Ο φασισμός ως εγκεφαλική διαταραχή

Tweet Κατηγορία: ΆρθραΑρθρογράφος: Δημήτρης Αδαμίδης

Η οικονομική κρίση δημιουργεί σε κάθε απλό άνθρωπο αισθήματα ανασφάλειας, απώλειας ελέγχου του μέλλοντός του, ματαίωσης, αδικίας, οργής, απομόνωσης από τους άλλους. Δημιουργείται μέσα μας μια έντονα αρνητικά φορτισμένη κατάσταση, αυτό που η ιατρική ορίζει ως στρες.    Ο εγκέφαλός μας έχει ένα σύστημα ανίχνευσης καταστάσεων στρες και κέντρα καθοδήγησης των μηχανισμών διαχείρισής του. Αρχικά αντιλαμβανόμαστε την στρεσογόνα κατάσταση με την αμυγδαλή του εγκεφάλου που καθοδηγεί

την εγγενή φοβική αντίδραση του τύπου βάλτο στα πόδια ή χτύπα. Στη συνέχεια παρεμβαίνει άλλο κέντρο ο ιππόκαμπος που αναστέλλει την μη αποδεκτή από το περιβάλλον συμπεριφορά (π.χ. θέλω να χτυπήσω τον ξεφτιλισμένο υπουργό, αλλά κρατιέμαι για αργότερα γιατί τώρα δεν συμφέρει). Οπότε δίνεται ο χρόνος  στα ανώτερα εγκεφαλικά κέντρα να επεξεργαστούν τα δεδομένα, να αναλύσουν την κατάσταση και να οργανώσουν σχέδιο δράσης (π.χ. είμαι απογοητευμένος, φοβάμαι γιατί οι φόροι που πρέπει να πληρώσω είναι μεγαλύτεροι από τον μισθό μου, η τράπεζα που παίρνει το σπίτι. Σκέφτομαι ότι δεν φταίω, δεν είμαι εγώ ο αποτυχημένος αλλά η κυβέρνηση που επέλεξε να υπερασπίσει σε βάρος των απλών ανθρώπων τα υπερκέρδη της ολιγαρχίας. Πρέπει λοιπόν να την ανατρέψουμε….)   Όταν η αμυγδαλή του εγκεφάλου ανιχνεύσει κίνδυνο τότε διεγείρεται το όλο βιοχημικό σύστημα του εγκεφάλου με την έκκριση αδρεναλίνης αρχικά και στη συνέχεια με την διέγερση των ορμονών και την έκκριση κορτιζόλης. Αν αυτό κρατήσει λίγο η αντίδραση αυτή είναι θετική προετοιμάζει το σώμα μας για μάχη ή  φυγή (αυξάνουν οι καρδιακοί παλμοί, η πίεση, εντείνονται οι αισθήσεις, γεμίζουν αίμα οι μύες).    Αν όμως η απειλή χρονίσει (όπως τώρα στην οικονομική κρίση), τα πράγματα δεν πάνε καλά. Η χημική ισορροπία του εγκεφάλου διαταράσσεται, μειώνονται οι βιοχημικές ουσίες που προκαλούν ευχαρίστηση (σεροτονίνη, ενδορφίνες) και αδυνατούμε να αντλήσουμε χαρά από ευχάριστες καταστάσεις που μας συμβαίνουν. Στη συνέχεια διαταράσσεται η επικοινωνία των κατώτερων κέντρων που καθοδηγούν την εγγενή φοβική αντίδραση, με τα ανώτερα και έτσι ο εγκέφαλος αδυνατεί να επεξεργαστεί νοητικά την φορτισμένη συναισθηματικά κατάσταση. Σταδιακά ο οργανισμός κατακλύζεται από αδρεναλίνη και κορτιζόλη. Η τελευταία δρά τοξικά στα νευρικά κύτταρα προκαλώντας πλέον μόνιμη μη ανατάξιμη ουλή στον εγκέφαλο. Συνέπεια των παραπάνω είναι 1) κατάθλιψη (με απομόνωση, απογοήτευση, αδυναμία προσαρμογής, όλα φαίνονται μαύρα) που μπορεί να οδηγήσει μέχρι και την αυτοκτονία  ή 2) αποσχιστική συμπεριφορά: το άτομο γίνεται αδιάφορο, κατεβάζει ρολά, υποκρίνεται ότι όλα είναι καλά “don’t worry be happy”, γίνεται πειθήνιο και  απλά υπακούει στις εντολές (θυμηθείτε την εκπαίδευση των βασανιστών της χούντας).   Πως μεταφράζονται αυτά σε κοινωνικό επίπεδο; α) Αν πέσεις σε κατάθλιψη (και δεν προσπαθήσει να σε βοηθήσει κανείς) τότε σταδιακά βγαίνεις από τον κοινωνικό ιστό, παύεις να κινείσαι