Εάν υπάρχει λιτότητα δεν θα υπάρξει ανάπτυξη (άρθρο)

Του Γιώργου Χ. Παπαγεωργίου

Τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την αρνητική πορεία του ΑΕΠ το τελευταίο τρίμηνο του 2016 (-1,1% σε σύγκριση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα) ήταν σε αντίθεση με τις προηγούμενες ενδείξεις ότι η πορεία ήταν θετική, ενώ σε πρώτη ανάγνωση περιπλέκουν και την πορεία της διαπραγμάτευσης.
Επί της ουσίας, όμως, η εξέλιξη αυτή δείχνει ότι η πολιτική που επιβάλλουν οι δανειστές στην Ελλάδα,

με υποχρέωση για υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα τα οποία απομυζούν τους διαθέσιμους πόρους από την οικονομία, είναι αδιέξοδη και δεν μπορεί να συνεχιστεί επί μακρόν.

Σε έναν λογικό κόσμο, η ανακοίνωση των στοιχείων για το ΑΕΠ στην Ελλάδα, που μαστίζεται από ύφεση ή στασιμότητα τα τελευταία 9 χρόνια, θα σήμαινε συναγερμό και θα οδηγούσε σε στροφή 180 μοιρών στις συζητήσεις για τα μέτρα που συζητούνται με τους δανειστές, προκειμένου να αποτραπεί οτιδήποτε θα οδηγήσει ξανά την οικονομία σε υποχώρηση.

Αντιθέτως, όμως, στον παράλογο σύμπαν που έχουν διαμορφώσει τα μνημόνια και οι δανειστές, το πιθανότερο είναι ότι τα νέα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ θα χρησιμοποιηθούν ως επιχείρημα από την πλευρά του ΔΝΤ για να δικαιολογήσει τις απαισιόδοξες προβλέψεις του για την πορεία της οικονομίας και των δημόσιων οικονομικών, στις οποίες στηρίζει τις απαιτήσεις του για νέα μέτρα.

Το ΔΝΤ, βέβαια, δεν κάμπτεται από το παράδοξο των απόψεών του και επιμένει στον παραλογισμό. Παρότι το ίδιο έχει υπογραμμίσει με έμφαση ότι πλεονάσματα της τάξης του 3,5% του ΑΕΠ δεν είναι ούτε επιθυμητά ούτε διατηρήσιμα, αποδέχεται το συγκεκριμένο στόχο και μάλιστα τον χρησιμοποιεί ως εργαλείο για να απαιτήσει πρόσθετα μέτρα.

Η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε ότι το ΑΕΠ κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2014 υποχώρησε κατά 1,2% σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο και κατά 1,1% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Εάν αυτά τα προσωρινά στοιχεία επιβεβαιωθούν, συνολικά το 2016 θα έχει κλείσει με οριακά αρνητική μεταβολή του ΑΕΠ κατά -0,05%.

Παρόλο που η ΕΛΣΤΑΤ αλλά και η Κομισιόν συνεχίζουν να προβλέπουν αύξηση του ΑΕΠ για το 2017, τα τελευταία στοιχεία δείχνουν πόσο εύθραυστη είναι η οικονομική ανάκαμψη και πόσο ευάλωτη σε θέματα που σχετίζονται με την αυξημένη φορολόγηση αλλά και με το λεγόμενο «οικονομικό κλίμα».
Διότι δείχνουν ότι ανακόπτεται η ανοδική πορεία την οποία είχαν «δείξει» ορισμένα στοιχεία για το τρίτο τρίμηνο (θετική εξέλιξη στην ιδιωτική κατανάλωση, στις λιανικές πωλήσεις, στο δείκτης όγκου στις κατασκεύες κ.ά.) και είχαν μάλιστα προκαλέσει αισιοδοξία τόσο στην κυβέρνηση όσο και στα τμήματα αναλύσεων ορισμένων τραπεζών και του ΣΕΒ.

Πιθανότατα η αρνητική εξέλιξη κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2016 συνδέεται με τις αυξημένες φορολογικές υποχρεώσεις και την αβεβαιότητα λόγω της προοπτικής του νέος συστήματος είσπραξης των εισφορών, αλλά και το γεγονός ότι η καλή επίδοση του τρίτου τριμήνου εμφανιζόταν σε σύγκριση με τους «βυθισμένους» δείκτες λόγω capital control του αντίστοιχου τριμήνου του 2015.

Πολύ σημαντικό, βέβαια, είναι και το γεγονός ότι από τα τέλη του 2016 η ελληνική οικονομία έχει μπει στη δίνη των νέων πιέσεων για περιοριστικά μέτρα τα οποία αφενός λειτουργούν υφεσιακά καθώς αφαιρούν πόρους από την ιδιωτική κατανάλωση, ενώ η αβεβαιότητα «θολώνει» και τις οικονομικές προοπτικές, με αποτέλεσμα νοικοκυριά και επιχειρήσεις να λειτουργούν συντηρητικά, αποφεύγοντας τις καταναλωτικές δαπάνες αλλά και τις επενδύσεις.

Τα στατιστικά στοιχεία για την οικονομία δεν μπορούν να παρερμηνευτούν.
Η κάμψη στο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ είναι πολύ επικίνδυνη και δείχνει ότι η ελληνική οικονομία δεν αντέχει άλλα περιοριστικά μέτρα, ούτε άλλες μακροχρόνιες παλινωδίες αλλά και ότι εάν οι ανέφικτοι στόχοι για τα πρωτογενή πλεονάσματα διατηρηθούν για χρόνια, η χώρα δεν θα ξεφύγει από το φαύλο κύκλο.