Τελικά ηττήθηκε ή κέρδισε η Άνγκελα Μέρκελ;

Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν. Μετά τις εκλογές του 2013 στη Γερμανία, αυτό το όνομα, της Γερμανίδας υπουργού Άμυνας, πρωταγωνιστούσε ανάμεσα σε εκείνα που ανέφεραν οι περισσότεροι ως διάδοχο της Άνγκελα Μέρκελ. Βεβαίως, η καγκελάριος είχε κερδίσει για ακόμα μια φορά την καγκελαρία, αλλά όλοι ήταν μάλλον βέβαιοι πως ο πολιτικός της χρόνος τελείωνε. Παρά την χαμηλότερη των προσδοκιών επίδοση του κόμματος της κυρίας Μέρκελ στις χθεσινές

εκλογές, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι η Γερμανίδα καγκελάριος έχασε την δύναμή της, ειδικά αν συνυπολογίσει ότι η τέταρτη θητεία της είναι μια νίκη ενάντια σε ένα σχεδόν παγκόσμιο κλίμα αλλαγών, όσο και ενάντια σε ορισμένες από τις ίδιες της τις επιλογές, όπως την προ διετίας εισροή προσφύγων στη χώρα της, η οποία, ανάμεσα σε άλλα, εκτιμάται πως έδωσε στο κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» την απαραίτητη τόνωση για να εισαχθεί στο κοινοβούλιο. Οι New York Times βρήκαν την ευκαιρία να σχολιάσουν το αποτέλεσμα με έναν τίτλο που συνδυάζει δύο όρους που οι περισσότεροι δεν έχουν συνηθίσει μαζί: «Νίκη για την Μέρκελ και τον λαϊκισμό» σημειώνει η εφημερίδα, η οποία επισημαίνει ότι η Άνγκελα Μέρκελ είναι πλέον η 14η μακροβιότερη μεταπολεμική αρχηγός κράτους στην Ευρώπη, με την ολοκλήρωση της τέταρτης θητείας της να αναμένεται να την προβθήσει στη πρώτη πεντάδα, δίπλα στον κάποτε μέντορά της, Χέλμουτ Κολ.

Τα γεγονότα στη Γερμανία είναι γνωστά, και οι αναλύσεις είναι σχεδόν όσες και οι ψηφοφόροι, τόσο στην ίδια τη χώρα, όσο και διεθνώς. Ο Άντι Μπόροβιτς του New Yorker σχολίασε δεικτικά ότι «χρειάστηκε να περιμένουμε έναν ολόκληρο χρόνο επιπλέον, αλλά σήμερα μια γυναίκα εξελέγη ηγέτης του ελεύθερου κόσμου». Ο New Yorker σχολίαζε εκτενώς και την σταθερή παρουσία της Μέρκελ δίπλα σε ασταθείς άνδρες ηγέτες, αν και η σύγκριση ήταν περισσότερο ως προς την πολιτική ιδιοσυγκρασία, παρά ως προς το φύλο.

Σε επίπεδο ποσοστιαίων μεταβολών, ο μεγαλύτερος νικητής είναι ασφαλώς το AfD, ένα κόμμα που, κατά το προφίλ που φιλοτέχνησε το Bloomberg, φαίνεται να αντιτίθεται στην «ανεξέλεγκτη μαζική μετανάστευση» και στη σαφή ηγεσία εντός του ιδίου. Διάφοροι πόλοι διεκδικούν την ηγεσία του κόμματος, με τους επίδοξους μνηστήρες να προέρχονται από τους χριστιανοδημοκράτες, αλλά και τους σοσιαλδημοκράτες. Για την ώρα, το AfD έχει χρησιμοποιηθεί από τον Μάρτιν Σουλτς ως δικαιολογία για την αποχή του SPD από μία κυβέρνηση συνεργασίας (ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχολίασε ότι δεν θα μπορούσε να αφήσει το AfD, τρίτο κόμμα στη Γερμανία, να είναι αξιωματική αντιπολίτευση), όσο και ως επιχείρημα για την άσκηση πίεσης στην επανεκλεχθείσα καγκελάριο: Χωρίς το SPD και το AfD, το CDU/CSU της Άνγκελα Μέρκελ θα χρειαστεί να συνεργαστεί με τους Φιλελεύθερους και τους Πράσινους, δύο κόμματα, τα οποία θα προσφέρουν τη συνεργασία τους για όσα περισσότερα και μεγαλύτερα ανταλλάγματα μπορούν, με τη θέση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στο υπουργείο Οικονομικών να αποτελεί βασική διεκδίκηση. Το πιο πιθανό σενάριο μέχρι τώρα είναι πως ο Γερμανός υπουργός θα παραμείνει στη θέση του, αλλά η Άνγκελα Μέρκελ θα χρειαστεί να κάνει ακόμα μεγαλύτερες παραχωρήσεις στους κυβερνητικούς εταίρους της, ακριβώς επειδή θα έχει απορρίψει ένα από τα αρχικά τους αιτήματα.

Πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν τον «πύρρειο» θρίαμβο της Άνγκελα Μέρκελ, και σχολιάζουν την εξασθένισή της. Δεν αποκλείεται να επαληθευθούν. Μια προσεκτικότερη ανάλυση της καριέρας της καγκελαρίου, όμως, θα επέβαλλε μεγαλύτερη ψυχραιμία. Η γερμανική πολιτική επιτρέπει αρκετό χρονικό διάστημα μετά τις εκλογές μέχρι τον σχηματισμό κυβέρνησης. Και αν η συμμαχία «Τζαμάικα» παίρνει το όνομά της από τα χρώματα των τριών κομμάτων που πιθανώς θα συμμετάσχουν σε αυτήν, τα οποία είναι ίδια με εκείνα της σημαίας της Τζαμάικα, καλό είναι να θυμόμαστε πώς ερμηνεύουν στην Τζαμάικα αυτά τα τρία χρώματα (μαύρο, κίτρινο, πράσινο): Οι δυσκολίες υπάρχουν, αλλά το γρασίδι είναι πράσινο και ο ήλιος λάμπει. Ή, αλλιώς, όπως είχε πει και η καγκελάριος Μέρκελ για το προσφυγικό που δεν κατάφερε τελικά να της στερήσει το αξίωμά της, «θα τα καταφέρουμε».