«Ήμουν συμπαθούσα του ΣΥΡΙΖΑ,αλλά έχει καεί η γούνα μας από υποσχέσεις…»

Η αγαπημένη ηθοποιός Μίρκα Παπακωνσταντίνου, αυτή τη φορά δεν ερμηνεύει κωμωδία ούτε δράμα, αλλά περιγράφει το σήμερα. Γελάει με την απόδοση δικαιοσύνης, γελάει και με την τρικομματική κυβέρνηση. Είναι οργισμένη, αλλά ξέρει ότι δεν αρκεί αυτό. Όσο για τις υποσχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ; «Ήμουν συμπαθούσα», λέει, «καλό είναι όμως να κρίνουμε εκ των υστέρων γατί έχει καεί η γούνα μας. Τι λέει για του Πάγκαλου, το “μαζί τα φάγαμε”;. «Ό,τι του δώσεις του γουρουνιού τρώει», απαντά για την ασυδοσία που παλιά μας χαρακτήριζε ως κοινωνία, και

Τελειώνοντας την κουβέντα μας, μου ευχήθηκε κάτι, εκτός συνέντευξης: “Να μπορείς να γελάς και να κλαις δυνατά”… Με έβαλε σε σκέψεις… Πράγματι, το έχουμε ξεχάσει. Αν το επιδιώξουμε και πάλι, ίσως αποβάλλουμε δια παντός όσα μας πνίγουν…

- Πολύ μεγάλη μερίδα του κόσμου φαίνεται, πλέον, να μην ξέρει από πού να πιαστεί… Που να πιστέψει πολιτικά, σε ποιόν να ελπίζει… Υπάρχει πρόβλημα αντιπροσώπευσης; Αρκούν τα κόμματα που υπάρχουν στην πολιτική σκηνή;

Δεν είναι θέμα κομμάτων, αλλά ουσίας. Θα πω τη γνωστή ρήση: «Ζούμε εμπόλεμη κατάσταση σε καιρό ειρήνης». Σ’ αυτές τις καταστάσεις οι έχοντες την εξουσία, η πολιτική και οι πολιτικοί, αλλά και οι έχοντες το χρήμα κινούν την κατάσταση. Το θέμα είναι όλοι οι άλλοι να μην παραιτηθούμε, να συνεχίζουμε, να προσπαθούμε ο καθένας χωριστά και όλοι μαζί. Εγώ δεν μπορώ να δώσω απάντηση για τους κρατούντες την εξουσία. Κάποτε, όχι πολλά χρόνια πριν, υπήρχε η «πάνω» τάξη, η μεσαία, και οι «κάτω». Πλέον είμαστε οι περισσότεροι στην «κάτω». Αυτό μας έχει διαλύσει πλήρως. Δεν ξέρω πού θα μας οδηγήσει… Και δεν θα αναφερθώ στην Ευρώπη και την παγκόσμια κρίση, αλλά ας κοιτάξουμε το σπιτάκι μας αυτή τη στιγμή το οποίο είναι ήδη «καμένο», δεν καίγεται απλά…

Αποδίδεται Δικαιοσύνη; Ας γελάσω τρανταχτά…

- Προ ημερών καταδικάστηκε σε ισόβια ο πρώην δήμαρχος Θεσσαλονίκης για υπεξαίρεση εκατομμυρίων από τα ταμεία του Δήμου. Μετά και την περσινή σύλληψη Τσοχατζόπουλου, αρχίζει να αποδίδεται δικαιοσύνη;

(Γελάει δυνατά)

Είναι πλούσιο το γέλιο μου; Υπάρχει τέτοιο έρεβος, τέτοιο σκοτάδι, τέτοια βρωμιά… Εδώ μέχρι προχθές μόνο στο ΙΚΑ γινόταν χαμός… Γίνονται λοβιτούρες και πράγματα απίστευτα. Εμένα δεν με καλύπτει η Δικαιοσύνη σαν πολίτη. Και κανέναν πολίτη δεν πρέπει να καλύπτει η σύλληψη δύο ανθρώπων – δύο γνωστών. Δεν θα σκεφτώ καν αν φταίνε ή δεν φταίνε, τι κάνανε κλπ. Ούτε θα πω «Τώρα, αυτούς βρήκανε;». Αυτό που συμβαίνει είναι ότι βρίσκουν κάποιους, τους βάζουν μπροστά –κι ας φταίνε, αυτό θα το κρίνει η Δικαιοσύνη. Βλέπουμε όλοι τι γίνεται γύρω μας.

- Ανήκετε στη γενιά που, σε γενικές γραμμές, έζησε ευχάριστα με πληθώρα παροχών που σήμερα «αποπληρώνει» από κοινού με τη νέα γενιά… Πως, τελικά, κατανέμονται οι ευθύνες;

Εύχομαι σε σας τουλάχιστον, τους νέους, να καταφέρετε να μείνετε νέοι. Να μην σας μαράνει αυτή η κατάσταση. Γιατί, στην εποχή τη δική μας είχαμε και δύο – τρία πράγματα να παλεύουμε. Πιστεύαμε στην Πολιτική, στην Αριστερά, αυτά όμως πλέον χάνονται στα βάθη των αιώνων. Είναι στην εποχή των «παγετώνων και δεινοσαύρων» όσα συνέβησαν σε εμάς. Ωστόσο, ο λόγος που παλεύαμε και «ορμάγαμε» ήταν επειδή πιστεύαμε κάπου… Τώρα πια εσείς δεν πιστεύετε και έχετε δίκιο απόλυτο… Έχουν καταστρατηγηθεί όλες οι ουσιαστικές αξίες και αυτό με στεναχωρεί περισσότερο. Δεν θέλω να «μαραθεί» η νέα γενιά, η ψυχή της. Το χρήμα θα’ ρθει, θα φύγει… Εγώ φερ’ ειπείν έχω ζήσει με 5, 15, 50, 5.000 και ξανά πάλι με 5. Είμαι «του Αισώπου το τζιτζίκι», κι όχι το μυρμήγκι…

Δεν είναι, λοιπόν, θέμα γενιάς… Εμείς ό,τι μας δώσανε φάγαμε… Υπάρχει και η ρήση που λέει: «Ό,τι του δώσεις του γουρουνιού τρώει»… Δεν θα’ θελα, όμως, να το πω αυτό… Θα μπορούσαμε να σκεφτούμε π.χ. το πλαστικό χρήμα, την υπόθεση του χρηματιστηρίου και δεκάδες άλλα… Είναι πολλά. Τώρα θα με ρωτήσεις: «Γιατί να τα πληρώνουμε εμείς, οι νέοι;», ε, μαζί γίνονται αυτά… Δυστυχώς. Και οι ευθύνες είναι πράγματι πάρα πολλές – όλων.

- Ο ΣΥΡΙΖΑ λέει ότι εφόσον γίνει κυβέρνηση θα αυξήσει τον κατώτατο μισθό. Δεδομένων και των απαιτήσεων των δανειστών μας, πιστεύετε ότι μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο ή πρόκειται για ψηφοθηρία;

Δεν το ξέρω, αν και ήμουν «συμπαθούσα» με τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν ξέρω αν μπορούν να το κάνουν. Θα ήθελα, όμως, να μην λέγονται πάρα πολλά πράγματα αυτή τη στιγμή. Προηγείται η πράξη των λεχθέντων. Από την άλλη, θα μου πεις, ως αντιπολίτευση μπορεί να λέει πολλά. Επειδή, όμως, έχει «καεί η γούνα μας» από προεκλογικές δεσμεύσεις κλπ, ισχύει αυτό που εγώ λέω και για το θέατρο, κρίνοντας μια παράσταση… Θα προτιμούσα ό,τι λέγεται να λέγεται μετά… Να μιλάμε εκ των υστέρων και όχι από πριν. Να μιλάμε εκ του αποτελέσματος.

- Μήπως έχουν δίκιο κάπου οι δανειστές μας και ζητούν σκληρότερες τομές μιας και «δεν βάζουμε μυαλό»; Ή μήπως εκμεταλλεύονται καταστάσεις και κερδίζουν πολλά εις βάρος μας;

Δεν είναι ότι είμαστε άτακτα παιδιά, γιατί και καλά να ήμασταν, τακτικά, με καλή διαγωγή, κοσμιοτάτη, αυτοί το πλάνο τους το είχαν “βάλει μπροστά”, έτσι κι αλλιώς. Επίσης, είναι μια άλλη ιστορία το αν έπρεπε, πότε, να ληφθεί το δάνειο κλπ.

Αυτό το παιδί ο Πάγκαλος, δεν κάθεται φρόνιμα…

- Ισχύει ή όχι το «μαζί τα φάγαμε»;

Αχ, αυτό το παιδί… (σ.σ. ο Πάγκαλος) δεν κάθεται φρόνιμα… Αυτός, προφανώς, το εννοεί όπως γι’ αυτό που λέγαμε πριν με το γουρούνι. “Όσο του δώσεις θα φάει”. Νομίζω το έλεγε ο Τσιφόρος σε ένα ευθυμογράφημα ή σενάριο του Βέγγου. «Έχει το παιδί;», ρώταγε κάποιος, για να λάβει την απάντηση: «Τρώει, τρώει, γιατί έχει και τρώει». Έτσι είναι. Ό,τι του δίνεις κάποιου θα φάει… Δηλαδή, τι; Όταν μας τα έδιναν ήταν καλά; Βέβαια δεν ήταν όλοι έτσι. Δεν μπορείς λχ να σκεφτείς: «Οι ανόητοι πολίτες γιατί τα κάνανε;». Υπάρχουν και οι ανόητοι, υπάρχουν και αυτοί που δεν ήταν έτσι. Είναι πολύ εύκολα πράγματα αυτά να λεχθούν. Όταν είναι δύσκολη μια κατάσταση πρέπει «να βουτάμε τη γλώσσα στο μυαλό», ακριβώς επειδή είναι έκρυθμες οι καταστάσεις. Ζούμε μια εποχή που την έχουν σκεπάσει η μαυρίλα, η μελαγχολία, η στεναχώρια. Όλο αυτό δημιουργεί, σπίθες, εντάσεις. Ε, πρόσεχε τι λες, ρε φίλε! (Μιλώ γενικά).

- Έπαψε η εποχή των πολιτικών κυριαρχιών; Πως βλέπετε την σύμπραξη ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ στην κυβέρνηση; Γίνεται δουλειά;

(Γελάει δυνατά)

Κάτσε ήσυχα… Καμία δουλειά δεν γίνεται… Βλέπεις εσύ να γίνεται κάτι; Αυτά είναι πράγματα εξόφθαλμα… Δεν λέω κάτι καινούργιο. Υπάρχει μια αντικειμενική αλήθεια που μας έχει όλους καταπλακώσει… Από την άλλη, πολύ εύκολα, πάντως, μιλάμε κι εμείς έξω απ’ τα πράγματα.

- Ποιος από τους τελευταίους πρωθυπουργούς πιστεύετε ότι προσπάθησε περισσότερο και ποίος λιγότερο να «στρώσει» την κατάσταση;

Δεν μπορώ να απαντήσω, παρά να πω ότι δεν ξέρω τι είδους ιστορία γράφουμε εδώ και 15 χρόνια, για να μην πω 20. Τι είδους ιστορία θα αφήσουμε στις επόμενες γενιές… Ούτε καν πολιτιστική. Γιατί, ξέρεις, η κοινωνικοπολιτική κατάσταση καθρεφτίζεται στη δική μας δουλειά, την παραγωγή Πολιτισμού. Με το όποιο έργο και από κάθε πλευρά.

Πήγαινες σε δημόσια υπηρεσία και η υπάλληλος έκανε πεντικιούρ!

- Ήταν «βολεμένος» ο μέσος Έλληνας; Πρέπει να γίνουν απολύσεις στο Δημόσιο;

Δεν υπάρχει δεδομένη απάντηση, γιατί μέσα στα ξερά υπάρχουν και χλωρά, και το αντίστροφο… Υπήρχαν άνθρωποι που δούλευαν. Δεν ίσχυε πάντα αυτό που συμβαίνει σήμερα, που πήγαινες σε μια δημόσια υπηρεσία και η υπάλληλος έκανε μανικιούρ. Επίσης, δεν είναι όλες οι περιπτώσεις ίδιες στη χορήγηση συντάξεων. Παλιά, θυμάμαι, “ψήφιζαν και οι πεσόντες, οι νεκροί”, ε σήμερα γίνεται το ίδιο με τους λαμβάνοντες σύνταξη. Υπάρχει, ωστόσο, και ο κόσμος που λαμβάνει 200-300 ευρώ και πρέπει να προμηθευτεί φάρμακα πολύ μεγαλύτερης αξίας. Πρόκειται για πολύ σοβαρές περιπτώσεις…

Δεν μπορώ, λοιπόν, να μπω στη διαδικασία να πω ποιος είναι βολεμένος και ποιος όχι. Επίσης, όποιος βρεθεί στο δρόμο, είτε βολεμένος ήταν είτε όχι, βεβαίως και θα οδηγήσει σε έναν άσχημο μετασχηματισμό της κοινωνίας. Είτε φταίει, είτε όχι. Δεν είναι ώρα ενεργητικής απόδοσης ευθυνών, δυστυχώς. Θα έπρεπε να είναι. Η απόδοση ευθυνών είναι παθητική, γίνεται λανθασμένα. Π.χ. το να βάλεις κάποιον φυλακή, εμένα δεν θα μου δώσει να φάω. Αυτό που θα μου δώσει να φάω είναι να βρεις έναν τρόπο να βρεθούν δουλειές, να υπάρξει Ανάπτυξη, να κάνουμε κάτι για να έχουμε να ζήσουμε… Βεβαίως χρειάζεται και η απόδοση ευθυνών, δεν αντιλέγω. Συγχρόνως όμως πρέπει να γίνουν και μια σειρά από πράγματα. Πλέον «η φωτιά ήρθε και στο σπίτι μας» και επειδή πληττόμαστε όλοι, αλληλοσπαραζόμαστε. Όταν η φωτιά ήταν δίπλα, όταν υπήρχε η μεσαία τάξη δεν ήταν έτσι… Δεν μπορεί να υπάρχει ένα σακί για όλους τους ανθρώπους. Χρειάζεται ψυχραιμία.

Εν ολίγοις, η ενεργητική στάση αυτή τη στιγμή δεν πρέπει να είναι το «Κάνω Αντίσταση από το Παρίσι». Η αντίσταση πρέπει να γίνει «από μέσα». Πρέπει να δουλέψουμε, να παλέψουμε, να κάνουμε κάτι ενεργητικό. Είμαστε όλοι έξαλλοι, αλλά αυτό δεν αρκεί. Δεν γίνεται κάτι αν ζητούνται συνεχώς χαράτσια κλπ. Πού θα οδηγήσει; Που είναι ο πάτος τελικά; Δυστυχώς έχει κι άλλο, αυτό είναι το χειρότερο. Όλο λέμε «θα σταματήσει κάπου αυτό», αλλά δεν τελειώνει…

Η αντιμετώπιση της ΧΡΥΣΗΣ ΑΥΓΗΣ είναι γραφική

- Η Χρυσή Αυγή ίδρυσε κατηχητικό σχολείο για παιδιά, θέλοντας να τα μυήσει στην ιδεολογία της από μικρή ηλικία. Επικίνδυνο ή απλά αναμενόμενο;

Το μόνο που θα πω είναι ότι η αντιμετώπιση στο θέμα της Χρυσής Αυγής είναι γραφική, κι αυτό είναι επικίνδυνο. Χρειάζεται σοβαρή, υπεύθυνη αντιμετώπιση για το θέμα. Ξαναλέω: «Πρέπει να βουτάμε τη γλώσσα στο μυαλό πριν μιλήσουμε».

- Έχετε ερμηνεύσει αμέτρητους ρόλους, υπηρετώντας όλο το θεατρικό φάσμα ρεπερτορίου, ενσαρκώνοντας από την Sirley Valentine και τη Λυσιστράτη, μέχρι ρόλους ορόσημα στο Dogville και το «Με τη σιωπή» (σκην. Γ.Καραγιώργος) και φέτος το «Ποιος φοβάται την Βιρτζίνια Γουλφ;». Αυτές οι εναλλαγές κρατούν, εσάς τους ηθοποιούς, ζωντανούς;

Και η τελευταία εναλλαγή από τον προηγούμενο ρόλο που έπαιξα σε αυτόν που ενσαρκώνω τώρα, απέχει παρασάγγας. Από τον «Λέλο», γιο του Βενιζέλου σε επιθεώρηση το καλοκαίρι, τώρα στο έργο του Άλμπι, είμαι η «Μάρθα». Εγώ τρελαίνομαι να το κάνω αυτό, με ερεθίζει, με ζωντανεύει, αν και δεν ξέρω πόσο το πετυχαίνω. Την ώρα που είσαι μέσα στο «ταξίδι», που ερμηνεύεις, δεν το ξέρεις… Δεν έχεις φτάσει στον προορισμό. Είναι και ένας τρόπος εξωτερίκευσης των συναισθημάτων που εμένα με εκφράζει έντονα. Βέβαια, δεν μπορείς να το πετυχαίνεις πάντα εξίσου καλά… Δεν υπάρχει πια και η «φόρα» των νιάτων… Το προσπαθώ. Όσο πάντως περνούν τα χρόνια, μεγαλώνουν οι ανεπάρκειες…

- Πόσο πιο «καθαρτικό» είναι να ερμηνεύει ο ηθοποιός μέσα στη σημερινή, γκρίζα ελληνική πραγματικότητα;

Πρόκειται πράγματι για λύτρωση. Κι εύχομαι για τον κόσμο, σε αυτήν την «εμπόλεμη κατάσταση σε καιρό ειρήνης» να το βιώνει αντίστοιχα λυτρωτικό. Βλέπεις, ότι οι παραστάσεις που έχουν κάτι να πουν, είτε είναι κωμωδίες, είτε δράματα, σου δίνουν πράγματα είτε σε κάνουν να γελάς, να κλαις, να σκέφτεσαι… Και το έργο που παίζουμε φέτος είναι τόσο κλασσικό, που βιώνω το εξής: Το χειροκρότημα στο τέλος δεν αφορά τόσο στις ερμηνείες, όσο στο ξέσπασμα που προκύπτει στο τέλος, από κοινού μεταξύ ερμηνευτών και κοινού.

- Η κρίση, η οικονομικές δυσκολίες, η μιζέρια, «σπρώχνουν» τον κόσμο στην Τέχνη, κάνοντάς τον να την χρειάζεται περισσότερο. Μύθος ή αλήθεια;

Φυσικά και δεν είναι μύθος. Ο κόσμος έχει ανάγκη να εκτονωθεί γελώντας, κλαίγοντας, σκεπτόμενος. Όπως και η Μάρθα από το έργο, με αυτό το παιδικό τραγουδάκι που αφορά την ψευδαίσθηση, το όνειρο, τη χρυσόσκονη που βάζει ο καθένας, στην ερωτική στιγμή του γηπέδου, δραστηριοποιείται σε μια «αρένα». Έτσι και στη ζωή, η οικογένεια είναι μια αρένα. Οι σχέσεις το ίδιο. Η ίδια η ζωή είναι μια αρένα. Και ο καθένας έχει το γήπεδό του… Αυτό δείχνουμε και στο έργο. Τη ζωή με τις εντάσεις της, τα παιχνίδια της, τον εκτροχιασμό.

- Η πραγματικότητα στη χώρα μας για τον κλάδο σας είναι άσχημη. Πού πιστεύετε θα οδηγήσει όλο αυτό; Ξεδιαλύνεται, τουλάχιστον, το τοπίο μεταξύ ταλαντούχων και μη, ή απλά απογοητεύονται παιδιά με όνειρα;

Και τι πάει να πει «ξεδιαλύνεται το τοπίο;». Αυτό θα το δείξει η ζωή, η πορεία του καθενός και η ιστορία. Τώρα όλα είναι τρέχοντα. Δεν μπορεί κάποιος εκ του ασφαλούς, απ’ έξω, να ορίσει, γενικεύοντας, ποίος αξίζει και ποιος όχι να έχει δουλειά…

- Ποιος ρόλος καθόρισε τη Μίρκα Παπακωνσταντίνου και ποιος της προσέφερε τα λιγότερα;

Πιστεύω ότι σε αυτό το μαγικό πράγμα, το θέατρο, υπάρχουν μαγικές στιγμές, υπέροχες, πολύ μεγάλες, που μπορούν να σε κάνουν πανευτυχή άνθρωπο. Δεν θα πω, ωστόσο, το κοινότοπο «όλοι οι ρόλοι είναι παιδιά μου». Αυτή η στιγμή η μαγική της παράστασης, που είναι σαν μια χρυσή κλωστή από τον ηθοποιό στον κόσμο και πάλι πίσω, είναι μεγαλειώδης. Στιγμές από τους ρόλους λοιπόν θέλω να μνημονεύω. Όχι ρόλους.

- Στο φετινό κλασσικό έργο που πρωταγωνιστείτε με τον Δάνη Κατρανίδη, τη σκηνοθεσία υπογράφει ο ηθοποιός & σκηνοθέτης Γιώργος Νανούρης. Χρειάζονται «πείραγμα» τα εν λόγω έργα για να έρθουν στο μουντό και απαιτητικό σήμερα;

Όχι, δεν νομίζω. Τα πιο αδύναμα έργα χρειάζονται «πείραγμα». Για μένα δεν υπάρχει ένα ανέβασμα. Γι’ αυτό είναι και ζωντανό. Είναι άλλοι αυτοί που υπάρχουν στη σκηνή, κι άλλες οι ματιές του καθενός από κάτω. Επιπλέον, έχω δουλέψει με σκηνοθέτες που παρενέβησαν πολύ και έκαναν καλά, με εκπληκτικό αποτέλεσμα, αλλά μ’ αρέσει και η περίπτωση της σκηνοθεσίας που ακολουθεί το έργο ως έχει, αφού και πάλι με άλλη ματιά θα το ακολουθήσεις θέλεις δεν θέλεις, και άρα αλλιώς, ως καινούργιο θα προσφερθεί στο κοινό. Ο Γιώργος ακολούθησε αυτή τη δύναμη του έργου που δεν είναι εύκολο να ακολουθήσεις… Ίσως είναι και πιο δύσκολο από το να τροποποιήσεις κάτι.

Εδώ μεγαλώσαμε, εδώ υπάρχουμε, εδώ θέλουμε να υπάρχουμε

- Θα εγκαταλείπατε την Ελλάδα λόγω δυσκολιών; Κάνουν καλά πολλοί νέοι και κλείνουν αεροπορικά εισιτήρια δίχως επιστροφή;

Θα ξαναμιλήσω για τα νιάτα. Αν και τις φοβάμαι τις λέξεις και πάλι. Εδώ μεγαλώσαμε όλοι, εδώ υπάρχουμε, εδώ θέλουμε να υπάρχουμε. Δεν είναι ωραίο όλο αυτό που γίνεται, ούτε για μας ούτε για τη χώρα. Τι να κάνει, όμως, ο νέος; Δεν ξέρω τι θα έλεγα στο παιδί μου, αν είχα. Πολλές φορές λέω αυτό που έλεγε η Σκάρλετ Ο Χάρα: «Αύριο ξημερώνει μια άλλη μέρα», όμως πίσω της υπήρχε φωτιά, πίσω της είχαν καεί τα πάντα. Κι, όμως, το έλεγε.

- Τι από τα παρακάτω φοβάστε περισσότερο και τι λιγότερο (ταξινομήστε τα): Τρόικα, θάνατος, φτώχεια, μοναξιά.

Αντί να ταξινομήσω αυτά που μου λες, θα σου πω τι φοβάμαι, τι σέβομαι, τι υπολείπομαι, και τι θέλω. Δεν είναι κανένα από αυτά…

Δεν φοβάμαι τη ζωή.

Φοβάμαι και αγαπώ την κάθε μέρα.

Φοβάμαι, σέβομαι, υπολείπτομαι και θέλω τη ζωή, λοιπόν.

*Η Μίρκα Παπακωνσταντίνου πρωταγωνιστεί φέτος από κοινού με τον Δάνη Κατρανίδη στο κλασικό έργο του Έντουαρντ Άλμπη «Ποιός φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;» σε σκηνοθεσία Γιώργου Νανούρη, εγκαινιάζοντας το «θέατρο ΠΟΛΗ» του δεύτερου.