Οι 28 αποχρώσεις των ολλανδικών εκλογών (άρθρο)

Του Γιώργου Χ. Παπαγεωργίου

Οι συστημικές δυνάμεις ανά την Ευρώπη ανέπνευσαν με ανακούφιση όταν διαπίστωσαν ότι στις ολλανδικές εκλογές επικράτησε το φιλελεύθερο κόμμα του Μαρκ Ρούτε, ενώ ο ακροδεξιός Γκερτ Βίλντερς ενισχύθηκε μεν αλλά δεν πέρασε πρώτος.
Στην εκλογική αναμέτρηση δόθηκε ο χαρακτήρας “προκριματικών” για την ευρύτερη αναμέτρηση των ακραίων-αντιευρωπαϊστών απέναντι στα παραδοσιακά κόμματα, με τον “τελικό” να προγραματίζεται στη Γαλλία

στις προεδρικές εκλογές. Επόμενο ήταν από διάφορες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να μεταδίδονται μηνύματα ικανοποίησης και να δίνεται η ερμηνεία ότι “νίκησε” η ευρωπαϊκή προοπτική.
Είναι φανερό, ωστόσο, ότι τα συμπεράσματα από τα αποτελέσματα των ολλανδικών εκλογών δεν είναι “μαύρο-άσπρο”, αλλά έχουν αρκετές αποχρώσεις.

Ο κυβερνητικός συνασπισμός τιμωρήθηκε

Κατ΄αρχήν το κυβερνητικό κόμμα του Μαρκ Ρούτε ήρθε μεν πρώτο, αλλά είχε σημαντικές απώλειες (περί τις 10 έδρες με βάση τα exit polls). Όσο για τον κυβερνητικό εταίρο του, το κόμμα των Εργατικών μέλος του οποίου είναι και ο υπουργός Οικονομικών Γιερούν Ντάιζελμπλουμ, αυτό κατέρρευσε (χάνει πάνω από 25 έδρες). Συνολικά δηλαδή ο κυβερνητικός συνασπισμός έχασε σχεδόν τις μισές κοινοβουλευτικές του δυνάμεις.
Το συμπέρασμα είναι ότι οι Ολλανδοί τιμώρησαν τις κυβερνητικές πολιτικές που εφαρμόστηκαν μετά την κρίση, κυρίως τη λιτότητα που εφαρμόστηκε από το 2013, αλλά και τις περικοπές στον τομέα της Υγείας και της κοινωνικής ασφάλισης. Μπορεί οι δείκτες της ολλανδικής οικονομίας να ανθούν, αλλά κάτω από την επιφάνεια υπάρχουν αρκετά προβλήματα και σίγουρα η ευημερία αφήνει αρκετούς πίσω, αν και η Ολλανδία είναι ανάμεσα στις πέντε χώρες με τις λιγότερες ανισότητες.
Το γεγονός είναι πάντως ότι για να βγει η Ολλανδία από την κρίση υπήρξε κόστος και οι ψηφοφόροι το θυμήθηκαν στις εκλογές.

Μεγάλος κερδισμένος η Πράσινη Αριστερά

Το ενδιαφέρον είναι ότι ο μεγάλος κερδισμένος είναι το κόμμα της Πράσινης Αριστεράς, η οποία τετραπλασίασε τις κοινοβουλευτικές δυνάμεις της.
Ο χαρισματικός 30άρης ηγέτης της Γιέσε Κλάβερ είναι ο “αντι-Βίλντερς”, καθώς στήριξε την εκστρατεία του στον αντίποδα της ακροδεξιάς ρητορικής, υπέρ των μεταναστών, υπέρ της Ευρώπης, υπέρ της κοινωνικής πρόνοιας και βέβαια βασίστηκε στις παραδοσιακές αριστερές θέσεις του κόμματος για τα οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα.
Φαίνεται, δηλαδή, ότι η αντίδραση της ολλανδικής κοινωνίας στην οικονομική πίεση που βίωσε τα τελευταία χρόνια, αλλά και η ανασφάλεια που αισθάνεται ένα τμήμα της μεσαίας τάξης λόγω της υποβάθμισης των εργασιακών και κοινωνικών συνθηκών (μερική απασχόληση, ξεφούσκωμα αγοράς ακινήτων, περικοπές στην υγιειονομική περίθαλψη κ.ά.) βρήκε διέξοδο κατά ένα σημαντικό μέρος προς τα Αριστερά και δεν εγκλωβίστηκε στην ξενοφοβική και μισαλλόδοξη ρητορική των ακροδεξιών.
Πιθανόν τα κέρδη των Πράσινων Αριστερών θα οφείλονται στη μετατόπιση νέων σε ηλικία ψηφοφόρων, ενώ αντιθέτως προς τις συντηρητικές δυνάμεις θα στράφηκαν οι μεγαλύτεροι, αλλά αυτό είναι κάτι που μένει να φανεί από τις αναλύσεις τις επόμενες ημέρες.

Το παιχνίδι με την Τουρκία

Ο ακροδεξιός Γκερ Βίλντερς ενισχύθηκε, αλλά όχι δραματικά, ενώ δεν πέρασε πρώτος, κάτι που αν συνέβαινε θα ήταν ένα ισχυρό συμβολικό μήνυμα.
Η αλήθεια είναι, βέβαια, ότι εάν πιστέψουμε τις δημοσκοπήσεις η μεταστροφή υπέρ του Ρούτε συντελέστηκε τις τελευταίες ημέρες, αφότου ο πρωθυπουργός υιοθέτησε την επιθετική τακτική έναντι της Τουρκίας, αφομοιώνοντας δηλαδή κατά ένα μέρος τη λογική του Βίλντερς και αντιμετωπίζοντάς τον “μέσα στο γήπεδό του”.
Η τακτική αυτή του Ρούτε απέδωσε και προφανώς αποτελεί έναν από τους βασικούς λόγους της αντοχής που επέδειξε το κόμμα του.

Η αλήθεια επίσης είναι ότι το θέμα της εθνικής και πολιτιστικής ταυτότητας που ανέδειξε με βίαιο και ωμό τρόπο ο Βίλντερς, οδήγησε και άλλα κόμματα να τοποθετηθούν σχετικά, με ήπιο και “πολιτικά ορθό” τρόπο βέβαια, πράγμα που εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι εκτόνωσε τις πιέσεις και στέρησε από την ακροδεξιά δυνάμεις.
Ενισχυμένοι βγήκαν και οι δεξιοί Χριστιανοδημοκράτες, αλλά και το κόμμα των Κεντρώων Δημοκρατών66, ενώ σημαντικά κέρδη είχε και το Κόμμα για τα Ζώα, που υπερδιπλασίασε τις δυνάμεις του και θα έχει πέντε βουλευτές.