Μ. Άτγουντ: Συγγραφέας και υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (video)

Το “The Handmaid’s Tale” («Η ιστορία της θεραπαινίδας») είναι η πολυβραβευμένη σειρά αμερικανικής παραγωγής  που μεταδίδεται από την ΕΡΤ1, το ErtFlix και τα ψηφιακά μέσα της ΕΡΤ. Πρόκειται την τηλεοπτική σειρά που είναι βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο της Μάργκαρετ Άτγουντ. Ποιά είναι όμως η συγγραφέας των βραβείων και των αναρίθμητων διακρίσεων, το όνομα της οποίας είναι συνδεδεμένο με τις «προφητικές» ιστορίες του μέλλοντός μας;

Η Καναδή συγγραφέας, μια από τις σημαντικότερες εν ζωή παγκοσμίως, γεννήθηκε στην Οτάβα του Καναδά το 1939. Μεγάλωσε στο Βόρειο Οντάριο, στο Κεμπέκ και στο Τορόντο. Αποφοίτησε από το Victoria College του Πανεπιστημίου του Τορόντο και έλαβε πτυχίο μεταπτυχιακών σπουδών από το Radcliffe College, στο Κέιμπριτζ της Μασαχουσέτης.

Η Μάργκαρετ- Ελέανορ  Άτγουντ, όπως είναι το πλήρες όνομά της, ξεκίνησε να ασχολείται με τη συγγραφή στην ηλικία των 6 χρόνων. Στα πρώτα κείμενα που έγραψε συμπεριλαμβάνονται θεατρικά έργα, ποίηση, εικονογραφημένες ιστορίες καθώς και ένα μυθιστόρημα που η ίδια δεν ολοκλήρωσε ποτέ. Προτού ασχοληθεί αποκλειστικά με τη συγγραφή άλλαξε ένα σωρό επαγγέλματα, ενώ δίδαξε και ως ακαδημαϊκός (αγγλική γλώσσα και λογοτεχνία) σε πανεπιστήμια του Καναδά.

Πρωτοεμφανίστηκε επίσημα στον κόσμο των γραμμάτων τη δεκαετία του 1960, με τα ποιήματά της που απέσπασαν γρήγορα διακρίσεις. Όμως αυτή έμελε να είναι μόνο η αρχή μιας λαμπρής καριέρας που συνεχίζεται μέχρι σήμερα για εκείνη. Συνολικά έχει συγγράψει περισσότερα από 50 βιβλία: μυθιστορήματα, ποιητικές συλλογές, παιδικά βιβλία, δοκίμια, κείμενα με κριτικές λογοτεχνίας κ.α. Για το έργο της έχει λάβει σημαντικές διακρίσεις και βραβεία, διεθνώς. Ανάμεσα σε αυτά, το βρετανικό βραβείο Booker, που της απονεμήθηκε δύο φορές (2000, 2019). Το πρώτο της βραβείο Booker -το 2000- το κέρδισε για το μυθιστόρημά της «Ο Τυφλός Δολοφόνος» (εκδόσεις «Ψυχογιός» 2011, μετάφραση Πόλυ Μοσχοπούλου). Το δεύτερο, που απέσπασε το 2019 για το μυθιστόρημά της με τίτλο «The Testaments» («Οι Διαθήκες», εκδόσεις Ψυχογιός 2020, μετάφραση: Αύγουστος Κορτώ) το μοιράστηκε με τη συγγραφέα Μπερναντίν Εβαρίστο.

Κρατώντας ψηλά τον πήχη, η Άντγουντ παραμένει –τα τελευταία χρόνια- ένα από τα επικρατέστερα ονόματα προς βράβευση με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Δείτε εδώ την αναλυτική λίστα με τα βραβεία που έχει κερδίσει ως τώρα η συγγραφέας.

Καθώς μετρά στο βιογραφικό της δεκάδες διακρίσεις από ακαδημαϊκά ιδρύματα σε όλον τον κόσμο, η Καναδή λογοτέχνης τιμήθηκε το 2013 και στην χώρα μας, λαμβάνοντας τον τίτλο της επίτιμης διδάκτορος του Τμήματος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ).

Και ενώ έργα της έχουν μεταφερθεί με επιτυχία στην τηλεόραση, στον κινηματογράφο αλλά και στο θέατρο, η πεζογράφος και ποιήτρια επιμένει πως στα βιβλία της δεν θα βρει κάποιος ιστορίες επιστημονικής φαντασίας, αλλά ιστορίες μιας άλλου τύπου μυθοπλασίας που «υποθέτει» τι θα μπορούσε να συμβεί στη ζωή. «Η επιστημονική φαντασία έχει τέρατα και διαστημόπλοια, ενώ η φαντασία-μυθοπλασία που βασίζεται σε σκέψεις και υποθετικά σενάρια (speculative fiction) θα μπορούσε όντως να γίνει πραγματικότητα», είχε πει, μεταξύ άλλων, σε παλαιότερη συνέντευξή της.

Ίσως αυτή η ικανότητά της να προβλέπει, κατά κάποιο τρόπο, το μέλλον στην πιο δυσάρεστη, ακραία εκδοχή του είναι που κινητοποιεί την ακτιβίστρια- συγγραφέα ως προς τη δράση της για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Μαζί με άλλους καλλιτέχνες συγγραφείς και ακαδημαϊκούς, η Άτγουντ έχει υπερασπιστεί ανοιχτά την ελευθερία της έκφρασης στο δημόσιο διάλογο για την ανεμπόδιστη ανταλλαγή πληροφοριών και ιδεών μεταξύ των ανθρώπων. Ακόμη, με αναρτήσεις της στο twitter που παραπέμπουν σε επιστημονικά κείμενα, υπερασπίζεται συχνά τα δικαιώματα των διεμφυλικών ατόμων παγκοσμίως. Το «φύλο» και η «ταυτότητα», άλλωστε,  είναι ζητήματα που την απασχολούν σε μεγάλο μέρος του έργου της. Στους δυστοπικούς της κόσμους –που συχνά αποτελούν νοερές προεκτάσεις της πιο «σκοτεινής» μας πραγματικότητας-  οι γυναίκες υποφέρουν από απολυταρχικά καθεστώτα, καθώς αντιμετωπίζονται  απλώς ως «μηχανές» προορισμένες για τεκνοποίηση. Στο ίδιο ζοφερό σύμπαν της Άτγουντ, τα ζώα υφίστανται γενετικές μεταλλάξεις (βλ. «Όρυξ και Κρέικ» -στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ψυχογιός σε μετάφραση Έφης Τσιρώνη) καθώς οι άνθρωποι επιβιώνουν στο «στοιχειωμένο» παρελθόν-παρόν τους.

Πρόσφατα, η συγγραφέας συμμετείχε με ένα διήγημά της στο πρότζεκ των New York Times  με τίτλο “Decameron” (εμπνευσμένο από το  «Δεκαήμερο» του Βοκκάκιου), στο οποίο έλαβαν μέρος 29 συγγραφείς, καθένας με μια ιστορία που «παραπέμπει» στις δύσκολες ημέρες της πανδημίας που διανύουμε.

Διαβάστε εδώ στα αγγλικά την ιστορία της Άτγουντ με τίτλο “Impatient Griselda”.

Η Άτγουντ είναι σήμερα ευρύτερα γνωστή και για το μυθιστόρημά της «The Handmaid’s Tale» (που κυκλοφορεί στα ελληνικά με τους τίτλους «Η ιστορία της πορφυρής δούλης»- εκδόσεις βιβλιοπωλείον της Εστίας (1989)/ Μετάφραση: Παύλος Μάτεσης  και «Η ιστορία της θεραπαινίδας» -εκδόσεις ψυχογιός 2018/ Μετάφραση: Αύγουστος Κορτώ).

Το βιβλίο, με τις εκατομμύρια πωλήσεις σε όλον τον κόσμο, μεταφέρθηκε με τον ίδιο τίτλο και στη μικρή οθόνη, αποσπώντας βραβεία και διακρίσεις – τηλεοπτικά βραβεία Emmy, βραβείο «Χρυσής Σφαίρας» (για την ηθοποιό Ελίζαμπεθ Μος) κ.α.

Το πρώτο επεισόδιο της σειράς, παραγωγής ΗΠΑ 2017, προβλήθηκε σε Α’ τηλεοπτική Μετάδοση στην ΕΡΤ1, την Πέμπτη 9 Ιουλίου. Το δεύτερο επεισόδιο θα προβληθεί την Παρασκευή 10 Ιουλίου, στις 00:15.