Σχολείο με εκπαιδευτικές ματαιώσεις και παιδαγωγικούς προσανατολισμούς

Tweet Κατηγορία: ΆρθραΑρθρογράφος: Χαράλαμπος Κωνσταντίνου

«Σχολείο με εκπαιδευτικές ματαιώσεις και παιδαγωγικούς προσανατολισμούς»*

Κωνσταντίνου Χαράλαμπος

Καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Γύρω από το θέμα του σχολείου έχουν δημοσιευθεί αναρίθμητα άρθρα και βιβλία, και θα έλεγα δικαιολογημένα, λόγω του σημαντικού του ρόλου, διότι είναι πλέον γνωστό ότι  ο τρόπος λειτουργίας του επηρεάζει,

αφενός το μορφωτικό και κοινωνικό επίπεδο των πολιτών μιας χώρας και αφετέρου τον πολιτισμό, την οικονομία και, γενικά, την ανάπτυξη και την ίδια την υπόσταση και την προοπτική της. Λέγοντας σχολείο, αναφέρομαι κυρίως στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και στα χαρακτηριστικά τους.

Σε σχέση με το θέμα που θα αναπτύξω, δύο είναι τα βασικά ερωτήματα που κυριαρχούν στην εισήγηση και θα γίνει προσπάθεια να απαντηθούν:

1. Ποιο θεωρείται «καλό ή αποτελεσματικό» σχολείο; Δηλαδή, ποια χαρακτηριστικά πρέπει να διαθέτει; Αυτό σημαίνει ότι η έννοια «καλό ή αποτελεσματικό» είναι γενική και σύνθετη έννοια και γι’ αυτό χρειάζεται αποσαφήνιση, πράγμα που θα γίνει στη συνέχεια. Με άλλα λόγια, θα αναζητηθούν οι παράμετροι που συνθέτουν την έννοια «καλό ή αποτελεσματικό».

2.   Γιατί ματαιώνονται οι εκπαιδευτικοί του προσανατολισμοί, που σχετίζονται με παιδαγωγικές αρχές και στόχους;

Αναφορικά με τα δύο βασικά ερωτήματα που τέθηκαν, έχουμε διαμορφώσει τα ακόλουθα επιμέρους ερωτήματα, που σχετίζονται με τους παράγοντες που εμπλέκονται στην αποστολή και τη λειτουργία του σχολείου, και στα οποία θα δοθούν οι αντίστοιχες απαντήσεις:

Καλό ή αποτελεσματικό σχολείο, από τη σκοπιά ποιων εμπλεκομένων: του Υπουργείου Παιδείας, του Εκπαιδευτικού, του Μαθητή, του Γονέα, της Κοινωνίας (της Κοινής Γνώμης) ή της Παιδαγωγικής επιστήμης;

Ποιος πρέπει να έχει τον πρώτο λόγο στην απάντηση;

Μήπως ο Μαθητής που θα φοιτήσει σ’ αυτό; Μήπως ο Εκπαιδευτικός που θα το εφαρμόσει; Μήπως η Κοινωνία που θα τον εντάξει; Μήπως η Παιδαγωγική, ως αρμόδια επιστήμη; Μήπως το Υπουργείο Παιδείας που έχει την κύρια ευθύνη άσκησης της εκπαιδευτικής πολιτικής; Ή μήπως όλοι οι εμπλεκόμενοι,  αλλά με διαφορετικό βαθμό ευθύνης ο καθένας;

Πριν απαντήσω στα ερωτήματα και προκειμένου να προκληθεί ένας δημιουργικός προβληματισμός, έχω επιλέξει σχετικά αποσπάσματα επιστημονικών θέσεων και ευρημάτων που αποτυπώνουν τις απόψεις των ειδημόνων, των εκπαιδευτικών, των μαθητών και των γονέων για το ρόλο του σχολείου, την αποτελεσματικότητά του και την επικρατούσα εκπαιδευτική και κοινωνική κουλτούρα του, καθώς  και για το ρόλο του εκπαιδευτικού και τον τρόπο που υλοποιείται στη σχολική πράξη. Στη συνέχεια θα προσπαθήσω να ερμηνεύσω τις απόψεις αυτές σε σχέση με τα ερωτήματα που έχουν τεθεί;

Ιδού,