκ Τουέιν: «Δεν κατάφερα να έρθω στην κηδεία, αλλά έστειλα επιστολή ότι την εγκρίνω απολύτως».