Καθαρή Δευτέρα με δίκες του Αγά στα Μαστιχοχώρια
Την Καθαρή Δευτέρα η Χίος και ειδικά στα Μαστιχοχώρια, Μεστά, Ολύμποι, Λιθί και Ελάτα ζουν στο ρυθμό του Αγά!
Ένα έθιμο που φέρει τις ρίζες του στην τουρκοκρατία, περί το 1830, όπου και σατιριζόταν ο καδής που σχεδόν ποτέ δεν αθώωνε τους ρωμιούς.
Την Καθαρή Δευτέρα δράση αναλάμβανε ο χριστιανός «Αγάς», για να εμπαίξει τον κατακτητή, χωρίς να ξεχνά βέβαια ότι μέχρι και σήμερα όλοι είναι… ένοχοι!
Ο Κωνσταντίνος Κανελλάκης (1846-1917), αυτοδίδακτος Χιώτης λαογράφος και ιστορικός γράφει στα «Χιακά Ανάλεκτα» (έκδοση 1890):
«… Τους χορούς εξακολουθούσι μέχρι της Κυριακής της Κρεωφάγου, την δε Δευτέραν της Τυροφάγου παριστάνουσι τον Αγάν (υποδιοικητήν), προς ανάμνησιν του ότι εν τω χωρίω αυτών κατώκει προ του 1822 Αγάς τις, επόπτης των Κυβερνητικών δικαιωμάτων επί της μαστίχης,
Στα Μεστά, το πρωί της Καθαρής Δευτέρας ντυμένοι με τις τοπικές γιορτινές παραδοσιακές φορεσιές κυρίως οι άντρες, συγκεντρώνονται στο πρώην δημοτικό σχολείο· όπου χρησιμοποιείται πλέον για πολιτιστικές δράσεις.
Εκεί θα ετοιμαστεί ο Αγάς, με τη συνοδεία του.
Παράλληλα οι επισκέπτες κερνιούνται σούμα, τη χιώτικη εκδοχή του τσίπουρου με βάση τα σύκα, στραγάλια, καρύδια, αμύγδαλα…
Η είσοδος του Αγά με το επιτελείο του στο χωριό είναι πανηγυρική.
Προηγούνται των… γαϊδουριών που μεταφέρουν τους δικαστές, κανονάκια με κομφετί και τα όργανα όπου ξεχωρίζει ο ήχος της τσαμπούνας!
Παρά την αντίσταση της φρουράς, η μεγάλη σιδερένια πόρτα που «σφράγιζε» την είσοδο- έξοδο του χωριού, μέσα σε καπνούς από βεγγαλικά και βόμβες από χαρτοπόλεμο, ανοίγει και ο Αγάς μπαίνει στο χωριό.
Μέσα από τα πανέμορφα σοκάκια των μεστών, περνώντας δίπλα από την ξεχωριστή εκκλησιά του Ταξιάρχη, φθάνουν στο Λιβάδι· την κεντρική πλατεία του χωριού.
Πριν πάρει τη θέση του στη δικαστική έδρα- εξέδρα ο Αγάς, σέρνει το χαρακτηριστικό χορό της Αποκριάς· το δετό.
Μάλιστα οι στίχοι του τραγουδιού μας πληροφορεί ότι ο χριστιανός «Αγάς» δίκαζε και τους τούρκους.
«Στα μαύρα χρόνια της σκλαβιάς
μες στην Τουρκοκρατία,
αυτή τη μέρα ο Αγάς είχε την εξουσία.
Στα μαύρα χρόνια της σκλαβιάς
Τούτη την Αγια Μέρα
Και οι Τούρκοι δικαζόντανε
Την Καθαρή Δευτέρα».
Οι ζαπτιέδες αναλαμβάνουν δράση, μεταφέροντας όποιον υποδείξει ο Αγάς μπροστά του.
Με συνοπτικές διαδικασίες γίνεται η δίκη.
Άλλωστε όλοι για τον Αγά είναι ένοχοι.
Πέρα τις… μεταλλικές που πρέπει να καταβάλλει στον Πολιτιστικό Σύλλογο του χωριού, η ποινή είναι «ακάβαλος».
Ο καταδικασμένος σηκώνεται ψηλά από τους ζαπτιέδες και ο βεζύρης- Εισαγγελέας με ένα ρόπαλο… εφαρμόζει την ποινή που αποφάσισε ο Αγάς κάτω από τα πειράγματα του ακροατηρίου που ξέρει καλά ότι σε λίγο μπορεί να είναι η σειρά του.
Στο έθιμο έχουν προστεθεί και διονυσιακά στοιχεία, αφού πέρα από τα μασκαρέματα και τα σατιρικά τραγούδια ο αγάς στο τέλος της ημέρας συνοδεία όλου του χωριού οδηγείται στην πυρά.
Στους Ολύμπους, στο έθιμο του Αγά έχει προστεθεί και ο παραδοσιακός γάμος με τη Χανούμα που αφού συνοδεία οργάνων γυρίζουν στα στενά σοκάκια του πανέμορφου χωριού, φθάνουν στο Λιβάδι- την κεντρική πλατεία.
Ο Αγάς δεν ξεχνά όμως και να δικάζει, όποιον ντόπιο ή μη φτάνει στο χωριό μαζί με πειράγματα και σάτιρα και γλέντι που κρατά όλη τη μέρα.
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ειδήσεις
- «Είχαμε αυτό το τέρας κάτω από τη στέγη μας και δεν είχαμε ιδέα»
- Γιατί το ψωμί ολικής αλέσεως δεν είναι πλέον πιο υγιεινό από το λευκό;
- Απόφαση «βόμβα» για τις πιλοτές στις πολυκατοικίες
- Τραγωδία με νεκρό το πρωί της Καθαράς Δευτέρας στο Περιστέρι
- Τι μισθούς παίρνουν οι δήμαρχοι και οι περιφερειάρχες στην Ελλάδα (πίνακας)
- Τρίτη 20/2: Στάση εργασίας στα λεωφορεία- Κλειστοί οι δημ. παιδικοί σταθμοί
- Τι συμβολίζει η Καθαρά Δευτέρα και γιατί ονομάστηκε έτσι;
- Ένοπλη ληστεία και πυροβολισμοί στη λαχαναγορά του Ρέντη
- ΣΟΚ: Νεκρή η παρουσιάστρια και δημοσιογράφος Καρολίνα Κάλφα
- Πώς φορολογείται η ιδιοχρησιμοποίηση και η δωρεάν παραχώρηση ακινήτων
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις ΕΡΤ
- Τρίτη 20/2: Στάση εργασίας στα λεωφορεία- Κλειστοί οι δημ. παιδικοί σταθμοί
- Ηράκλειο: Επτά συλλήψεις για βεγγαλικά και βίαια επεισόδια
- Μύδια αχνιστά με μουστάρδα, θυμάρι και λαχανικά
- Στους 14 οι νεκροί από την συντριβή ελικοπτέρου στο Μεξικό
- “EKO All Star Game 2018”: Ένας ιστορικός θεσμός, επέστρεψε δυναμικά… στο μέλλον
- Καθαρά Δευτέρα στην Κρήτη – ‘Ηθη και έθιμα
- Κούλουμα στην Αττική- Οι εκδηλώσεις για την Καθαρά Δευτέρα
- Νίκη-ανάσα-του Αιολικού στο ΄Αργος
- Χανιά: Αποκριάτικοι ρυθμοί σε Κίσσαμο και Καλύβες
- Κρήτη: Κούλουμα με συννεφιά και τοπικές βροχές
- Τελευταία Νέα ΕΡΤ
- Καθαρή Δευτέρα με δίκες του Αγά στα Μαστιχοχώρια
- ΕΡΤ1- «Modus – Ο δολοφόνος μέσα μας»
- Τρίτη 20/2: Στάση εργασίας στα λεωφορεία- Κλειστοί οι δημ. παιδικοί σταθμοί
- Στους 14 οι νεκροί από την συντριβή ελικοπτέρου στο Μεξικό
- Νίκη-ανάσα-του Αιολικού στο ΄Αργος
- Μύδια αχνιστά με μουστάρδα, θυμάρι και λαχανικά
- Καθαρά Δευτέρα στην Κρήτη – ‘Ηθη και έθιμα
- Κούλουμα στην Αττική- Οι εκδηλώσεις για την Καθαρά Δευτέρα
- Ηράκλειο: Επτά συλλήψεις για βεγγαλικά και βίαια επεισόδια
- Τσακαλώτος: Η Ελλάδα είναι έτοιμη να σταθεί στα πόδια της
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ειδήσεις
- Κούλουμα στον λόφο του Φιλοπάππου
- Συρία: Τουλάχιστον τέσσερις νεκροί σε βομβιστική επίθεση
- Φλόριντα:Πως σκόρπισε το θάνατο ο 19χρονος
- Τσάντισαν τον Χρ. Φερεντίνο στην Καλαμάτα -Πώς τον κάλυψε ο Δήμαρχος
- Survivor - Οι Διάσημοι κέρδισαν το εντυπωσιακό έπαθλο άνεσης (video)
- E. Τσακαλώτος στους FT: H Ελλάδα δεν χρειάζεται προληπτική γραμμή πίστωσης
- Λ/σια: Επεισόδια από καρναβαλιστές –Επιτέθηκαν σε αστυνομικό
- Καθαρά Δευτέρα: Τι γιορτάζουμε-Ποια είναι τα έθιμα σε όλη την Ελλάδα [βίντεο]
- Η Γερμανία δε θα κυκλοφορήσει..ρομπότ δολοφόνους
- Ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και ο ΥΕΘΑ Πάνος Καμμένος στην 135 ΣΜ στη Σκύρο