Σχετικά με τις συγχωνεύσεις Πανεπιστημίων και ΤΕΙ και τη στρατηγική της κυβέρνησης

Με αφορμή τη συνάντηση αντιπροσωπείας της ΠΟΣΔΕΠ με το υπουργείο Παιδείας στις 30 Μάη, η ηγεσία του υπουργείου ξεδίπλωσε τα σχέδιά της στο χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης και, όπως φαίνεται, οι επικείμενες αλλαγές θα είναι ταχείες και ραγδαίες. Είναι κάτι παραπάνω από φανερό ότι το αφήγημα περί «δίκαιης ανάπτυξης», που υπόσχεται σε όλους τους τόνους ο πρωθυπουργός, καταρρίπτεται καθημερινά από την ίδια την πραγματικότητα, μιας που οι νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης καταδεικνύουν σαφέστατα το ποιος θα ωφεληθεί από την όποια αναιμική ανάπτυξη προκύψει. Στις 23 με 25 Μάη συναντήθηκαν στο Παρίσι οι 48 υπουργοί Παιδείας του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΧΑΕ), γιορτάζοντας τα 20 χρόνια από τη Διακήρυξη της Σορβόνης, η οποία κατέληξε ένα χρόνο αργότερα στη γνωστή Διακήρυξη της Μπολόνιας. Διακηρυγμένος στόχος η «εναρμόνιση» των Πανεπιστημίων της Ευρωπαϊκής Ενωσης με τη στρατηγική κατεύθυνση της κερδοφορίας των μονοπωλιακών ομίλων και ο ρόλος της κυβέρνησης σε αυτήν την προσπάθεια είναι πρωταγωνιστικός. Αλλωστε, σε πρόσφατο άρθρο του (https://www.efsyn.gr/arthro/eyropaikos - horos - anotatis - ekpaideysis - otan - ehoyme - logo) ο σύμβουλος του υπουργού Παιδείας, Π. Κυπριανός, επιχαίρει για την αναβαθμισμένη συμμετοχή της ελληνικής κυβέρνησης στον ΕΧΑΕ, κατηγορώντας τις προηγούμενες κυβερνήσεις ότι οι παρουσίες τους ήταν «από ισχνές έως ανύπαρκτες».

Οι δυνάμεις του Κινήματος Αλλαγής στην ΠΟΣΔΕΠ εγκαλούσαν την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας ότι οι αλλαγές αυτές στην Παιδεία γίνονται χωρίς σχέδιο και στρατηγική. Ο Π. Κυπριανός απάντησε ξεδιπλώνοντας τη στρατηγική της κυβέρνησης στο χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης και αποδεικνύοντας ότι η διαφαινόμενη κατάργηση των ΤΕΙ μέσω της ενσωμάτωσής τους στα πλησιέστερα Πανεπιστήμια ούτε τυχαία είναι, ούτε ανεξάρτητη από τις εξελίξεις. Πιο συγκεκριμένα, ομολόγησε ότι «του τηλεφώνησε ο πρόεδρος του ΣΕΒ», προτείνοντάς του να ενισχύσει τις δομές διετούς φοίτησης, διότι για παράδειγμα «ένας μηχανολόγος απόφοιτος διετούς θα προτιμάται από έναν μηχανολόγο απόφοιτο ΤΕΙ τετραετούς φοίτησης», σύμφωνα με τα σχέδια της μεγαλοεργοδοσίας. Ταυτόχρονα, στο πλαίσιο της «περιφερειακής ανάπτυξης», τοπικοί επιχειρηματικοί όμιλοι απαιτούν άμεση και ευέλικτη σύνδεση με το περιεχόμενο των διετών προγραμμάτων σπουδών, προκειμένου οι απόφοιτοι να έχουν την απαιτούμενη κατάρτιση που θα τους αυξήσει τα κέρδη. Για παράδειγμα, σε αυτήν την κατεύθυνση το υπουργείο προτίθεται να δημιουργήσει «Αμπελουργική Σχολή» στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και «Γαλακτοκομική Σχολή» στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Είναι προφανές ότι η αστική τάξη προκρίνει πλέον την αντικατάσταση τμημάτων ΤΕΙ που δεν αναμορφώνονται συγχωνευόμενα με κάποιο πανεπιστήμιο, από διετή προγράμματα σπουδών (ακόμα και εντός του ίδιου Ιδρύματος) τα οποία θα προσφέρουν πιο «ευέλικτο» και πιο φθηνό εργατικό δυναμικό, στην υπηρεσία της ποθητής ανάπτυξής τους. Από την άλλη μεριά, η ίδρυση διετών προγραμμάτων σπουδών υπό την σκέπη των πανεπιστημίων «κλείνει το μάτι» σε όσους επιδιώκουν την επέκταση των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων στα Πανεπιστήμια.

Το παράδειγμα του ΤΕΙ Χαλκίδας

Η κυβέρνηση αποδεικνύεται αποφασισμένη να προχωρήσει με εμφατικό τρόπο τις συγκεκριμένες αναδιαρθρώσεις στο χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης στη χώρα. Επιχειρεί να αδρανοποιήσει την όποια αντίσταση θα μπορούσε να προκύψει από τις επικείμενες ραγδαίες αλλαγές, επικαλούμενη ότι αυτές είναι αποφάσεις που προέκυψαν ως αποτέλεσμα πρωτοβουλιών και ζύμωσης μεταξύ των Ιδρυμάτων και όχι «από τα πάνω». Ετσι, φαίνεται αρκετά πιο «διαβασμένη» σε σχέση με τον «χοντροκομμένο» τρόπο του σχεδίου «Αθηνά» της προηγούμενης κυβέρνησης.

Στη συγχώνευση του ΤΕΙ Χαλκίδας με το ΕΚΠΑ (Συγκρότημα Ευρίπου) έχουμε τη δημιουργία νέων αντικειμένων σε Πανεπιστημιακά τμήματα 4ετούς φοίτησης: α) Τμήμα Ναυτιλιακών Σπουδών και Διαχείριση Λιμένων, β) Τμήμα Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, γ) Τμήμα Ψηφιακών Τεχνών και Κινηματογράφου και δ) Σχολή Αγροτικής Ανάπτυξης, Διατροφής και Αειφορίας, καθώς και νέα τμήματα 2ετούς φοίτησης Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης: α) Ψηφιακό Μάρκετινγκ και Εμπόριο, β) Τεχνικών Τεχνολογιών Τροφίμων και Ποτών, γ) Τεχνικών Φαρμακευτικών Προϊόντων, δ) Βοηθών Λογιστών, ε) Μηχανογραφημένης Λογιστικής και στ) Στελεχών Διεθνούς Μάρκετινγκ. Οπως αναλύεται στην εισήγηση της πρότασης προς τη Σύγκλητο του ΕΚΠΑ, με τίτλο «Στόχοι, οφέλη και στρατηγικός σχεδιασμός για το συγκρότημα Ευρίπου», τα αντικείμενα αυτά εμπίπτουν αφενός μεν στους «9 άξονες ανάπτυξης της χώρας», όπως τους έχει θέσει στο «αναπτυξιακό πλαίσιο» του ΕΣΠΑ 2014 - 2020, αφετέρου στη «Στρατηγική Εξυπνης Ειδίκευσης για την Καινοτομία» της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.

Την ίδια ώρα, η υποχρηματοδότηση της Τριτoβάθμιας Εκπαίδευσης συνεχίζεται με αμείωτους ρυθμούς, τα δίδακτρα στα μεταπτυχιακά γενικεύονται, το περιεχόμενο σπουδών αδυνατίζει, η σίτιση και η στέγαση γίνονται ολοένα και πιο δύσκολες για τα παιδιά των εργαζομένων και των λαϊκών οικογενειών, και το διδακτικό προσωπικό δεν φτάνει να καλύψει τα στοιχειώδη από τα προγράμματα σπουδών. Ταυτόχρονα, οι εξαγγελίες της κυβέρνησης για κάλυψη των διδακτικών κενών περιορίζονται στη γενίκευση των θέσεων των πανεπιστημιακών υποτρόφων, οι οποίοι υποχρεώνονται, σε καθεστώς εργασιακής γαλέρας, να εργάζονται χωρίς προοπτική.

Μπροστά σε αυτήν την κατάσταση, υπάρχουν δυνάμεις μεταξύ των μελών ΔΕΠ που δεν μένουν απαθείς. Μπροστά στη στρατηγική της κυβέρνησης και της άρχουσας τάξης, η καλύτερη απάντηση είναι η οργάνωση της πάλης από την πλευρά των εργαζομένων, των λαϊκών στρωμάτων και της νεολαίας και η προώθηση της δικής τους στρατηγικής. Αντιστεκόμαστε στην ταξική πολιτική κυβέρνησης, ΕΕ και μονοπωλίων και ταυτόχρονα ξεδιπλώνουμε την πρότασή μας για ενιαία Ανώτατη Εκπαίδευση, δημόσια και δωρεάν, στην υπηρεσία του λαού και των αναγκών του.

Νίκος ΠΑΠΑΛΕΞΙΟΥ
Επίκουρος Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της ΠΟΣΔΕΠ