Τζον Σάλστον

Οι Γενικές Συνελεύσεις είναι το πιο προκλητικό και πιο όμορφο πεδίο κάθε συλλογικής έκφρασης των εργαζομένων και των πολιτών. Μπορεί να θεωρούνται τα Συνέδρια (στο συνδικαλιστικό κίνημα) ως τα πιο καθοριστικά πεδία, αλλά δεν έχουν την αίγλη των Συνελεύσεων γιατί έχουν προσδιορισμένες δυνατότητες στην έκφρασή τους ήδη αποτυπωμένες από πριν και ως εκ τούτου το ενδιαφέρον είναι κυρίως τελετουργικό και στο αποτέλεσμα της ψηφοφορίας εκλογής των Διοικητικών Συμβουλίων.

Στις Γενικές Συνελεύσεις όλα είναι ανοιχτά και «όλα παίζονται» για να πάρουν τη μια ή την άλλη πορεία. Φυσικά αναφέρομαι στις

περιπτώσεις στις οποίες έχουμε μαζικότητα και αντιπροσωπευτικότητα και όχι στις μαζώξεις των στελεχών των παρατάξεων. Εδώ λοιπόν έχουν νόημα και αξία ο λόγος και η επιχειρηματολογία, η πειθώ και η ρητορική. Εδώ δοκιμάζεται η δυνατότητα του συνδικαλιστή και αναδεικνύονται ή όχι οι ηγετικές του ικανότητες.

Αναφέρθηκα σε προηγούμενο άρθρο για τη ρητορική των Γενικών συνελεύσεων καταθέτοντας μια προσωπική και μόνο προσέγγιση με την όποια σχετική αξία μπορεί μια υποκειμενική άποψη να εμπεριέχει. Ούτως ή άλλως όμως όλοι μια προσωπική θεώρηση των πραγμάτων έχουμε και φυσικά έχουμε το δικαίωμα να την καταθέτουμε.

Οι προτάσεις και οι ιδέες που κατέθεσα έχουν αδυναμίες και προφανώς και αντιφάσεις και αντινομίες. Ας δούμε μερικές τέτοιες εκδοχές. Σημείωνα λοιπόν ότι ένας συνδικαλιστής οφείλει να είναι καλά ενημερωμένος και ό,τι επικαλείται να έχει εγκυρότητα και φυσικά να καταθέτει την πηγή αν χρειαστεί. Εδώ προκύπτουν μερικά προβλήματα. α) Σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να είναι ένας συνδικαλιστής ή ένας ομιλητής καλά καταρτισμένος για τα τόσα και τόσα ζητήματα που αφορούν το σχολείο και την εκπαίδευση, το εκπαιδευτικό σύστημα και τον εκπαιδευτικό. Προσωπικά είχα και μια δυσκολία στο να καθίσω και να μελετήσω τις κανονιστικές διατάξεις και τις άπειρες διοικητικές ρυθμίσεις που αφορούν το πεδίο αναφοράς μας. Και το ομολογούσα συχνά ζητώντας και μια μορφή κατανόησης. Αντίθετα επιθυμούσα έντονα να μελετάω τα πολιτικά ζητήματα της εκπαίδευσης, τις εξελίξεις της παιδαγωγικής, τα εκπαιδευτικά συστήματα των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, τα πορίσματα διεθνών επιστημονικών και εκπαιδευτικών συνεδρίων κλπ. Συμπερασματικά, ισχυρίζομαι ότι δεν μπορεί να υπάρξει ένας πλήρως ενημερωμένος εκπαιδευτικός για ένα τόσο μεγάλο φάσμα αναφορών.

β) Μένω στο ίδιο ζήτημα της ενημέρωσης, για να επισημάνω και μια άλλη αντίφαση. Η ενημέρωση που αντικειμενικά μπορεί να έχει κάποιος λειτουργεί και ως πεδίο ισχύος επί των άλλων που δεν κατέχουν την εν λόγω πληροφορία και γνώση. Αλλά με αυτό τον τρόπο στρεβλώνει η ισοτιμία του διαλόγου μεταξύ των συμμετεχόντων. Λείπει δηλαδή αυτό που ο P. Bourdieu ονομάζει ως «ideal speech situation», όπου «όλοι οι συμμετέχοντες έχουν ίσες ευκαιρίες να υπερασπιστούν τη θέση τους, να μπουν στη συζήτηση ή να τη συνεχίσουν, να εκφράσουν ελεύθερα τα συναισθήματά τους και τις κρίσεις τους, να ζητήσουν εξηγήσεις και αιτιολογήσεις».

Σημείωνα επίσης πως πρέπει ο ομιλητής να εκπέμπει καλή εικόνα και στο περιεχόμενο και στην εκφορά του λόγου ακόμα και στην προσωπική του εμφάνιση. Προφανώς εδώ εύκολα μπορεί να αναπτυχθεί ένας εγωκεντρισμός ή να υπονοείται ακόμα και μια μορφή τηλεοπτικής περσόνας. Και δυστυχώς ελλοχεύει ο κίνδυνος της επιβολής της εξωτερικής εικόνας, όπως έχει επικρατήσει όχι μόνο στην παρακμιακή τηλεοπτική πραγματικότητα αλλά και σ’ όλη τη δημόσια ζωή. Θα αναφέρω ένα παράδειγμα χωρίς ονόματα, και θεωρώ ότι είναι κοινή διαπίστωση το συμπέρασμα που δηλώνω. Σε μια πολιτική εκδήλωση της Θεσσαλονίκης ήμουνα ομιλητής, καθώς επίσης και μια νέα και όμορφη βουλευτής. Στο περιθώριο της εκδήλωσης μια δημοτική σύμβουλος με πλησίασε και μου είπε: «Δηλαδή εγώ αν και έχω λειτουργήσει δεκαετίες και δεκαετίες σε κοινωνικούς και δημοτικούς θεσμούς, στην Ελλάδα και στους μετανάστες στη Γερμανία δεν πρόκειται να είμαι ούτε καν υποψήφια σε κομματικό ψηφοδέλτιο, αφού δεν είμαι ούτε νέα ούτε όμορφη»! (Η συγκεκριμένη βουλευτής έγινε στη συνέχεια και Υφυπουργός, ψήφισε τα πρώτα μνημόνια, μετά διαφώνησε άλλαξε κόμμα και ψήφισε και το τρίτο μνημόνιο και το τέταρτο μνημόνιο με την μακρόχρονη ουρά του). Η πρότασή μου λοιπόν για την όποια εμφάνιση δεν έχει καμιά σχέση με αυτές τις χυδαιότητες…

Σημείωνα την ανάδειξη της μετριοπάθειας ως συστατικό στοιχείο του διαλόγου και της ανάγκης συνθέσεων. Προφανώς η μετριοπάθεια δεν αντιμάχεται την αισθητική της μαχητικότητας και της αγωνιστικότητας. Αλλά θέλω να τονίσω ότι οι όποιες πολιτικές και ιδεολογικές, εκπαιδευτικές και συνδικαλιστικές διαφορές δεν μπορούν να αποτελούν πεδίο εχθροπραξιών και απαξιώσεων ή και μορφών απειλών και βίας, όπως έγιναν στο τελευταίο συνέδριο του κλάδου μας.

Η συλλογική δράση είναι η κορωνίδα κάθε κοινωνικού κινήματος. Είναι το ιδεολογικό και κοσμοθεωρητικό πρόταγμά μας απέναντι στην ιδιώτευση και στον ατομοκεντρισμό. Προάγει την ελευθερία των εργαζομένων και προωθεί τα συμφέροντά τους. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί παρά να είναι και μια εμπειρία ομορφιάς για όλους όσους τη λατρεύουν και εμπειρία δύναμης για τη συστηματική προαγωγή των κοινών συμφερόντων τους. Έτσι κι αλλιώς, ο ταξικός εχθρός δεν είναι στις Γενικές Συνελεύσεις ούτε και ο καπιταλισμός θα ρηγματώσει αν κάποιοι εμφανιζόμαστε με επαναστατικές κορώνες μέσα σε μια αίθουσα…

Νίκος Τσούλιας